________________
Raghunātha Siromani
163
vattve 'virodhāt, anyathā atyantābhāvasya kālamātrāvrttitva prasangāt. iyāms tu višeso, yad ekasya desabhedāvacchinnam tathātvam, aparasya tu svarūpāvacchinnam iti, dese kālasyeva kāle 'pi deśasya avacchedakatvāt,
tacchūnye ca kāle tadabhāvasya pratiyogivyadhikaranatvāt. c na ca samsargābhāvavišeşo 'tyantābhāvaḥ, samsargābhāvatvam ca
samsargāro pajanyapratītivişayābhāvatvarūpam janyatāghatakaniyamaghatitam iti vācyam, - tadvadanyāvrttitvarūpaniyamasya tatra ghatakatvāt. evam niyamāntarasya atra praveśe 'pi na kșatir ity āhuḥ. vakşyate ca niyamaghațitam eva samsargābhāvādilaksanam. anupadam eva ca vive
cayisyate samsargābhāvatva praveśe prayojanaviraho 'vyāptiś ca. $ 8 atha 'jñānavān dravyatvāť, 'viseșaguņavān manonyadravyatvāť,
jātimān bhāvatvād'ityādau samavāyena jñānādeḥ sādhyatāyām ativyāptiḥ, sādhyaśūnyānām api hetumatām vişayatvavićeşaņatvaikārthasamavāyaiḥ sādhyavattvād iti cen, - maivam, pratiyogitāvacchedakasambandhena pratiyogino yad adhikaranam sambandhi vā, tadurttitvābhāvasya uktatvāt. bhavati caivam anyonyābhāvo 'pi pratiyogyasamā
nādhikaraṇaḥ. § 9a .tadvisistasya ca hetvadhikaranavșttitvam vācyam. tena na avyāp
yavrttisādhyakāsamgrahaḥ. tadvadvịttibhinnatvam tu nārthah, avyāpya
vrttisādhyakavyabhicăriny ati prasangāt. b atra ca sāmānādhikaranyavato na tadabhāvavattvam, pratiter anya
thaiva u papāditatvād ity asvarasāt pratiyogivaiyadhikaraṇyetyādiviseşanam vaksyati. tac ca hetvadhikarane bodhyam. pratiyogyanadhikaraṇībhūta
hetvadhikaraṇavrttyabhāveti punar abhāvāntārthanişkarşaḥ. C nanu pratiyogitāvacchedakāvacchinnasya yasya kasyacit, tatsāmā
nyasya vā, pratiyogitāvacchedakayatkimcidavacchinnasya va anadhikaranatvam uktam? ādye avyāpyavrttisādhyakāvyāptiḥ, eka pratiyogyadhikaranasyāpi tadvyaktyantarānadhikaranatvāt. dvitiye 'samyogasāmānyābhāvavān dravyatvābhāvavān vā, sattvād'ityādāv ativyāptiḥ, sādhyābhāvavato dravyasya tatpratiyogisamyogavišeşābhāvavattvāt, nityatvādiviệistadravyatvābhāvātmakatatpratiyogino 'dhikaraṇatvāc ca, svābhāvābhāvātmakasya višişțasyāpi dravyatvasya dravyatvānatirekāt. trtiye ‘kapisamyogābhāvavān, ātmatvād' ityādāv avyāptiḥ, sādhyābhāvānām kapisamyogānām guņānām adhikaraṇasya ātmanas tatpratiyogitāvacchedakagunasāmānyābhāvatvāvacchinnānadhikaranatvāt.
maivam, yādȚsapratiyogitāvacchedakāvacchinnänadhikaranatvam hetumatas, tadanavacchedakatvasya uktatvāt 1. § 10 atra ca grāhyasāmānādhikaranye hetor yādęśaḥ sambandhaḥ pra
vistas, tena sambandhena yo hetumān, tatra vartamānatvam abhāvasya, sādhyasya ca yāděsaḥ sambandhaḥ pravistas, tatsambandhāvacchinnäyās
tādrsapratiyogitānavacchedakatvasya vivakṣitatvät v. l.
11*