SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 66
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्राकृतप्रकाशे६ से णकारद्वित्व । २६ से शकार को सकार । आदिस्थ होने से द्विस्व नहीं होगा। सामा। रेफ के अधःस्थित हकार का भी कहीं पर लोप होता है । (दशाहः) हकारलोप । २६ से श को सकार। 'न रहोः' ३+५४ से रेफ को द्विस्व नहीं होगा। दसारो ॥२॥ __ सर्वत्र लवराम् ॥३॥ लकारवकाररेफाणां युक्तस्योपर्यधः स्थितानां लोपो भवति । लस्य, उक्का (३-५० द्वि०)। वक्कलं। विक्कवो (प्राय इति व्लोपो न, ५-१ ओ)। वस्य, लुद्धओ (३-५० द्वि०, ३-५१ ध् = द, २-२ कलोपः, ५-१ ओ')। पिक्कं (१-३ सू० स्पष्टम् )। रस्य, अक्को (३-५० द्वि०, ५-१ ओ)। सक्को (२-४३ श् = स् , शे० पूर्व०)। उल्का, वल्कलम् , विक्लवः, पक्कम् , अर्कः, शकः ॥३॥ सर्वत्र लवराम्-वर्णान्तरस्योपरि अधश्च स्थितानामेषां लोपः स्यात् । (ल) सेम्मली। वकलं । सण्हं । विक्को । (व) लद्धो। सद्दो। उनलो। ईसरो। (र) धम्मो । वम्मा। मित्तं । कलत्तं ॥३॥ वर्णान्तर के ऊपर और अधःस्थित लव-रेफ इनका लोप हो। (शाल्मलिः) २६ से श को स । लकारलोप । ६ से मद्वित्व । ५८ से आ को हस्व अकार । ३१ से एकार। ६० से सुलोप। ५२ से इकारदीर्घ । सेम्मली। (वल्कलम्) लकार का लोप। ६ से द्वित्व । ६२ से अनुस्वार । वक्कलं। (श्वम्) लकारलोप । २६ से श को स । 'हस्र०' से ण्ह आदेश । सण्हं। (विक्लवः) लकारलोप। ५ से वलोप । द्विस्व-ओत्व पूर्ववत् । विकओ। (व)(लब्धः) बलोप । ६ से धद्विस्व । ७ से दकार । लदो। (शब्दः) बकार का लोप, सादेश, दद्वित्व, ओस्व पूर्ववत् । सहो । (उज्ज्वलः। ईश्वरः) अधः वकार का लोप। द्वित्व-सत्व ओत्व पूर्ववत् । उजलो। ईसरो। (धर्मः) धम्मो। (वर्मा) बम्मा। (मित्रम्) मित्तं । (कलत्रम्) कलत्तं । यहाँ 'व' से बकार-वकार दोनों का ग्रहण है, क्योंकि-लदो, ईसरो-आदि प्रयोग देखने से ऐसा ज्ञात होता है ॥३॥ द्रे रो वा ॥४॥ द्रशब्दे रेफस्य वा लोपो भवति । दोहो (५-१ ओ), द्रोहो । चन्दो (३-५६ द्वि०, न, शे० पू०), चन्द्रो । रुहो (३-५० द्वि०, ५-१ ओ), रुद्रो। द्रोह, चन्द्र, रुद्राः॥४॥ द्रे रोवा-ने-स्थितस्य रेफस्य वा लोपः स्यात् । चंदो, चन्द्रो। इंदो, इन्द्रो । रुद्दो, रुद्रो । समुद्दो, समुद्रो ॥ ४ ॥ १. लोखो इति कचित् , तत्र तुण्डरूपसमत्वादोत्वम् । २. वाघो रो लुक् ८।४।३९८ । अपभ्रंशे संयोगादो वर्तमानो रेफो लुग् वा भवति । उदाहृतं लोपामावे-जा भग्गा पारकहा तो सहि मज्झु प्रियेण-इति हे।
SR No.091018
Book TitlePrakruta Prakasa
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJagganath Shastri
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year
Total Pages336
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari & Grammar
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy