Page Text
________________
२४६
द्वादशः परिच्छेदः प्रकृत्येति । शौरसेनी-माग में बोला, दण्ड तथा दमन-इन शब्दों को प्रकृतिझाव होता है अर्थात् इनका रूपपरिवर्तन नहीं होता। इन तीनों शब्दों में 'दोलादण्डदशने
'२-३५ सूत्र से दकार को डकार प्राप्त था तथा दशनशब्द में 'शषोः सः' २-४ से शको सस्व भी प्राप्त था, परन्तु प्रकृत सत्र से प्रकृतिवद्भाव होने से ये कार्य नहीं होंगे। दण्डो-दशनो, में सुप प्रत्ययसम्बन्धी सुको 'अत भोत्' ५-१ से ओरव होगा। उदाहरण ये हैं-दोला । दण्डो । दशनों । इति ॥३॥
शेषं महाराष्ट्रीवत् ॥ ३२॥ इति श्रीवररुचिकृतेषु सूत्रेषु द्वादशः परिच्छेदः ।
१. पूर्वस्य पुरवः ८४२७० । शौरसेन्यां पूर्वशब्दस्य पुरव इत्यादेशो वा भवति । अपुरवं नाडयं । अपुरवागदं । पक्षे-अपुव्वं पदं । अपुन्वागदं । _ विरिचेचोः ८।४।२७३ । त्यादीनामापत्रयास्य आवस्येचेचौ ८।३.१३९ । इति विहितयोरि
चेचोः स्थाने दिर्भवति । वेति निवृत्तम् । नेदि । देदि । मोदि । होदि । - अतो देश्च ८।४२७४ । अकारात्परयोरिचेचयोः स्थाने देश्चकाराद् दिश्च भवति । अच्छदे। अच्छदि । गच्छदे। गच्छदि । स्मदे। रमदि । किवदे। किन्जदि । अत इति किम् ? वसु. आदि । नेदि । भोदि । ___ भविष्यति स्सिः ८४१२७५। शौरसेन्या भविष्यदर्थे विहिते प्रत्यये परे स्सिमवति । हिस्साहामपवादः।
इदानीमो दाणि ८४२७७। शौरसेन्यामिदानीमः स्थाने दाणिमित्यादेश भवति । अनन्तरं करणीयं दाणिं आणवेद अग्यो । व्यत्ययात्प्राकृतेऽपि अन्नदाणिं वोहिं।
तस्मात्ता ८२७८। शौरसेन्या तस्माच्छब्दस्य ता इत्यादेशो भवति । ता जाव पवि. सामि । ता अलं एक्षिणा माणेण । .. मोऽन्त्याण्णो वेदेतो. ८४.१७९ । शौरसेन्यामत्वान्मकारात्पर इदेतोः परयोर्णकारागमो वा भवति । कारे-जुत् णिमं, जुत्तं मिणं । सरिसं णिमं, सरिसं मिणं । एकारे-किं णेदं, किमदं । एवं णेदं, एवमेदं । . .
एका ग्येव २८० । स्पष्टम् । मम व्येव बम्मणस्सः ।
हज्जे चेटबाडाने २८१ । शौरसेन्या चेट्याहाने हजे इति निपातः प्रयोक्तव्यः। हम्जे चदुरिके। ___हीमाणहे विस्मये निवेद. २८२ । शौरसेन्यां होमाणहे इत्ययं निपातो विस्मये, निदे च प्रोक्तम्यः। विस्मये-हीमाणहे जीवन्तवश्वा मे जणणी । निदे-हीमाणहे पलिस्सन्ता हगे एदेण नियमविधिणो दुव्यवसिदेण ।
गं नन्वर्थे २८३ । शौरसेन्यां नन्वय णमिति निपातः प्रयोक्तव्यः। णं अफलोदया। गं अग्य. मिस्सेहि पुढमं येव आणतं। णं भवं मे अग्गदो चलदि। भाई-वाक्यालकारेऽपि दृश्यते । नमोत्थु । जयाणं, तयाणं । ___अम्मोहर्षे २८४ । शौरसेन्याम् अम्महे निपातो. हर्षे प्रयोक्तव्यः । अम्महे एमाए सुम्मिलाए मुपलिगठिदो मवं।
| SR No. | 091018 |
| Book Title | Prakruta Prakasa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagganath Shastri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 336 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Grammar |
| File Size | 14 MB |