Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संकलित
[४]
|
संकलित, वि. (सं.) संगृहीत, संचित २ परि संख्यात, परिगणित ३. राशी- एकत्री, कृत । संकल्प, सं. पुं. (सं.) चिकीर्षा, भावः, विचार, इच्छा, कामः २. विशिष्टमन्त्रपूर्वक, दानं वितरण-उत्सर्जनं ३. मंत्रविशेष: ४. निश्चयः,
अवधारणं, अध्यवसायः ।
-करना, क्रि. स., निश्चि ( स्वा. प. अ. ), दृष्टं अवधृ ( चु. ), संक्लृप (प्रे.) २. संकल्पमंत्रपूर्वकं वितृ ( भ्वा. प. से. ), दा । संकाश, वि. (सं.) तुल्य, सदृश २ निकट समीप, वर्तिन् । (सं. पुं.) सामीप्यं, नैकट्यम् । संकीर्ण, वि. (सं.) संबाध, संकट, संकुचित २. मिश्रित, संमिश्र, संसृष्ट ३. क्षुद्र, तुच्छ ४. संकुल, निचित, व्याप्त, समा-आ, कीर्ण । संकीर्णता, सं. स्त्री. (सं.) संबाधता २ मिश्रितत्वं ३. संकुलता ४. क्षुद्रता, नीचता । संकीर्तन, सं. पुं. (सं. न. ) ( देवादीनां ) गुणगानं, कीर्तिकथनम् ।
संकुचित, वि. ( सं .) संकीर्ण, संबाध २. सलज्ज, सत्रप ३. कदर्य, किंपचान ४. संहृत, संपिंडित, आकुंचित ५. मुद्रित, मीलित, मुकुलित । संकुल, वि. (सं.) आ-सं, कीर्ण, निचित, व्याप्त, कलिल, गहन, संभृत, सं- परि, पूर्ण, पूरित । सं. पुं. (सं. न.) युद्धं २. जन, ओध:संमर्दः ३. पशुकुलं, गो, वृंदं- कुलं, यूथं, निवहः ४. असंगतवाक्यम् ।
संकेत, सं. पुं. (सं.) इङ्गितं, संज्ञा, संज्ञानं, अंगविक्षेपः, प्रज्ञप्तिः (स्त्री.), आकारः, अभिप्राय व्यंजकचेष्टा २ ( प्रेमिणोः ) संकेतनिकेतनं, संमिलनस्थानं ३ शृंगारचेष्टा, हावः, विभ्रमः, विलासः ४. चिह्न ५. उपक्षेपः, आकूतं, उप
न्यासः ।
करना, क्रि. स., इंगितेन सूच् ( चु. ), उपक्षिप ( तु. प. अ.), साकूतं उपन्यस् (दि. प.से.) ।
संकोच, सं. पुं. (सं.) आकुंचनं, संकोचनं, समाकर्षः, संपीडनं २. लज्जा, त्रपा ३. निश्चया भावः, विकल्पः, संशयः ४. संक्षेप :- पणम् । संकोचन, सं. पुं. (सं. न.) दे. 'संकोच' (१) । संकोचना, क्रि. स. (सं. संकोचनं ) संकुच् (प्रे.), आकुंच् (प्रे.), अल्पीकृ, संह (भ्वा. प. अ.)। क्रि. अ., लज्ज् ( तु. आ. से. ) त्रप् (भ्वा. आ. से. ) ।
संग
संकोची, वि. (सं.-चिन ) लज्जालु, लज्जाशील, विनीत, शालीन ।
संक्रमण, सं. पुं. (सं. न.) गमनं, व्रजनं २. भ्रमणं, पर्यटनं ३. सूर्यस्य राश्यंतरप्रवेशः । संक्रांत, वि. (सं.) अतीत, गत २ प्रविष्ट, निविष्ट ३. प्राप्त, गृहीत ४. स्थानान्तरित ५. प्रति फलित-बिम्बित |
संक्रांति, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'संक्रमण' (३) । २- ३. सूर्य संक्रमण, समय:- दिवसः । संक्रामक, वि. ( सं .) स्पर्श, - जन्य-संचारिन् ( रोग )
संक्षिप्त, वि. ( सं . ) संहृत, समस्त, संकुचित, लघु, अल्पीभूत ।
करना, क्रि. स., संक्षिप् (तु. प. अ. ), समस् (दि. प. से.), समाह-संह (भ्वा. प. अ.) । - लिपि, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'शार्टहैंड' | संक्षेप, सं. पुं. (सं.) सार:- रं, संग्रहः, समासः,
समाहारः ।
संक्षेपण, सं. पुं. ( सं. न. ) संकोचनं, संहरणं २. संचयन, संग्रहणम् ३. प्रासनं, क्षेपणम् । संक्षेपतः, अन्य. (सं.) संक्षेपेण, समासेन, साररूपेण ।
संख, सं. पुं., दे. 'शंख' ( १-२ ) । संखिनी, सं. स्त्री. दे. 'शंखिनी' ।
संखिया, सं. पुं. ( सं. शृङ्गिकं ) फेनाश्मन, आख-गौरी, पाषाणः, शत, मल्लः, करवीरा, कुनटी, नाग, जिह्विका -मातृ (स्त्री.) 1 संख्या, सं. स्त्री. (सं.) गणना २. अंक : ३. बुद्धिः ( स्त्री. ) ४. विचारणा ।
( अ.
करना, क्रि. स., गण् ( चु. ) संख्या ( प. अ. ) ।
संग', सं. पुं. (सं.) मेल:, संमिलनं, समागमः २. संगतं -ति: (स्त्री.), साहचर्य, संसर्गः, संवासः, संपर्क: ३. विषय, अनुरागः- आसक्तिः (स्त्री.) ४. सरित्संगमः । क्रि. वि., सह, सार्द्धं, साकं समं (तृतीया के साथ ) ।
करना, क्रि. अ., संगम् (भ्वा. आ. अ.), सहचर् (भ्वा. प. से. ), संवस (भ्वा. प. अ. ) । संगर, सं. पुं. (फ्रा. ) पाषाण, प्रस्तरः, दे. 'पत्थर' । वि., कीकस, कर्कर, कक्खट, २ . कठोर |
- ज़राअत, सं. पुं. ( फ़ा. +अ.) कर्षण,
पाषाणः प्रस्तरः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |