Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दुर्जय
[ ३०२ ]
दुर्जय, वि. (सं.) अधृष्य, अजय्य, अदम्य, दुर्वचन, सं. पुं. (सं.) दे. 'गाली' । दुरासद, अ-दुर्, जेय | दुर्विनीत, वि. (सं.) अविनय, अविनीत, उद्धत, धृष्ट, अशिष्ट, असभ्य, वियात | दुविपाक, सं. पुं. (सं.) कुपरिणामः, कुफलम् । दुर्वृत्त, वि. (सं.) दे. 'दुराचारी' । दुर्व्यवस्था, सं. स्त्री. (सं.) कुव्यवस्था, कुनीति: (स्त्री.), दुर्णय:, कुप्रणयनं, कुप्रबंध:, दुर्निर्वाह: । दुर्व्यवहार, सं. पुं. (सं.) दुर्वृत्तिः (स्त्री.), असद्व्यवहारः, अप, - कार:- क्रिया, कुचेष्टितं, कुचरितम् ।
दुर्ज्ञेय, वि. (सं.) दे. 'दुरूह' । दुर्दमनीय, वि. ( सं .) दुर्दम्य, दुर्दान्त, अवश्य, दे. 'दुर्जय' |
दुर्दशा, सं. स्त्री. (सं.) दुतिः (स्त्री.), दुरवस्था । दुर्दिन, सं. पुं. (सं. न. मेवच्छन्नो दिवस: २. कु - विपत्, कालः, कष्टमयः समयः । दुर्दैव, सं. पुं. ( सं. न. ) दे. 'दुर्भाग्य' । दुर्धर्ष, वि. (सं.) दे. 'दुर्जय' २. उग्र, दुर्नीति, सं. स्त्री. ( सं. ) कुनीति: (स्त्री.),
प्रचंड |
अन्यायः, अनाचारः ।
दुर्बल, वि. (सं.) अबल, निर्बल, अशक्त, क्षीणअल्प,-बल-शक्ति, निसू, तेजस्-सत्त्व २. कृश, क्षाम, क्षीण, अमांस, छात, शात । दुर्बलता, सं. स्त्री. (सं.) निर्बलता,
अशक्तता,
अबलता २. कृशता, क्षामता ।
दुर्बुद्धि, सं. स्त्री. (सं.) कुमतिः-मंदधीः (स्त्री.) । वि., अज्ञ, मूर्ख, मंदमति ।
दुर्बोध, वि. (सं.) दे. 'दुरूह' । दुर्भाग्य, सं. पुं. (सं. न.) दुर्दैवं, दौर-मंद, भाग्यं, दुर्जातं दुर्गति: (स्त्री.), दैव, दुर्विपाकः - विपर्यय:विपर्यासः ।
दुर्भावना, सं. स्त्री. (सं.) दुर्भाव:, दुष्ट, बुद्धिभाव:, असूया, द्रोह:, द्वेषः, दौरात्म्यम् । दुर्भिक्ष, सं. पुं. (सं. न. ) अकाल:, दुष्काल:, अनशनं, प्रयाम:, आहाराभाव:, नीवाकः दुर्मट, सं. पुं. (सं.दुर्+मुट् = कूटना) *दुर्मुटम् ।
भूकुट्टनं,
दुर्मति, सं. स्त्री. तथा वि. (सं.) दे. 'दुर्बुद्धि' । दुर्मुख, वि. (सं.) कटुभाषिन् २. कुदर्शन, कुरूप । दुर्योध, वि. (सं.) अजेय, अजय्य, अश्रूष्य,
|
अदम्य ।
दुर्योधन, सं. पुं. (सं.) धृतराष्ट्रस्य ज्येष्ठपुत्र: । दुर्यो, वि. (सं.) हीन - नीच, जाति-वर्ण
कुल !
दुर, सं. पुं. ( अ० ), दे० 'मोती' । दुर्लक्ष्य, वि. (सं.) दुस्तरः, दुःखतार्य, दुर्लनीय, दुरतिक्रम |
दुर्लभ, वि. (सं.) अप्राप्य, दुष्प्राप, विरल, दुरधिगम २. अत्युत्तम, अत्युत्कृष्ट ।
दुर्व्यसन, सं. पुं. (सं. न. ) दुर्गुणः, दोषः, *कदासक्तिः (स्त्री.) 1
दुर्व्यसनी, वि. (सं.-निन् ) दुर्गुण, दोषिन्, दुराचारिन्, पाप ।
दुलकी, सं. स्त्री. (हिं. दलकना ) थो (धौ )रितं-तकम् । ------चलना,
क्रि. अ.,
दुलत्ती, सं. स्त्री (हिं. दो + सं . लत्ता > ) (पशूनां) द्विलत्ता-द्विखुर- द्विपाद, आघातः - प्रहारः-क्षेपः । -मारना, कि. स., लत्ताभ्यां प्रह (भ्वा.प.अ.) आहन् ( अ. प. अ. ) । दुलह (हि)न, सं. स्त्री. (हिं. दुलहा ) नववधूः (स्त्री.), वधूटी, नवोढा, नवपरिणीता । दुलहा, सं. पुं., दे. 'दूल्हा ' | दुलाई, सं. स्त्री. ( हिं तुलाई ) दे. 'रजाई' | दुलार, सं. पुं. (हिं. दुलारना ) उप-, लालनं, चुंबन, आलिंगनम् ।
दुष्काल
. धोरितेन गम् ।
दुलारना, क्रि. स. (सं. दुर्लालनं>) उप-, लल् ( चु. ), आलिंग् (भ्वा. प. से.), स्नेहेन परामृश (तु. प. अ. ) । दुश्चरित-त्र, सं. पुं. ( सं. न..) दे. 'दुराचार' । वि., दे. 'दुराचारी' ।
दुलारा, वि. (हिं. दुलार ) दे. 'लाडला' । दुशाला, सं. पुं. (फ़ा. ) दिशा: । दुश्मन, सं. पुं. ( फा . ) शत्रुः, अरि: (पुं. ) । दुश्मनी, सं. स्त्री. ( फा . ) शत्रुता, वैरम् । दुष्कर, वि. (सं.) दुस्साध्य, कठिन, विकट,
कष्टसाध्य ।
For Private And Personal Use Only
दुष्कर्म, सं. पुं. [ सं . र्मन् (न. ) ] कु, कार्यकृत्यं, पाप, अधर्मः, दुष्कृतिः (स्त्री.) । दुष्काल, सं. पुं. (सं.) कु,-काल:-समय: २. दे. 'दुर्भिक्ष' ।
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |