Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तूत
[२८]
प्रमुदित ।
तूत, सं. पुं. (फ्रा. 1 मि. सं. तूद: ) ब्रह्म, काष्ठं | तृप्त, वि. (सं.) तुष्ट, दारु (न.), सुरूपं, सुपुष्पम् । तूतिया, सं. पुं., दे. 'नीलाथोथा' । तूती, सं. स्त्री. ( फा. ) शुकभेदः २. कनेरी - चटका ३. चटकाभेदः ४ मुखवाद्यो वाद्यभेदः, दे. 'तुरही' ।
-- बोलना, मु., प्रभू, अधिष्ठा (भ्वा. प. अ.) । नक्कारखाने में की आवाज, मु., अरण्येरुदितम् । तूदा, सं. पुं. (फ्रा.) चयः, राशि: ( पुं. ) २. सीमाचिह्नम् ।
तून, सं. पुं. (सं. तुन्न: ) नदीवृक्षः, तृणि(ft) : 1
तूफ़ान, सं. पुं. ( अ ) झंझावात, अति-चंडमहा, वातः, वात्या, प्रभजन:, प्रकंपनः २. तोय-जल, ओघ :- वृद्धि: (स्त्री.)- उपप्लव:विप्लवः - प्रलयः, संप्लवः ३. उपद्रवः, संक्षोभः, विप्लवः ४. आपद्-आपत्तिः (स्त्री.) ५. दे. 'तोहमत' ।
-- उठाना या मचाना, मु., तुमुलं कृ, संक्षोभं उत्पद् ( प्रे. ) ।
तूफ़ानी, बि. ( फा . ) उपद्रविन्, कलहोत्पादक २. उग्र, प्रचंड ३ पिशुन, अभ्यसूयक | तूमड़ी, सं. स्त्री. (हिं. तंबा) दे. 'तुंबी' २ तुम्बीनिर्मित आहितुण्डिकानां वायभेदः । तूमना, क्रि. स. (सं. स्तोमः > ) ऊर्णातूलं संमृज् ( अ. प. वे., चु. ) -घृष (भ्वा. प. से.) विश्लिष (प्रे.) ।
तूरान, सं. पुं. ( फा. ) तातार तूरान, - देश: । तूरानी, वि. ( फा. ) तातार-तूरान, देशीयसम्बन्धिन् । सं. पुं., तातार तूरान- वासिन् ( पुं. ) 1
तूल', सं. पुं. (सं. पुं. न. ) दे. 'रूई' २. दे. 'तूत' ।
तेज़
पूर्णकाम २. प्रहृष्ट,
तृप्ति, सं. स्त्री. (सं.) संतोषः, सौहित्यं तर्पणं, प्रीणनम् २. आनंद:, हर्षः ।
क्षुद्र २, अग्राह्य, त्याज्य ।
तृतीय, वि. (सं.) दे. 'तीसरा' ।
तृषा, सं. स्त्री. (सं.) पिपासा, तृष्णा, उदन्या २. लोभः ३. इच्छा।
तृषित, वि. (सं.) पिपासित, तर्षितः सतृष २. इच्छुक ३. लुब्ध 1 तृष्णा, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'तृषा' ( १-३ ) । तें, प्रत्य. [ सं . तस् ( प्रत्य. ) ] दे. 'से' । तैंतालीस, वि. [सं त्रिचत्वारिंशत् ( नित्य स्त्री. ) ] त्रयञ्चत्वारिंशत् । सं. पुं., उक्ता संख्या, तदकौ ( ४३ ) च । तैंतालीसवाँ, वि. (हिं. तैंतालीस ) त्रि(त्रयश्) चत्वारिंशत्तमः -मी-मं, त्रि (यश)चत्वारिंश:- शी-शं (पुं. स्त्री. न. ) । तैंतीस वि. ( त्रयस्त्रिंशत् ( नित्य स्त्री.] 1 सं. पुं., उक्ता संख्या, तदंकी (३३) च । तेंतीसवाँ, विं. (हिं. तेंतीस ) त्रयस्त्रिंशत्तमः - मी- मं, त्रयस्त्रिंश:- शी, शं ( पुं. स्त्री. न. ) । तेंदुआ, सं. पुं. (देश. ) चित्रक-चित्रकव्याघ्र
भेदः ।
तेंदू, सं. पुं. ( सं. तिंदुकः ) कालस्कंध, विंदुलः ते, सर्व. (सं. पुं. तद् का बहु.) दे. 'वे' । २. तिंदुलं, तिंदुलफलम् । तेईस, वि. [सं. त्रयोविंशति: ( नित्य स्त्री. ) ] सं. पुं., उक्ता संख्या, तदंकौ ( २३ ) च । तेईसवाँ, वि. (हिं. तेईस ) त्रयोविंशतितम:मी- मं. त्रयोविंश:- शी-शं ( पुं. स्त्री. न. ) । तेग़, सं. स्त्री. ( फ्रा.) दे. 'तलवार' | तेज, सं. पुं. [ सं . तेजस् ( न. ) ] कांति:- दीप्ति: (स्त्री.), आभा, प्रभा २. पराक्रमः, वीर्य, बलं ३. प्रतापः, अनुभावः, अभिख्या ४. तापः. ऊष्मन् (पुं. ) ५. उग्रता, प्रचंडता ६. अग्निः ( पुं. ) ।
तूल, २ सं. पुं. ( अ. ) दे. 'लंबाई' | तूलिका, सं. स्त्री. (सं.) इ ( ई ) बीका, तुलि: (स्त्री.), तूली, ईषिका ।
तूली, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'तूलिका' २. नीली तेज़, वि. ( फा ) दे. 'तीक्ष्ण' (१) २. आशु, ३. वत्तिः (स्त्री.) ।
तृण, सं. पुं. (सं. न. ) दे. 'तिनका' । तृणवत्, वि. (सं.) तृण, तुल्य-सम, तुच्छ,
शीघ्रगामिन, जवन, महावेग ३. क्षिप्र, कर्मन् - कारिन ४. दे. 'चरपरा' ५ उग्र, प्रचंड ६. महार्ह-६, बहु- महा, मूल्य ७. कुशाग्रबुद्धि ८. अतिचंचल ९. ( विषादि ) घोर,
घातक ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |