Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तबदील
[ २६९ ]
तबदील, वि. (अ.) परिवर्तित, अन्यथाकृत | करना, क्रि. स., परिवृत् ( प्रे. ) । तबदीली, सं. स्त्री. ( अ ) परिवर्तः, र्तनं, परिवृत्तिः (स्त्री.), विपर्ययः २. विकारः, विकृतिः (स्त्री.)।
तबलची, सं. पुं. (अ. तबल: ) *तबलकवादकः । तबला, सं. पुं. ( अ. तबल: ) तबलकौ (द्वि.), वाद्यभेदः ।
तबाशी (ख़ी) र, सं. पुं. ( सं . तवक्षीरं ) यवजं, यवजोद्भवं, पयःक्षीरं, गोधूमजं २. वंशरोचना, कक्षीरा-री, वंशी, वैणवी ।
तबाह, वि. (फ़ा. ) ध्वस्त, नष्ट, उत्सन्न । तबाही, सं. स्त्री. (फ़ा.)प्र.वि, ध्वंसः, वि., नाशः । तब (बी) अत, सं. स्त्री. (अ.) चिन्तं, मानसं, चैतस्-मनस् (न.) अन्तःकरणं, हृदयं, स्वान्तं २. प्रकृतिः (स्त्री.), स्वभावः । - आना, ( कर्म. ) ।
मु. सिंह ( दि. प. से. ), अनुरंज
- बिगड़ना, मु., रुग्ण (वि.) भूः विवमिषति ( सन्नंत ) ।
तबीब, सं.पुं. (अ.) वैद्यः, चिकित्सकः, भिषज(पुं.)। तबेला, सं. पुं. (अ.) मंदुरा, अश्व-वाजि, शाला । तभी, क्रि. वि. (हिं. तब + द्दी ) तत्क्षणं, तत्कालं, तदैव २. तेनैव कारणेन, इति हेतोः । - से, क्रि. वि., तदारभ्य ततः प्रभृति । तमंचा, सं. पुं. (फ़ा. ) दे. 'पिस्तौल ' । तम, सं. पुं. [ तमस् (न.) ] अन्धकारः, तिमिरं, ध्वान्तं तमिस्रं स्रा २. प्रकृतेस्तृतीयो गुणः ( साख्य ) ३. क्रोधः ४. अज्ञानं, अविद्या ५. कालिमन् (पुं. ), इयामता ६. मोह: ७. पापं ८. नरकः-कम् ।
तमअ, स्त्री. (अ.) इच्छा २. लोभः । तमक, सं. स्त्री. (हिं. तमकना ) आवेशः, उद्देगः २. क्षिप्रता, त्वरा ३. क्रोधः, कोपः ४. दर्पः, अभिमानः ५. ( कोपादिभ्यः ) अरुणा
ननता ।
|
तमकना, क्रि. अ. (अनु.)(कोपादिभ्यः) अरुणानन लोहितवदन (वि.) भू २. अत्यन्तं कुप् ( दि. प.से.) ।
तमग़ा, सं. पुं. ( तु.) पदक, कीर्ति प्रतिष्ठा, मुद्रा । तमधर, पुं. (सं. तमीचर: ) राक्षसः, निशा चरः, पिशाचः २. उलूकः, धूकः, कौशिकः ।
तमोगुण
तमचुर, चूर-चोर, सं. पुं. ( सं . ताम्रचूड : ) कुङ्कटः, कालज्ञः, चरणायुधः । तमतमाना, क्रि. अ. (सं. ताम्र > ( क्रोधात - पादिभ्यो मुखं ) अरुणी रक्ती भू, अरुणाननलोहितमुख (वि.) जन् ( दि. आ. से. ) । तमतमाहट, सं. स्त्री. ( हि तमतमाना ) ( क्रोधादिजा ) अरुणवदनता, लोहिताननता । तमन्ना, सं. श्री. ( फ़ा. ) अभिलाषः, आकांक्षा । तमस, सं. पुं., दे. 'तम' ।
तमस्सुक, सं. पुं. (अ.) ऋणपत्रं, समयलेखः, अधिकरणिकपत्रम् ।
तमा, सं. स्त्री. (अ. तमअ ) लोभः, वित्तेहा | तमाकू -खू, सं. पुं. ( पुर्त. टबैंको ) ताम्रकूट:, तमाखुः वज्रभृंगी, कृमिघ्नी, धूम्रपत्रिका, क्षारपत्रा, सुरती ।
-पीना, क्रि. स., धूमं पा ( भ्वा. प. अ. ), धूमपानं कृ ।
तमाचा, सं. पुं. ( फ़ा. ) दे. 'चपत' । तमाम, वि. ( अ ) समस्त, समग्र, सम्पूर्ण २. समाप्त, अवसित ।
काम तमाम करना, मु., व्यापद - मृ ( प्रे.) । तमाल, सं. पुं. (सं.) कालस्कन्धः, काल-नील,तालः, महाबलः । तमाशबीन, सं. पुं. ( अ. तमाशः + फ़ा बीन ) दर्शकः, प्रेक्षकः २. पार्श्व-समीप, स्थः ३. सामाकिः, पारिषद्यः ४. वेश्यागामिन् । तमाशबीनी, सं. स्त्री. ( अ. + फ़ा. ) वेश्यागामित्वम् ।
तमाशा, सं. पुं. (अ.) नाटकं २. रूपर्क. कौतुकं, चमत्कारः, दृश्यं ३. अदभुत विलक्षण,
व्यापारः ।
-करना, क्रि. स., नट्-निरूप- प्रयुज् (चु.), अमिनी (भ्वा. प. अ.) ।
- करनेवाला, सं. पुं., नटः, अभिनेतृ ( कुं. ) । -गाह, सं. स्त्री, रंग, शाला-भूमिः (स्त्री.), नाटकगृहम् ।
तमाशाई, दे. 'तमाशबीन' ।
तमीज, सं. स्त्री. (अ.) विवेकः, परिच्छेदः, विवेचनशक्तिः ( स्त्री. ) २. ज्ञानं, बोधः ३. सभ्यता, शिष्टाचारः, विनयः । तमोगुण, सं. पुं. (सं.) प्रकृतेस्तृतीयः (अधमः) गुणः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |