Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खर्पर
[१३]
खसकाना
खर्पर, सं. पुं. (सं.) दे. 'खप्पर'।
खलियान, सं. पुं. ( सं. खल+स्थान ) खर्ब, सं. पुं., दे. 'खरब २. दे. 'खर्व। खलाधानं. खल:-लं २. थान्यागार, कुशूल: खर्बुजा, सं. पुं., दे. 'खरबूज़ा'।
३. राशिः (.) चयः। खर्राटा, सं. पुं. ( अनु.) घर्धरः।
खलियाना', कि. स. (हिं, खाल ) निस्त्व-भरना, मरना या लेना, क्रि. अ., घर्घ- चयति ( ना. धा.) निस्त्वचीकृ, चर्मन् ( न.) रायते, घर्षरशब्दं कृ, प्रगाई स्वप् (अ. प. अ.)। अपनी-निह ( दोनों भ्वा. उ. अ.)। खल, वि, (सं.) कर, नृशंस २. अधम, खलियाना', क्रि. स. (हिं. खाली ) शून्यीनीच ३. दुष्ट, दुर्वृत्त ४. पिशुन ५. निर्लज्ज | रिक्ती,-कृ, रिच ( रु. उ. अ.)। ६. छलिन् ।
खलिश, सं. स्त्री. ( फ़ा. ) वेदना, पीडा २. वैरं, सं. पुं., दुर्जनः २. सूर्यः ३. तमालवृक्षः द्वेषः। ४. पृथिवी ५. स्थानं ६. उलू (दू) खलं खलिहान, सं. पुं., दे. 'खलियान' । ७.-८. दे. 'खलियान' तथा 'तलछट'।
खली-ल्ली, सं. स्त्री. (सं. खली) तैलकिट्ट, खलक, सं. पुं. (अ.) जीवाः-प्राणिनः (बहु.)।
तिलकल्कं, पिण्याकः, खलिः (पुं.)। २. जगत् (न.), संसारः।
खलीज, सं. स्त्री. (अ.) दे. 'खाड़ी'। ख़लक़त, सं. स्त्री. ( अ.) सृष्टिः (स्त्री.), संसारः |
खलीफा, सं. पुं. ( अ.) अध्यक्षः, अधिकारिन् २. जनौधः, जनसंमर्दः।
२. यवननृपवंशविशेषः ३. वृद्धजनः ४. सूदः, खलड़ी, सं. स्त्री. ( हिं. खाल ) त्वच (स्त्री.), पाचकः ५. सौचिकः सूचिकः ६. नापितः। त्वचा, त्वचं, त्वचस् ( न.), छदिस् (स्त्री.), खल, अन्य. (सं.) निश्चयनिषेधजिज्ञासाऽनुनसंछादनी, असृग्धरा २. ( पशुओं की) चर्मन् | यादिबोधकमव्ययम् ।। (न.) ३. ( मरे पशुओं की ) अजिनं, दृतिः, खलेल, सं. पुं. (सं. खलितैलं ) सुगन्धतेल. कृत्तिः ( स्त्री. ) ४. शिश्नाग्रचर्मन् ( न.)।
किट्टम् । खलता, सं. स्त्री. ( सं. ) कुचेष्टा, दुष्टता, खल्क, सं. स्त्री., दे. 'ख्लक' । दुर्वृत्तता, खलत्वम् ।
खल्त-मल्त, दे. 'गडबड्ड' । खलना, क्रि. अ. (सं. खर = तीक्ष्ण > ) अनु- खल्ल, सं. पुं. (सं.) दे. 'खरल' २. चर्मन् (न.) चित-अयुक्त-अयोग्य-अनुपपन्न (वि.) प्रतिमा ३. गतः ४. चातकः ५. दृतिः ( स्त्री.)। (अ. प. अ.)-दृश ( कर्म.)।
! खल्लड़, सं. पुं. (सं.) चर्मन् ( न.) २. अजिनं खलबल, सं. स्त्री. (अनु.) क्षोम; विप्लवः, जलभस्त्रा ३. वृद्धः, जरठः, स्थविरः । अशांतिः-अनिर्वृतिः ( स्त्री.), प्रकोपः, कलहः, खल्ला, सं. पुं. (सं. खल्लः-चमड़ा> ) जीणों२. कोलाहलः, उत्क्रोशः ३. दे. 'कुलबुलाहट'। पानह (स्त्री.), पुराणपादत्रम् । खलबलाना, क्रि. अ. (हिं खलबल) बुदबुदायते खल्लि (ल्ली)ट,-खल्वाट, वि. (सं.) दे. 'गंजा' । (ना. धा.), दे. 'उबलना' २. क्षुम् (दि. प. सं. पुं., दे. 'गंजापन'। से., क. प. से.), क्षुब्ध-विह्वल- (वि.)+भू खवा, सं. पुं., दे. 'कंधा' । ३. दे. 'कुलबुलाना'।
खवैया, सं. पुं. (हिं. खाना ) भक्षकः, खलबली, सं. खी., दे. 'खलबल'।
खादकः, भोक्तु (पुं.)। खलल, सं. पुं. ( अ.) विघ्नः, अंतरायः, बाधा। खश, सं. पुं. दे., 'खस'। खलास, सं. पु. ( अ. ) मोक्षः, मुक्तिः ( स्त्री.), ख़शन (खा)श, सं. पुं. दे. 'खसखस' । उद्धारः । वि., मुक्त, उद्धृत, निस्तीर्ण २. अव- खस, सं. स्त्री. ( फ़ा. खस ) उशीरः-रं, नलदं, सित, समाप्त ।
जलवासं, वीरणमूलं, सेव्यं, शीत-सुगन्धि,-मूलकं, खलासी, सं. स्त्री. (अ.) उद्धारः, निस्तारः, वीरं, वीरभद्र, हरिप्रियम् । मोक्षः । सं. पुं., पटमंडपरोपकः २. भारवाहः खसकना, क्रि. अ. (अनु.) दे. 'खिसकना'। ३. पोतभृत्यः ।
| खसकाना, क्रि. स., दे. 'खिसकाना'।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |