Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खसखस
[११४ ]
खाट
खसखस, सं. स्त्री. ( सं. खस्खसः) खसतिलः, खांगड़-ड़ा, वि. (सं. खड्गः> ) शृंगिन् , सूक्ष्म, तंडुल:-बीजः, सुबीजः।
विषाणिन् २. सशस्त्र ३. सबल ४. उद्दण्ड । -रस, सं. पुं. (सं.) दे. 'अफ़ीम'। | खाँचा, सं. पुं. ( सं. कर्षणम् > ) महा-,पेटकःखसखसा, वि. ( अनु.) शुष्कर्णरूप, सिक- करंड: कंडोल: २. बृहत , जरः-पंजरम् । तिल, शर्करिल ।
खांड़, सं. स्त्री. (सं. खण्डम् ) अशोधितखसखास, सं. स्त्री., दे. 'खसखस' ।
असंस्कृत,सिता-शर्करा। ख़सम, सं. पुं. (अ.) पतिः (पुं.), भर्तु (पुं.)
खांडव, सं. पुं. ( सं. न.) कुरुक्षेत्रप्रदेशे वन
विशेषः । २. स्वामिन् (पुं.), सेव्यः, नाथः । खसरा', सं. पुं. (अ.) क्षेत्रसूची, केदार
। -प्रस्थ , सं. पुं. (सं.) प्राचीननगरविशेषः ।
खाँड़ा', सं. पुं. (सं. खड्गः> ) द्विधार-, लेख्यम् ।
खडगः-असिः-निस्त्रिंशः कृपाणः । खसरा', सं. पुं. (फा. खारिश ) रोमान्तिका,
न्तिका, खांडा, सं. पुं. (सं. खंड:- ) भागः, अंशः। त्वग्रोगभेदः २. खजू कडूति,-भेदः।
खाँसना, क्रि. अ. (सं. कासनं ) कास् ( भ्वा. खसलत, सं. स्त्री. (अ.) प्रकृतिः ( स्त्री. ),
प. से.), क्षु ( अ. प. से.)। स्वभावः, २. दे. 'आदत'।
खाँसी, सं. स्त्री. ( सं. कासः ) काशः, उत्कासः, खसारा, सं. पुं. (अ.) हानिः-क्षतिः (स्त्री.),
क्षवथुः (पुं.)। । दे. 'घाटा'।
खाई, सं. स्त्री. (सं. खानिः > ) परिखा, खातं, खसिया, वि. ( अ. खस्सी) लुप्तवृषण, छिन्न
स्ता) उतषण, छिन्न खातकम् । मुष्क । सं. पुं., क्लीवः, पंढः २. अजः।
खाऊ, वि. ( हिं. खाना ) अत्याहारिन् , बहुखसोट, सं. स्त्री. (हिं. खसोटना) बलात्- भोजिन् , अार, घस्मर । अकस्मात् सहसा ग्रहणं-अपहरण-आच्छेदनं |
-उड़ाऊ, वि., मुक्तहस्त, अर्थनाशिन् । २. बलात उत्पाटनं-उन्मूलनम् ।
खाक, सं. स्त्री. (फ़ा.) धूलिः (पुं. स्त्री.), खसाटना, कि, स. ( स. कृष्ट ) असम्यक धूली, पांशुः सुः, रजस् ( न.), रेणुः २. भस्मन् उन्मूल-उत्पट् (चु.) कृष (भ्वा. प. अ.) (न.), भसितं, भूतिः (स्त्री.)। २. बलात्-सहसा अपहृ ( भ्वा. उ. अ.)- -शेब. सं. पं., खलपः (पं.), संमार्जकः । आच्छिद् ( रु. प. अ.)-ग्रह. (क्र. उ. से.)। -सार, वि., नम्र, विनीत । खसोटी, सं. स्त्री., दे. 'खसोट'।
-सारी, सं. स्त्री., नम्रता, विनयः । ख़स्ता, वि. ( फ़ा. खस्तः) भिदुर, भंगुर, भिदे- खाका, सं. पुं. (फा.) बाह्यरे( ले खा, बाह्यालिम २. क्षत, त्रुटित ।
कारः २. अपरिष्कृतालेख्यं, पांडुलेख्यं ३. प्रति-कचौदी, सं. स्त्री., भिदुर-स्निग्ध, सुपिष्टिका- | रूपं, प्रतिमानं ४. संकलनं, संख्यानम् ।। शकुली।
-उदाना, मु., उप-अव, हस् ( भ्वा. प. से.)। -दिल, वि. भग्न,-चित्त-हृदय ।
खाकी, वि. ( फ़ा.) मातिक, मृण्मय २. धूलि-हाल, वि., दुर्गत, दरिद्र, दुःखित ।
रजो,-वर्ण-रंग ३. सं. स्त्री., जलहीन-अनासिक्त,खस्सी, सं. पुं. (अ.) छिन्नमुष्कः अजः-छागः | भमिः ( स्त्री.)। २. षंढः, क्लीवः । वि., लुप्तवृषण, छिन्नमुष्क । खाज, सं. स्त्री. [सं. खर्जुः (पुं.)] खजूं: -करना, क्रि. स., वृषणी छिद् ( रु. प. अ.) (स्त्री.), कंडू:-कंडूतिः ( स्त्री.), खसः, पामा, उत्पट् (चु.)।
विचचिंका। खाँ, सं. पुं. (तातारी, काङ-सरदार ) स्वामिन् -होना, क्रि. अ., कंडूति-खसं अनुभू । (पुं.), अधीशः २. पठानजातेः उपाधिः (पुं.)। कोढ़ की खाज, मु., क्षते शारं, गंडे स्फोटकः । -साहब, बहादुर, सं. पुं., उपाधिभेदो। खाजा, सं. पुं. (सं. खायं ) भक्ष्य-भोज्य-खाथ,खांखर, वि. (सं. खं-छिद्र > ) सच्छिद्र, वस्तु (न.)-पदार्थः २. भोजनं ३. मिष्टान्नभेदः । सरंध्र २. रिक्त-शून्य, गर्भ, अंतःशुन्य । खाट, सं. स्त्री. ( खाटः> ) खटवा, शयनम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |