Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खंगालना
[ १३७ ]
खचित
खंगालना, क्रि. स., ( सं . क्षालनं ) ईषत् धाव् | खंबा, खंभ, खंभा, सं. पुं. (सं. स्कंभः )
( स्वा., चु. उ. से. ) - प्रक्षल् ( चु. ) ।
खंज, सं. पुं. (सं.) खोरः, खोल:, खोट:, खोडः, विकलगतिः २. पादरोगभेदः । खंजन, सं. पुं. ( सं . ) खंजरीटः, खंजखेल:, मुनिपुत्रकः, रत्ननिधिः (पुं.), गूढनीडः । खंजर, सं. पुं. ( फ़ा. ) दे. 'कटार' ।
उप, स्तंभः, अवष्टंभः, स्थाणु: (पुं.), स्थूणा । ख, सं. पुं. ( सं. न. ) गर्तः- र्ता, अवटः २. रिक्तस्थानं ३. निर्गमः ४. विलं, विवरं ५ इन्द्रियं ६. कूपः ७. इपुत्रणः ८ शकटचक्रनाभिच्छिद्रं ९. आकाशं १०. स्वर्गः ११. बिंदु: ( पुं.), शून्यं १२. ब्रह्मन् ( न. ) १३. शब्दः १४. कंण्ठस्थ प्राणनाडी १५. सुखं १६. क्षेत्रं १७. पुरं । (सं. पुं. ) सूर्यः ।
खंजरी, सं. स्त्री. (सं. खंजरीट = एक ताल > ) लघु, , डमरु: - डिंडिमः ।
खक्खा', सं. पुं. ( अनु. ) अट्टहासः, उच्चसः, प्र-अति, -हासः ।
२
खखा, सं.पुं. (हिं. खत्री का 'ख' ) पांचनदः क्षत्रियः २. अनुभवी पुरुषः ३. महागजः । खखार, सं. पुं. (अनु.) कफः, श्लेष्मन् (पुं.), संघातः, सौम्यधातुः (पुं.), घनः । खखारना, क्रि. अ. (अनु.) कफं निःसृ ( प्रे.)उद्ग (तु.प.से.), निष्ठव् (स्वा. दि. प. से.) । खर्खोडर, सं. पुं. (सं. खं + कोटर: > ) तरुकोटरस्थः स्थं खगनीडः-डं २. उलूक, निलयः कुलायः । खग, सं. पुं. ( सं . ) पक्षिन (पुं.), अंडजः, नीडजः २. गंधर्वः ३. देवः ४. बाणः ५. ग्रहः ६. मेघः ७. सूर्यः ८. चंद्र: ९. वायुः (पुं.) । पति, सं. पुं. (सं.) खगेशः, वैनतेयः, गरुडः, खग केतु: (पुं.), खगराजः । खगोल, सं. पुं. ( सं . ) आकाश - गगन, मंडल, गगनाभोगः ।
खंजरीट, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'खंजन' । खंड, सं. पुं. (सं. खंडम् ) दे. 'खाँड़' । खंड, सं. पुं. (सं. पुं. न. ) लवः, शकल :-लं, अंशः, विभागः वि-दलं, भिन्नं २. देशः ३. नवसंख्या ४. रत्नदोषभेदः ५ अध्यायः ६. पाक्यः, कृष्णलवणं ७. दिशा । वि., अल्प, पूर्ण -करना, क्रि. सं. खंडशः -लवशः छिद् ( रु. प. अ. )-लू. ( क्र. उ. से. ) - कृत् ( तु. प. से. ) ।
काव्य, सं. पुं. (सं. न. ) लघुप्रबन्धकाव्यम् । -प्रलय, सं. पुं. (सं.) ब्रह्मांडस्य एकदेशीय - आंशिक, नाशः - विध्वंसः क्षयः । खंडन, सं. पुं. ( सं. न. ) भंजनं, भेदनं, छेदनं, कर्तनं, त्रोटनम् २ प्रत्याख्यानं, निराकरणं, निरसनम् ।
खंडनीय, वि. ( सं . ) भेत्तव्य, छेत्तव्य २. प्रत्याख्येय, निरसनीय |
खंडर, सं. पुं. ( सं. खंड: + हिं. घर ) ध्वंसावशेषः, जर्जर जीर्ण-शीर्ण, गृहं-नगरम् । खंडरिच, सं. पुं., दे. 'खंजन' ।
खंडशः, अ. ( सं . ) विभागशः, अंशशः, अवयवशः ( सब अव्य.) ।
खंडहर, सं. पुं., दे. 'खंडर' ।
खंडित, वि. ( सं . ) भग्न, त्रुटित, लून, छिन्न २. असमग्र, अपूर्ण ।
खंदक, सं. स्त्री. ( अ. ) परिखा, खेयं, राजधान्यादिवेष्टनखातं, २. बृहत् श्वभ्रं गतः अवटः । दा, वि. (फ्रा.) सहास, हासक । सं. पुं., हासः, हास्यम् ।
- पेशानी, वि. स्मेरानन, हास्यमुख
- विद्या, सं. स्त्री. (सं.) ज्योतिःशास्त्रं, ज्योतिषं । खचखच, सं. स्त्री. (अनु.) पंके चलनध्वनिः(पुं.)। खचना, क्रि. अ. (सं. खचनं ) खच्- निवेश्प्रतिवपू (कर्म) ३. अंकित - चित्रित (वि.) + भू । खचर, सं. पुं. (सं.) सूर्यः २. मेघः ३. ग्रहः ४. नक्षत्रं ५. वायुः ६. पक्षिन् (पुं.) ७. बाणः ८. राक्षसः । वि. नभश्वर, गगनचारिन् । खचरा, वि. (हिं खच्चर ) वर्णसंकर, मिश्रज २. दुष्ट, खल | खचाखच, क्रि. वि. (अनु. ) निबिडं, गाउँ, अविरलं, निरंतरं । वि. जनाकीर्ण, जनसंकुल | — भरना, क्रि. अ., सं-आन्क्रू ( कर्म. ), परिपृ ( कर्म. ), संकुल-समाकुल (वि.) + भू । खचित, वि. ( सं . ) निवेशित, प्रत्युप्त २. लिखित, चित्रित ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |