Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खच्चर
[ १३८ ]
खटिया
खच्चर, सं. पुं. ( देश. ) वेगसरः, वेस (श ) रः अश्वतर : ( स्त्री. अश्वतरी ) ।
खज, ,सं. पुं. (सं.) खजकः, मंथन, तकाटः २. मंथनं, मंथ: ३. युद्धं, संग्रामः ४. कंबी-बिः ( स्त्री. ) ।
। खटखट, सं. स्त्री. (अनु.) खटखटा - शब्दः - ध्वनिः (पुं.) नाद : २. कलहः, विवादः ३. दे. 'झंझट' । खटखटाना, क्रि. स. ( अनु. ) तीव्रं अभिहन् (अ. प. अ. ) - तट् (चु. ) प्रहृ (भ्वा. प. अ.) खटखटाशब्दं कृ २. स्मृ ( प्रे. ) 1
ख़ज़ानची, सं. पुं. (फ़ा. ) कोष धन, अध्यक्ष:- खटगीर, सं. पुं., दे. 'खटमल ' । अधीशः, अर्धाधिकारिन् । छुटछप्पर, सं. पुं., दे. 'मसहरी' । खटना, क्रि. स., दे. 'कमाना' । खटपट, सं. स्त्री. (अनु.) कलहः, विवाद: २. खटखटाशब्दः, शस्त्र, घोष:- शिंजितम् । खटबुना, सं. पुं. (हिं. खाट + बुनना ) खट्वा, वायः- वापः, मंच - पर्यक, वायः- वापः । खटमल सं. पुं. (सं. खट्वामलं > ) उद्देशः, मत्कुणः, ओकणः, ओकोदनी ।
खटमीठा, वि. (हिं. खट्टा + मीठा ) अम्लमधुर, शुक्तमिष्ट |
खजाना, सं. पुं. (अ.) कोश:-पः, निधानं, निधि: ( पुं.), द्रव्य, राशि: ( पुं. ) - संग्रहः २. वित्तं द्रविणं ३. कोशागारं, भांडागारं, कोश ( ) गृहम् ।
खजिल, वि. ( फ़ा.) लज्जित, व्रीडित, गपित । खजुली, सं. स्त्री. ( सं . खर्जू: स्त्री. ) दे. 'खुजली' ।
खजूर, सं. पु. स्त्री. ( सं. खर्जूरः ) (वृक्ष) खर्जूरी, दुष्प्रधर्षा, दुरारोहा, यवनेष्टा, हरिप्रिया २. ( फल ) खर्जूरें, खर्जूरीफलम् । ३. मिष्टान्न भेदः खर्जूरिका ।
खटराग, सं. पुं. (सं. षड्रागाः ) मेघदीपकादयः षड्रागाः २. कलहः ३. विस्वरता, विसंवादः ३. व्यर्थवस्तुजातम् ।
खजूरी, वि. (हिं खजुर ) खर्जूर, विषयक संबंधिन्, खार्जूर २. वेणीरूपेणग्रथित, व्यावतित । सं. स्त्री. (अनु.) भय, त्रासः २. चिंता । खटक, खट' वि. ( सं . षट् ) दे. 'छ:’।
- बढ़ना, सं. पुं., अम्लरोगः ( अजीर्णभेद: ) । खट', सं. पुं. ( अनु. ) संघट्टजो ध्वनिः (पुं.), में पढ़ना, मु., चिरायते मन्दायते ( ना. खटितिशब्दः, खटाखटशब्दः ।
धा. ), व्याक्षिप् ( कर्म. ), अनिर्णीत (वि.) स्था ( स्वा. प. अ. ) 1
से, क्रि. वि., सपदि, झटिति, क्षणेन । खटकना, क्रि. अ. ( अनु. ) खटखटायते ( ना. धा. ), खटखटा शब्द कृ २. मुहुः मुहुः पीड् ( कर्म.) - उद्दीप् ( दि. आ. से. ) ३. अयुक्त असमीचीन-अनुचित (वि.) + प्रति इ (कर्म) ४. भी ( जु. प. अ. ), त्रस् ( दि. प. से. ) ५. वैरायते - कलहायते ( ना. धा. ), विवद् (भ्वा. आ. से. ) ६. अनिष्टं - अपकारं आंशक् ( वा. आ. से. ) ।
खटाका, सं. पुं. (अनु.) खट्कारः, खटिति शब्दः, महा-शब्दः-रवः । खटखटा, सं. पुं. ( अनु.) दे. 'खटखट' १. शिंजितं, कणितं । क्रि. वि., सखटखटाशब्द २. अनवरतं, सपदि ।
खटापटी, सं. स्त्री. दे. 'खटपट' १. । खटाव, सं. पुं. (देश) नौकाबन्धनकील:-लम् । खटाव, सं. पुं., दे. 'निर्वाह' ।
9 खटास, पुं. (सं. खट्टासः -शः ) गंधमार्जारः, वनवासनः ।
खटास, सं. स्त्री. (हिं. खट्टा ) अम्लता, शुक्तता ।
६. पादशब्दः ।
* खटिकः ।
- लगना, क्रि. अ., त्रसू ( दि. प. से.), खटिक, सं. पुं., फलशाकविक्रेतृजातिभेदः, चिंतित व्यग्र (वि.) + भू । खटकाना, क्रि. स., दे. 'खटखटाना ' | खटकीड़ा, सं.पुं.(सं. खबाकीटः) दे. 'खटमल ' ।
खटिया, सं. स्त्री. (हिं. खाट ) लघु, खट्वा - पर्यक:- मंच:, खटिवका, खट्वाका ।
खटका, सं. पुं. (हिं. खटकना) खटखटा शब्दः - नादः - ध्वनिः २. भयं, त्रासः, आशंका ३. चिंता ४. कील:-लं ५. अर्गेलं, तीलकं
खटाई, सं. स्त्री. (हिं. खट्टा ) अम्लता, शुक्तता २. अम्ल:, द्रावकं ३. अम्ल-शुक्त, - पदार्थः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |