Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
क्षीणता
[ १३६ ]
खंगर
क्षीणता, सं-स्त्री. (सं.) दुर्बलता, निःशक्तता । ६. राशिः (पुं., मेषादि ) ७. पली ८. शरीरं २. सूक्ष्मता, तनुता ३. कृशता, क्षामता ९. अंतःकरणं १०. रेखावेष्टितं स्थानम् । ४. हासः, अपचयः, नाशः।
-गणित, सं. पुं. (सं.) गणितशाखाभेदः । क्षीर, सं. पुं. (सं. न.) दुग्धं, पयस (न.) | --फल, सं. पुं. ( सं. न. ) वर्गपरिमाणम् । २. जलं ३. पायसं-सः।
क्षेत्रज, सं. पुं. (सं.) नियोगजपुत्रः (धर्मशास्त्र)। -निधि, सं. पुं. (सं.) सागरः।
क्षेत्रज्ञ, सं. पुं. (सं.) जीवः २. ईश्वरः -नीर, सं. पुं. आलिंगनं २. मिश्रणम् ।
३. कृपाणः । वि., ज्ञातृ, दक्ष, निपुण । -सागर, सं. पुं. (सं.) क्षीराब्धिः (पु.) क्षेप, सं. पुं. (सं.) क्षेपणं, प्रेरणं, प्रासनं, विसदुग्ध,-सागरः-समुद्रः, क्षीरोदः ।
र्जनं २. निन्दा ३. यापनं ४. दूरता। -सार, सं. पुं., दे. 'मक्खन'।
क्षेपक, वि. (सं.) क्षेप्त, प्रासक, प्रेरक २. मिश्रित तीरज, सं. पुं. (सं.) चंद्रः २. शंखः ३. कमलं | ३. निन्दनीय । सं. पुं., नाविकः २. प्रक्षिप्त४. दधि (न.)।
। निवेशित, लेखः। क्षीरजा, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'लक्ष्मी '।
क्षेपण, सं. पुं. (सं. न.) दे. 'क्षेप' (१-३)। तीरधि, सं. पुं. (सं.) सागरः, समुद्रः। क्षेपणी, सं. स्त्री. (सं.) अस्त्रविशेषः २. नौकातीरोद, सं. पुं. (सं.) दे. 'क्षीरसागर'। दंडः, क्षेपणिः (स्त्री.)। तीव, वि. (सं.) उन्मद, समद, मदोन्मत्त। क्षेम, सं. पुं. (सं. पुं. न.) लब्धरक्षणं क्षुण्ण, वि. (सं.) प्रहत, चूर्णीकृत, खंडशो भिन्न ।। प्राप्तरक्षा २. मंगलं, कुशलं ३. अभ्युदयः क्षुद्र, वि. (सं.) अधम, निकृष्ट, नीच २. अल्प, ४. आनंदः ५. मुक्तिः (स्त्री.)।
स्तोक ३. कृपण ४. कुटिल ५. दरिद्र । क्षोणि, सं. स्त्री. (सं.) क्षोणी पृथिवी। चुद्रता, सं. स्त्री. (सं.) तुच्छता, निकृष्टता -पति,-पाल, सं. पुं. (सं.) नृपः, भूपः । २. कुटिलता ३. दरिद्रता।
क्षोद, सं. पुं. (सं.) चूर्ण, पिष्टं २. पेषणं ३. जलं। क्षुधा, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'भूख' ।
क्षोभ, सं. पुं. (सं.) अशांतिः-अनिवृतिः (स्त्री.),
चित्तचांचल्यं व्यग्रता, उद्वेगः, व्याकुलता २. भयं तुधात वि. (सं.) दे. 'भूखा' ।। ३. शोकः ४. क्रोधः।।
क्षोभित, वि. (सं.) दे. 'क्षुब्ध' । क्षुप, सं. पुं. (सं.) क्षुपकः, क्षुद्रवृक्षः गुल्मः-मं। क्षोणी, सं. स्त्री. (सं.) क्षोणिः (स्त्री.), पृथिवी । क्षुब्ध, वि. (सं.) व्याकुल, विह्वल, आतुर, क्षौद्र, सं. पुं. (सं. न.) मधु (न.) २. जलं उद्विग्न २. चंचल ३. भीत, त्रस्त ४. क्रुद्ध । ३. क्षुद्रता । (सं. पुं.) चंपकवृक्षः ४. वर्णसुर, सं-पु. (सं.) नापितस्य लोमछेदकशस्त्रं, क्षौरी, संकरविशेषः । क्षुरी, खुरः २. शफं-फः, गवादीनां पादानम् । चौम, सं. पुं. (सं. पुं. न.) अट्टः, अट्टालिका तुरी, सं. पुं. (सं.रिन् ) नापितः, क्षौरिका, । (२.४ ) पट्ट-अतसी-शणज, वस्त्रं । मुंडः, मुंडिन् ।
। क्षौर, सं. पुं. ( सं. न.), क्षुल्लक, वि. (सं.) स्वल्प, स्तोक २.दुष्ट, दुवृत्त -कर्म, सं. पुं. (सं.-मन् न.) दे, 'हजामत'।
३. निर्धन, दरिद्र । सं-पु., वालः, बालकः । तौरिक, सं. पुं. (सं.) दे. 'नाई' । क्षेत्र, सं. पुं. (सं. न.) केद (दा) रः, भूमिः मा, सं. पुं. (सं.) पृथिवी, अवनी । (स्त्री.), वप्रः-प्रं। २. समभूमिः ३. उत्पत्ति- वेड, सं. पुं. (सं.) ध्वनिः, शब्दः २. विषं स्थानं, उद्भवः, उद्गमः ४. प्रदेशः ५. तीर्थस्थानं ३. कर्णरोगभेदः ।
क्षुधातुर )
सुधित )
ख, देवनागरीवर्णमालाया द्वितीयव्यंजनवर्णः, । खंख, वि. (सं.) रिक्त, शून्य २. निर्जन, वन्य। खकार।
खखरा, वि., दे. 'खाँखर' । खें, सं. पुं. (सं. न.) शून्यस्थानं २. छिद्रं खखार, सं. पुं., दे. 'खखार' । ३. आकाशं ४. इंद्रियं ५. विंदुः (पु.), शून्यं खंगर, सं. पुं. (देश.) एकीभूतोऽतिपक्वेष्ट६. स्वर्गः ७. सुखं ८. ब्रह्मन् ( न.)। , काचयः । वि., अतिशुष्क ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |