Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कुचाली
[१९]
कुतुब
कुचाली, वि (हिं. कुचाल) दुराचारिन् , दुर्वृत्त । कुट्टी, सं. स्त्री. ( हिं. काटना ) यवसखण्डाः कुचेष्टा, सं-स्त्री. (सं.) दुश्चेष्टा, हानिकरोयत्नः। २. बालकेषु मैत्रीविच्छेदः। कुचला, वि. ( सं. कुचेल) मलिन वेष, कुवसन। कुठला, सं. पुं. (सं. कोष्ठ: >) क्षुद्रधान्यकोष्ठः, कुछ, वि. (सं. किंचित् ) (मात्रा) अल्प, स्वल्प, मृन्मयं लघुधान्यागारम् । स्तोक, ईषत् , २. ( संख्या ) कतिचित् , कति- कुठार, सं. पुं. (सं.) परशुः, द्रुघणः, वृक्षादनी, पय, ३. किमांप, यत्किचन, ४. 'किम्' के वृक्षभेदिन् , परश्वधः । तीनों लिंगों के रूपों के साथ चित् , चन, कुठाराघात, सं. पुं. (सं.) परशुप्रहारः २. तीव्रअपि लगाते हैं, उ. केचित् , काश्चित् , कानि- प्रहारः। चित् इ.।
कुठाली, सं. स्त्री. ( सं. कु+स्थाली >) तैजसा-कर देना, गु., मंत्रः वशीक ।
वर्तनी, मु (भूषा-पी। कुज, सं. पुं. ( सं.) मंगलग्रहः २. वृक्षः। कुठौर, सं. पु. ( सं. कु+ हिं. ठौर ) कुस्थानम् कुजाति, सं. स्त्री. (सं.) हीन-नीच-निकृष्ट, जाति:
२. अनवसरः, असमयः । वर्णः । सं. पुं.. दु'कुलीनः, अन्त्यजः, नाचः। कडकडी, सं. स्त्री. (अनु.) दे. 'गुड़गुड़ाना' । कुट', सं. पु. ( सं. कुष्ठम् ) गदाहं, कोवेरम् । कुड़बुड़ाना, क्रि. अ., दे. 'कुड़ना' । कुट', सं. पुं. (सं.) दुर्ग, कोटः २. गृहम् कुड़ल, सं. पुं., ( रक्ताल्पतया ) अंग,-व्यावर्तनं३. पर्वतः ४. कलशः।
आकुंचनम्। कुटकी, सं. स्त्री. ( सं. कटुकीटः) दंशः, मशकः, । कुडक, सं. स्त्री. ( फा. कुरक) कुक्कुटीरुतम् प्राचिका, बनमक्षिका।
२. अनंटदा कुक्कुटी। चि., व्यर्थ, निरर्थक । कुटनपन, सं. पुं. ( सं. कुट्टनी > ) दूतीवृत्तिः ।
| कुडौल, वि. ( सं. कु+हिं. डौल ) दुर्दर्शन, (स्त्री.) २. उपजापः, भेदवर्द्धनम् ।
कदाकार, कुरूप कुटना, सं. पुं. ( हिं. कुटनी ) भगभक्षकः,
कुटंगा, वि. पुं. ( सं. कु + हिं. ढंग ) अशिष्ट, संचारकः, झंडाशिन् २. पिशुनः।
असभ्य, दुःशील। कुटनी, सं. स्त्री. ( सं. कुट्टनी ) कुटिनी, दूती,
कुढ़न, सं. स्त्री. (हिं. कुढ़ना) मनस्तापः, दृतिका, संचारिका, शंभली, रतताली।
चित्तव्यथा। कुटिया, सं. स्त्री. (सं. कुटी) उटज:-जं, पर्णशाला, पर्णकुटी-टिः ( स्त्री. ) कुटीरः।
कुढ़ना, क्रि. अ. (सं. क्रुद्ध > ) दुर्मन यते ( ना. कुटिल, वि. (सं.) वक्र, जिम, अराल, भुग्न,
घा.), क्षुभ् (दि. प. से.), अन्तः परितम् न्युज २. वञ्चक, प्रतारक, कपटिन् , छलिन् ।।
| (दि. आ. अ.)। कटिलता, सं. स्त्री. (सं.) कौटिल्यं, वक्रता,
| कुढब, वि. ( सं. कु + हिं. ढब ) कुरूप, दुर्दजिह्मता २. छलं, कपट, प्रतारणा ।
शन २. अशिष्ट ३. कठिन । कुटी, सं. स्त्री. (सं.)। क्षुद्रगृहम् ,
कुढ़ाना, क्रि. स. (हिं. कुढ़ना) संतप्-उद्विज् कुटीर, सं. पुं. (सं.) ) दे. 'कु.टिया'। (प्रे.) २. प्रकुप-कुथ् (प्रे.)। कुटुम्ब, सं. पुं. (सं. पुं. न.) गृहजनः, पुत्र- कुतरना, क्रि. सं. ( सं. कर्तनम् ) चर्वणेन कृत् कलत्रादयः, ज्ञातिः (स्त्री.), वान्धवाः, संततिः (तु. प. से.), दन्तैः खण्ड (चु.)। ( स्त्री. ) २. कुलं, वंशः, जातिः ( स्त्री.)। कुतर्क, सं. पुं. (सं.) हेत्वाभासः, मिथ्याहेतुः, कुटुंबी, सं. पुं. ( सं.-बिन् ) गृहस्थः, गृहपतिः, वितंडा, प्रजल्पः, विवादः।। गेहिन् २. शातिः ( स्त्री. ), बन्धुः, बांधवः। कुतर्की, चि. (सं.-किन् ) वितण्डावादिन, कुटुम्बिनी, सं. स्त्री. (सं.) गृहिणी, गेहिनी, मिथ्याहेतुवादिन् २. वाचालः, वावदूकः । आर्या, सुतिनी, पुरन्ध्री।
कुतिया, सं. स्त्री. ( हिं कुत्ती ) सरमा, कुक्कुरी, कुटेव, सं. स्त्री. ( सं. कु+ हिं. टेव ) कुप्रवृत्तिः शुनी, सारमेयी, भषी। (स्त्री.), व्यसनं, दुर्गुणः ।
कुतुब, सं-पु. ( अ.) भ्रवः, ध्रुवतारा। कुट्टनी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'कुटनी'। -नुमा, सं. पुं., दे. 'किबलानुमा'।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |