Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कुंडा
[११८]
कुचाल
कुंडा', सं. पु. ( सं. कुण्डलम् >) लोह, ग्रहणी- कुआँ, सं. पु. ( सं. कूपः ) अंधुः, प्रहिः, अवटः, धरणी २. अर्गल:-लं-ला-ली ।
खातः, अवतः, केवटः। कुंडा, सं. पु. ( सं. कुण्ड:-डम् ) विशालमुख- -खोदना, मु., परान् पीड (चु.)।
मतिगम्भीरपात्रम् (हिं. मटका )। कुआर, सं. पुं. (सं. कुमारः > ) आश्विनः, कुंडिन, सं. पुं. (सं. न.) विदर्भराजधानी। इपः, आश्वयुजः। कंडी', सं. स्त्री. (सं.) कुण्डी, खल्हः । कुइयाँ, सं. स्त्री. (हिं. कुआँ ) कृपी, कूपकः, -डंडा, सं. पुं., कुण्डीदण्ड-डो।।
खातकः, अन्धुकः । कुंडी, सं. स्त्री. (हिं. कुण्डा) द्वारशृंखला कुई, सं. स्त्री., दे. 'कुमुदिनी ।
२. अर्गल:-लं-ला-ली ३, शृङ्खला, संधिः-ग्रंथि। कुक, सं. पुं. ( अं.) पाचकः, सूदः, बलवः, कुंत, सं. पुं. (सं.) प्रासः, तोमरः ।
रन्धकः। कुंतल, सं. पुं. (सं.) केशः, शिरोरुहः । कुकड़ी सं. स्वा. ( सं. कुकुटी ) ताम्रचूडी कुंतिभोज, सं. पुं. (सं.) भोजप्रदेशशासकः, २. शस्यम् ३. सूत्रपंजी, तंदुगुच्छः । कुन्त्याः पालकपितृ (पुं.)।
| कुकर, सं. पुं. ( अं.) पचन-पाका, यन्त्रनेदः, कुंती, सं. स्त्री. (सं.) पृथा, पाण्डुपत्नी, युधिष्ठिर- *कुकरम् । जननी ।
| कुकर्म, सं. पु. ( सं. न. ) कु, कार्य-कृत्यं कृतिः कुंद', सं. पु. ( सं. पुं. न.) सदापुष्पः, वन- (स्त्री.), दुराचारः, पापं, दुष्टता । हासः २. कमलम् ।
कुकर्मी, वि. ( सं.-मिन् ) दुबृत्त, पापिन् , पाप, कुंद, वि. (फ़ा.) कुण्ठ, तीक्ष्णतारहित दुरात्मन् । २. मन्द, जड ।
कुकुरमुत्ता, सं. पुं.(सं. कुकरमूत्रम् >)कुछत्रकः। -ज़हन, वि. (फ़ा.) मन्दमति, मूर्ख । कुक्कुट, सं. पुं. ( सं. ) ताम्रचूडः, चरणायुधः, कुंदन, सं. पुं. (सं. कुन्दः> ) विशुद्धं सुवर्णम् । कालज्ञः, उपाकरः, शिखण्डिकः । वि. भास्वर २. पवित्र ३. नीरोग।
कुक्कर, सं. पुं. (सं.)श्चन् , दे. 'कुत्ता' । कुंदा, सं. पुं. (फ़ा.) बृहत्-स्थूल, काष्ठम् २. कुक्षि, सं. स्त्री. ( सं. पुं.) उदरं, जठरं, तुंदम् अग्न्यस्त्रस्य काष्ठमयोऽपरभागः ३. काष्ठनिगडः २. गर्भाशयः, गर्भस्थानम् ३. पदार्थान्तर्भागः ४. मुष्टिः ( स्त्री.), वारंगः।
४. गुहा । कंदी, सं. स्त्री. (फ़ा. कुन्दा ) मुद्गरैर्वस्त्रता- कुगति, सं. स्त्री. (सं.) दुर्दशा, दुर्गातः (स्त्री.)। डनम् २. ताडनम् ।
कुच, सं. पुं. (सं.) स्तनः, उरोजः २. चचुक:कुंभ, सं. पुं. (सं.) घटः, घटी, कलश:-शी- क, स्तनाग्रम् । शम् २. गजकुम्भः, हस्तिशिरसः पिण्डद्वयम् कुचकुचाना, क्रि. स. ( अनु. कुचच ) व्यय ३. कुम्भकप्राणायामः ४. द्वादशवार्षिकः पर्व- (दि. प. अ.), छिद्रं कृ । विशेषः ५. रात्रिविशेषः (ज्यो.)।
कुचक्र, सं. पुं. ( सं. न.) कूट-कपट, उपायः, -कर्ण, सं. पुं. (सं.) रावणानुजः ।
उपजापा, कपट, संकल्प:-नयोगः । -योनि, सं. पुं. (सं.) अगस्त्यो मुनिः । कुचक्री, वि. ( सं.-क्रिन् ) उपनापकः, कपटकुंभक, सं. पुं. (सं.) कुम्भः, प्राणायामे वायु- प्रबन्धयोजकः। स्तम्भनम् ।
कुचलना, क्रि. स. ( अनु.) क्षण (त. प.से.) कुंभी, सं. स्त्री. (सं.) क्षुद्र-लघु, कुम्भः-घटः। २. मृद (क. प.से.), पिषु (रु. प. अ.) -पाक, सं.पुं. (सं.) नरकविशेषः।
३. भूरि तड् (चु.) ४. पादतलेन आहन् कुंभी, सं. पुं. ( सं. कुम्मिन् ) गजः २. नकः (अ. प. अ.)। ३. विषकीटभेदः।
| कुचला, सं. पु. ( सं. कच्चीरः ) किंपाकः, विषकुंवर, सं. पुं., दे. 'कुँअर'।
तिदुः, रम्यफलः, कुपीलुः, कालकूटः । कु, अव्य. (सं.) पापकुत्साऽल्पत्वादिद्योतक- कुचाल, सं. पुं. (सं. कु+ हिं. चाल ) दुराचारः, मव्ययम् ( उ. कुकर्म = पापकर्म इ.)। कुचा , कदाचरणम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |