Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उमगना
[
७९
]
उलटना
उमगना, क्रि. अ. ( सं. उन्मंगनम् > ) दे. उरला, वि. (सं. अपर > ) अपर, अवर २. 'उभरना', 'उमड़ना' २. उल्लस् (भ्वा. प.से.), पृष्ठस्थ, पश्चिम ३. उत्तर, अपरोक्त । प्री (कर्म.)।
उरश्छद, सं. पुं. (सं.) उरस्त्राणन् , वक्षस्त्रा. उमड़ना, क्रि. अ. (सं. उन्मंडनन् > ) परिवह् । णम् । (भ्वा. उ. अ.), प्रवृध् ( भ्वा. आ. से.) २. उरसिज, सं. पुं. (सं.) स्तनः, उरोजः । वेगात् प्रवृत् ( भ्वा. आ. से.) ३. जनसंवाध उरसिल, वि. ( सं. ) विशाल-कपाट, वक्षस्(वि.) भू ५. शुभ ( दि. प. से.)।
उरस् । -घुमड़ना, परिभ्रम्य तन् ( कर्म.)। उरु', वि. (सं.) आयत, विस्तीर्ण, विशाल, उमदा, वि. (अ.) उत्तम, श्रेष्ठ ।
विपुल । उमर, सं. स्त्री. ( अ. उम्र ) वयस ( न.), उरु, सं. पु. ( सं. ऊरुः ) सक्थि ( न.)। बाल्यावस्था २. जीवितकालः, आयुस (न.)1 -क्रम, वि. (सं.) बलवत् २. द्रुतगति । उमरा, सं. पुं. ( अ०, 'अमीर' का बहु० )|
सं. पुं., वामनावतारः २. सूर्यः । धनिकाः २. पुरोगाः, नायकाः ३. सामन्ताः ।
उरोज, सं. पुं. (सं.) कुचः, स्तनः। (सव बहु०)।
| उर्दू, सं. स्त्री. (तु. ओर्दू ) अरबीपारसीतुरुष्कउमस, सं. स्त्री. (सं. उष्मन पं. ) उष्मः, निर्वा- भाषाशब्दैः मिश्रिता पारसीलिप्यां लिखिता तता, धर्मः।
हिंदीभाषा, उर्दूः ( स्त्री.) २. शिविरहट्टः । उमा, सं. स्त्री. (सं.) पार्वती २. दुर्गा ३. कीर्तिः उर्फ, सं. पुं. ( अ.) उपनामन् ( न. ), ( स्त्री.) ४. कान्तिः (स्त्री.) ५. ब्रह्मविद्या ।।
उपाख्या। उमाहना, क्रि. अ., दे. 'उमड़ना'।
उर्वरा, सं. स्त्री. (सं.) बहुफलदा भूमिः ( स्त्री.)
२. पृथिवी । वि. स्त्री., फलदा, शस्यप्रदा। उमेठना, क्रि. स. ( सं. उद्वेष्टनम् > ) मुट्-मुड् उर्वी, सं. स्त्री. ( सं.) पृथिवी, धरणी। (चु.), आकुंच (प्रे.), पर्यावृत (प्रे.), संपुटी
उलझन, सं. स्त्री. ( हिं. उलझना ) विघ्नः, पिंडी,कृ।
प्रतिबंधः, बाधा २. समस्या, चिन्ता-विवाद, उमेठवाँ, वि. ( हिं. उमेठना) कुश्चित, अराल ।
विषयः। उम्मेद, सं. स्त्री. (फ़ा.) आशा, आशंसा २. उलझना, क्रि. अ. ( सं. अवरुध् > ) संश्लिष
प्रतीक्षा, उद्रीक्षा, ३. आश्रयः, अवलंबः ४. संग्रन्थ ( कर्म.), जटिली भू २. सम्बन्ध संमिश् विश्वासः, विश्रंभः ।
( कर्म.) ३. दे. 'लिपटना' ४. व्याप्त (वि.) -वार, सं. पुं. (फा ) आशान्वित, आशावत् भू ५. स्निह (दि. प. वे.) ६. विवद् ( भ्वा. २. याचकः, पदान्वेषिन् , प्रत्याशिन्।
आ. से. ), वैरायते-कलहायते ( ना. धा.) -होना, मु., प्रसवः प्रतीक्ष ( कर्म.)।
७. संकटे पत् ( भ्वा. प. से.) ८. वक्री-कुटिली,उम्र, सं. स्त्री. ( अ.) दे. 'उमर'। उर, सं. पुं. (सं. उरस न.) हृदयं, चित्तम् , उलझाना, क्रि. स. (हिं. उलझना) संश्लिष मनस् (न.) २. कोडं, वक्षस् ( न.), वक्षः- (प्रे.), संग्रन्थ् ( चु.) २. व्याप-प्रयुज-विनियुम स्थलम् ।
(प्रे.) ३. वक्रीकृ । -लाना, मु., आलिंग (भ्धा. प. से.) २. विचर : उलटना, क्रि. अ. (सं. उल्लुठनम् > ) परि(प्रे.)।
परा, वृत् ( भ्वा. आ. से. ), विपर्यस् व्यत्यस् उरग, सं. पुं. (सं.) सर्पः।
(कर्म.) अधोमुखी भू २. परि-,भ्रम् ( भ्वा. उरगारि, सं. पुं. (सं.) गरुडः।
दि. प. से.), धूर्ण ( तु. प. से. ) ३. दे. उरज, उरजात, सं. पुं., दे. 'उरोज' ।
'उमड़ना' ४. संकरी-संकुली, भू ५. विपरीतउरद, सं. पुं. (सं. ऋद्ध > ) माषः, कुरुविंदः, विरुद्ध (वि.) भू ६.क्रुध् ( दि. प. अ.) ७. मृ मांसलः, धान्यवीरः, वृषांकुरः, बलाढ्यः, पितृ- (तु. आ. अ.), मूर्छ (भ्वा. प. से.) ८. पत् भोजनः।
| ( भ्वा. प. से. )। क्रि. स., परि-परा, वृत
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |