________________
विलोकसार
माथा: ११७
क्षेत्रफल :-जबकि ३ (अ) यव की ऊंचाई : राज है | नो एक यव को कितनी होगी इस प्रकार राशिक करने से एक यब की ऊँचाई राज प्राप्त हुई। प्रत्येक यव की बीच की चौड़ाई । राजू और ऊपर नीचे की चौड़ाई शुन्य है । अतः १ - ० = १ राज , इसका आधा ( १ ) राज प्राप्त हुआ। इसमें राज ऊंचाई का गृणा करने से ( x ) = वर्ग राज एक. यव का क्षेत्रफल प्राप्त हुआ। सम्पूर्ण यव ( २०+) = २४ हैं । अतःx - २८ वर्ग गज प्राप्त हुआ । यही २८ वर्ग राजू क्षेत्रफल यवमध्य अधोलोक का है । अथवा :- (१ + o = १ २ .. 1 x उ.) = यम राज अर्धी यत्र का क्षेत्रफल है, तो एक यव का क्षेत्रफल १ x 7 - वर्ग राज होता है। जबकि १ यव का १ वर्ग राज है तब २४ यवों का क्षेत्रफल १ २४ - २८ वर्ग राम हुआ। यही २८ वर्ग राज़ क्षेत्रफल यवमध्य अधोलोक का है। अथ मन्दर क्षेत्रफलानयन प्रकारं दर्शयति--
अद्धं चउत्थभागो सगवारसमं विदालबारमो। मुगवारंस दिवढं रज्जुदो मंदरे खेचे ॥११७|| अर्धा चतुर्थभागः सप्तद्वादश त्रिचत्वारिंशत्वादशांशाः ।
मप्तद्वादशाणा द्वयर्धा रज्जू दयो मंदरे क्षेत्रे॥११॥ प्रचंपई ३ असुशिः लयो. ' मेलमे है सप्तद्वारशांशा त्रिचत्वारिंशत द्वावशांशा पुनरपि सप्तद्वादशांशपर्णमितीयांशा ३ रम्दयामबरोत्रे भवन्ति । मुखं । ममीण ७ बिसेसे इति हानिमानीय ६ सप्त रज्जूवयस्य ७ षड्ढानौ ६ त्रिचतुर्थ रज्जूवयस्य कमिति सम्पास्य द्वाrut तिरंगपवार्य ३ गुणिते पडे समानचिन्न सप्तरज्या १ केटते त्रिचतुर्थोत्रीपरितनायामः स्यात् । सप्तरज्जूरयस्य षबढानौ ६ सप्तद्वादश और रज्जूवयस्य किमिति सम्पात्यापवर्ष गुणिते । पूर्वस्मिनाया स्फेरिते ६ उपरिसनायाम: स्यात् । सप्तरज्जूवयस्य षड्ढानौ ६ चित्वारिंशद्वादश ३३ रम्जूवयस्प किमिति सम्पात्यापयत्यं गुरिगते । पूर्वस्मिनायामे १३ स्फेरिते। उपस्तिनायाम: स्यात् । सप्तरज्जूवयस्य ७ षड्ढानो ६ मतद्वादश रज्जूवयस्य किमिति तपा गुरिएते मन्नायामे ३५ स्फेरिते ३१ उपरितमायाम: स्यात् । सप्तरज्जूवयस्य ७ षड्ढानी ६ प्रद्धितीय ३ रज्जवयस्य लिमिति गुणिते : समानछेदेन प्रस्ताव ३३ स्फेटने कृते १४ उपरितनापाम: स्यात् । चूलिकामयमा सप्तद्वादशोषयक्षेत्रद्वयमायतचतुरस्कृत्वा तत्तन्मुख ६३ तस पोस्फे टयित्वा
सप्तभिरपवयं खणद्वयस्य २ एताबति : एकलण्डस्य किमिति सम्पातितं एकसस्य मूमिः । तेष्वेकलगभूमि : मुपरितनं कृप्या झण्डनयभूमियोगमधस्तनभूमि कृत्या सप्त१ तयोरदं चतुर्थाशयों ( २०, प०)। २ इति जाल ( ब०, ५० ) । ३ समानछेदेन (३०, प.)। ४ स्फेटने कुनै ( 4.4)।