SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 275
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ सुखबोधायां तत्त्वार्थवृत्ती वादितस्त्रिषु पीतान्तलेश्या इत्येतत्सूत्रानन्तरमेवेदं लेश्या विधानं वक्तव्यं नात्रेति चेत् तदयुक्त - लघ्वर्थत्वादिहारम्भस्य । तत्रारम्भे हि पुनः सौधर्मादिवचनं कर्तव्यं स्यादन्यथा तदभिसम्बन्धाघटनात् । अथ के कल्पा ? इत्याह २३० ] प्राग्र वेयकेभ्यः कल्पाः ।। २३ ।। सौधर्मादिग्रहणमनुवर्तते । तेनायमर्थो लभ्यते —– सौधर्मादयः प्राग्ग्रैवेयकेभ्यः कल्पा इति सामर्थ्याद्ग्रैवेयकादयः कल्पातीता इति निश्चीयन्ते । इदानीं लौकान्तिकानां कल्पविशेषेऽन्तर्भावमाहब्रह्मलोकालया लौकान्तिकाः ॥ २४ ॥ एत्य तस्मिन् लीयन्त इत्यालयो निवास इत्यर्थः । ब्रह्मलोक प्रलयो येषां ते ब्रह्मलोकालयाः । ब्रह्मकल्पः संसारो वात्र लोकस्तस्यान्ते भवा लौकान्तिका उच्यन्ते । एवं चान्वर्थसञ्ज्ञाकररणान्न सर्वेषां शंका- " आदितस्त्रिषु पीतान्त लेश्याः” इस दूसरे नंबर के सूत्र के अनंतर ही यह लेश्या का विधान कहना चाहिये था यहां पर कहना युक्त नहीं ? समाधान — यह शंका गलत है, यहां पर लेश्या का कथन करने से सूत्र लाघव होता है । यदि वहां पर लेश्या का कथन करते तो पुनः सौधर्मादि का ग्रहण करना पड़ता अन्यथा लेश्याओं का संबंध घटित नहीं हो पाता । कल्प कौन हैं ऐसा प्रश्न होने पर कहते हैं सूत्रार्थ —- ग्रैवेयक के पहले तक कल्प हैं । सौधर्मादि का प्रकरण है उससे यह अर्थ प्राप्त होता है कि सौधर्मादि से लेकर ग्रैवेयक के पहले तक कल्प हैं । पुनः सामर्थ्य से ग्रैवेयक आदि आगे के विमान कल्पातीत हैं यह निश्चित होता जाता है । अब लौकान्तिक देवों का कल्प विशेष में अन्तर्भाव करते हैं सूत्रार्थ - ब्रह्मलोक में आलय वाले लौकान्तिक देव होते हैं । " एत्य तस्मिन् लीयन्ते इति आलय: निवास:" आकर उसमें रहा जाय वह आलय है, ब्रह्मलोक है आलय जिनके वे ब्रह्मलोकालय हैं । जो ब्रह्म कल्प के अन्त में होवे, अथवा जिनके संसार का अन्त होने वाला है वे लौकान्तिक कहलाते हैं । इसप्रकार
SR No.090492
Book TitleTattvartha Vrutti
Original Sutra AuthorBhaskarnandi
AuthorJinmati Mata
PublisherPanchulal Jain
Publication Year
Total Pages628
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy