________________
सुनिसुव्रतकाव्यम् ।
१०६
क्षिपति प्रेत्यति मुग्धा मूढा । कापि काञ्चन । अप्सरा देवगणिका "स्त्रियां बहुष्वप्रस" | इति बहुवचनत्वेपि तत्केचिन्न मन्यते तथैव विग्यचूडामणौ शिष्टप्रयोगसंमतिः । “सांद्रकांडपटसंवृनमूर्ते विद' तशयनीयशयस्य । मानितः कुलवधूरिवरागादप्राव्यदितपार्श्वमान्य" | सर्वान् सकलान् । उत्फुल्लवक्त्रान् उत्फुलं वक्त्रं येषां तान् विकसितवदनान् । चकार किलविौ डुकु करणे लिट् । भ्रांतिमानलंकारः ॥ ३१ ॥
मा० ० - रथाग्रवर्ती सूर्यसारथि को अङ्गीठी की आग समझ कर किसी मोली भाली अवराने उनपर धूमचूर्ण फेंक कर सब किसी को हंसा दिया ॥ ३१ ॥ मंदाकिनीसालिसितारविंदधियान्यया मूर्ध्नि कृतो मृगांकः ॥ अमन्यतापूर्ण सुतमन्या सनीलनीरेरुहदुग्धकुंभम् ॥३२॥
मंदाकिनीत्यादि । अन्यया स्त्रिया | गंश कितीसालिसितारविंधिया अलिना सह वर्तत इति साली सितं च तदविंद च सितारविंद' सालि च तत् सितारविंदं च तथोक मंदाकिन्यां विद्यमान सालिसितारविंदं तथोक्त' मंदाकिनीसालिसितारविंदमिति धीस्तया गंगायां विद्यमानभ्रमरयुक्तपुंडरी कबुध्या मृगांकः मृग एवांको यस्य सः तथोक्तः । अत्रोचितमिद मभिधानं । मूर्ध्नि मस्के । कृतः किस्म अलंकृत इत्यर्थः । अन्या स्त्री । शिरोधृतं मृगांकथापूर्णसु आपूर्यतेस्म आपूर्णा परिपूर्णा सुधा पीयूषं यस्य तं । सनीलनीरसह दुग्ध कुंभ दुग्धस्य कुंभोदुग्धकुंः नीरे रोतीति नोररुहन्तत् "तत्पुरुषे कृति बहुलम्" इत्यश्लुक् नोले च तत् नीरं च तथेोक्त' नीलनीरेस्देण मह वर्तत इति तथोक्तः सनीलनीरहवासी दुग्धकुंभश्च सनीलनीरेहहदुग्ध कुंभस्तं इंदीवर पिहितक्षारधरं । अमन्यत अबुध्यत बुधिमनिज्ञाने लङ् । भ्रांतिमानलंकारः ॥३॥
भा० अ० --- किसी देवांगना ने पीयूषपूर्ण मृगलांछित चन्द्रमा को भ्रमर युक्त गङ्गाजी का कमल समझ कर सिर पर चढ़ाया तो किसी दूसरी ने उसे नोल कमलाच्छादित दुग्ध भाण्ड समझा ॥ ३२ ॥
अघदेऽर्हदद्युतिभानुजायां सुरद्दिपद्युत्सुर सिंधु सरव्याम् ॥ मज्जत्प्रतीहारसुराः सुराणामनीकमहिं कथमप्यनैषुः ॥३३॥
अधच्छिर इत्यादि । सुरद्विधत्तुर सिंधुसव्यां सुराणां द्विपास्तेषां धत् सुराणां सिंधुः सुरसिन्धुः सुरद्विपथ देव सुरसिंधुः तथोक्ता । “देशे नदविशेषेऽन्ध सिंधुर्नासरित स्त्रियाम्" इत्यमरः । सुरद्विपथ त्सुर सिंधुरेव सखी यस्या सा संस्थां देवगज कांतिगंगासहच र्याम् । यतिमानुजायां अर्हतो द्युतिस्तयोक्ता भदृष्ट तिरंग भानुजा अर्हयुद्ध तिमानुजा