________________
(१८६ १ || संस्थानद्वारे समचतुरस्रादि संस्थान विचारः ॥
संस्थान पण कहे है त्यो साची एश्ले शाल्मलीवृक्ष के जे मूळमां गोळाकार अने पुष्ट होय छे; पण शाखानो भाग तेवा प्रकारनो होतो नथी ॥ २०७ ॥ पञ्चमवृत्तिमांकयुं छे के - "बीजा आचार्यों साची ए प्रमाणे पण कहे छे, त्यां सिद्धांतकारी "साची "शाह कहे छे, माटे साची (शामली) सरखु जे संस्थान ते साची कद्देवाय अने प प्रमाणे न्यग्रोध अने माची नामोनु अपणु (पोताना नाम सरखा अर्थनाळापर्णु) ले एम जाणवुं " मस्तक - ग्रीवा (खोक ) - हाथ-भने पम ए अवयवो शुभ लक्षण युक्त होय ते ४ थुं वामन संस्थान काय, की ए संस्थान बाकीना अवयवोमां दुष्टलक्षणयुक्त होय छे. ।। २०८ ।। तथा मस्तक-ग्रीवा-हाथ अने पर ए चार अवयवो दुष्टलक्षणवाला होय अने वाकीना अवयवो मनोहर होय ते ५ कुब्ज संस्थान कहेनाय छे. ॥ २०९ ॥ वळी जे अंग सर्व अवयवो वडे दुर्लक्षणा होय ते ६ हुंडक संस्थान कहेवाय. पुनः लक्षणशास्त्रमां कृतलक्षण (एटले अतिनिपुण ) एवा केटएक भाचार्थी बामन अने कुब्ज ए वे संस्थानने विपर्यासणे ( अर्थथी ) माने . || २१० ॥ इति संस्थानद्वारम् दशमम् १० ॥
॥ ११ श्रगमानद्वारम् ||
अंगमानद्वार एटले माणीओना शरीरनी पंचाइतुं प्रमाण जाणवुं तथा जाडाइ अने होकाइ ने यथायोग्य पोतेज जाणी लेवी, ( अर्थात् उंचाई अने लम्बाइ नो आगळ जीवभेदमां कहेवाशे पण जावाइ जने डोळाइ नहि कहेवाय. अथवा लम्बाइने अनुसारै यथोचित स्वयं जाणी लेवी. ए तात्पर्य है. ) २११॥ इति अनुमानद्वारम् एकादशम् ११ ॥
समित्येकीभाव योगाद्वेदनादिभिरात्मनः । उत्प्राबल्येन कर्माशघातो यः स तथोच्यते ॥ २१२ ॥ यतः ॥ समुद्घातगतो जीवः, प्रसह्य कर्मपुद्गलान् । कालान्तरानुभवानपि क्षपयति द्रुतम् ॥२९३॥ तच्चैवं ॥ कालान्तरवेद्यानय- माकृष्योदीरणेन कर्माशान् । उदयावलिकायां च प्रवेश्य परिभुज्य शातयति ॥२१४|| ते चैवं ॥ वेदोत्थः कषायोत्थो, मारणान्तिकवैक्रियौ । आहारकस्तैजसच, १ विपर्यास पटले वामनतो अर्थ कुजम भने कुनो अर्थ मनमां जाणयो
