Page Text
________________
.
AEN
अ.
पा. ३ लु, १५५-१५८]
अभीषसिसहितम्
..
..
शार है। मकाने इतर शब्दरूपात नित्यं इति या यसियत प्रत्यया भवन्ति । शताद यः । हिसार बद्धः । नायिनि कि ? पारीन :, शसेन मन्धितः ।. शतेन यदत्तेन थन्धितः । कसरि प्रयोज्यमाय प शतया भयति, हेसरि फसाधनमायः पदार्थः । पानिपोयत्यंग 'विवक्षित योपविभागो नित्यर्थः ।
अपायेऽवधी ३२५६ अपायो विभागो विश्लेषस्तस्मिन् विपये निर्दिष्टे प्रतीयमाने या ओऽवधिरप्रधान सस्मिन् ( वर्तमान पदयात् नि ri सित्य ते प्रत्यया भवन्ति । ग्रामादपति, ग्रामादागच्छति । पर्वतादवरोहसि । सम्यो मां बारयति :... प्रतिषेधति, निवर्तयतीत्यर्थः । कुसूलात् पति, आममान दासति । ततो गृहोस्वति प्रतोयते । बलाहनादियोतते ततो निस्सृत्य ज्योतिविद्योततं विद्योतनानं वा ततो निर्यावतीति । कुलो भवान् : पादलिपुत्रःत् । फुलो भवाना गच्छति : पाटलिपुत्रादागच्छामीति । -गवीधूमत: साझाश्यं चतुर्यु योजना, ततो निस्तत्व गतेषु भवतीति । कालिया: 'याग्रहामणो मारी । ततः प्रति मासे गहें भवतीति । युकेम्पो बिभेति। दस्युम्पस्त्रस्पति, वित्तसंक्षोभपूर्वकं तो निवर्तत इति । विभेहि भय विकाया निवृत्ती वने । प्योरेन्यस्त्रायते । दाम्मो रक्षति : तावात प्रकारेण सतो निधर्तयतीति । "शृङ्गाच्छरो जायते । बीजादपुर उत्पद्यते । तस्मादात्मानं प्रतिलभमानो निस्सरतीति । हिमवतो गङ्गा प्रभवति । महाहिनवतो रोहिताभवति । तत्प्रयमभवलम्पमाना ततो निस्तारतोति । "सन्ततत्वाम्नात्यन्तःयापप्रामः।अपामायायायला साध्यायनिर्वगते । ततोऽपरासयाजतीति। जमनु | अधर्मागोगांगते । अधर्माद्विरमति । धर्मात् प्रमादति। धर्मानमुलि । जुगुप्मा दिपूर्वकं ततो भावनापैतीति । भोजनात् पराजयते । अष्पयनात् परामरतिगायन ततो न्यूनो भूय निवदंत दति । मानुषः पाटलिपुत्र ८ आयतराः । देवदत्ता बिजनस: पटुः । जनमराव यास्मानः । माधुरादयः पाररियाविजिराच्या कागदारीतिशायनादिना धर्मेण विनरताः प्रतायन्ते । विभागश्नापायः । अपायधिविथक्षायामेव । पियक्षासरे तु स्थायोग विभक्त यो भवन्ति । पपु गांवाररूति। बलाहको विजोतते । वलाह के विधोतते । चोर भयम् । चौरविति । चौरामा मिसीति ।" शृङ्ग शरी जयते । अधर्म जुगुप्सते । अव जुगुप्सते । मोक्ष्यप प्रणाचदि । भोगने पराजयः । [ पराजय ते ।।
आख्यातर्युपयोगे ॥११३१५.७। आपाता प्रतिपादयिता, उपयोगी नियमपूर्वक विद्या ग्रहणम्, आरपारि भर्तमानात् (शब्दसपा) पदोगे विस्ये असि मा यहित्येते प्रत्यया भवन्ति । मध्यामादधीते । आध्यायादागमयति । आचार्यायोति । आचार्यावधिमच्छति । अस्पातरीति विम्..? उपाध्यायाच्छास्त्रमागमदी । शास्त्रे न गैति । उपयोग इति किम ? नरस्य शृणोति । अस्थिस्य शृणोति । अपादावित्येव सिद्धे उपयोग इति पदकामोति चूयम् ।
श्रास ॥९३१५८॥ अवधाअति वर्तते । 'आयोगऽत्रयो ( वर्तमानान् सरूपा ) इसि नां भ्यासितो ते प्रत्यया भाति । बापालपत्रास् नो देव । आगोदाना तृटो देवः । पटलिपाययोजना लाप्या प्रमाण पाप लार्थ: । बागारका : पिटायनस्य गहम् ।
१. विवश्यते क. मा। २. ययान् रक्षति, गां वास्थतीत्यर्थ:, .. म. टि. | ३. इरिसर कदम क. भ. टि . पनरसम्म कूप जलमममित्यादि महलायुधः, क. म. टि | ५. प्रत:यते-क. न. टि०। ६. पारीयुक् इत्ययं स्यो गति, गच्यते गन्यां जानादिग्वणिजैरिति नक्षीका नबरी! अवा सम्वत उपलभ्यते शरीरयाया अनेति गोधुळ धान्यजातिः। उनगरि विज्ञान, महिपुरम् । अव योजनसंपन्धिगमनं संकाशस्य मायस्य लक्षण भवतीति सामी, के म टि०। ८. कार्तिकमार्णमास्याः, क.म.टि । ६. भार्गशीपौर्णमासी, क. भ० दि०३ ३०, अपृथग्भावेऽपि ङ्गस्य शरजन्मभ्ययधिभावो विवक्षितः, क. म. टि. । ११. अत्यर्थम् क०म०१०। ५२, अपाथः, क० म०दि०।१३.मा क० मा दि०। ११. चौरेसु बिमतिमः। १५. अना मर्यादाभिनित्रीः ० न००।
| SR No. | 090412 |
| Book Title | Shaktayanacharya Vyakaranam |
| Original Sutra Author | Shaktayanacharya |
| Author | Shambhunath Tripathi |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Grammar |
| File Size | 14 MB |