Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 43

शाकटायनव्याकरणम्
[अ.
प.२सू.६६-७०
भयाः । यानामिविरोगः । बसको। बहरोतः ! दधिरोक । दधिरोषो। दधिसेचः । मुनिरारति, सापुरतरशिगन गिनी निगाभा शामित गितारको पा । lie पाय पा र मति । तरओम प्रत्यायो बादलयात् ।
पडः कः सि ॥ ६॥ पार हजार च स फवारादेशोभा श्यति । तोश्यति । विविक्षत अवात् । अत् । असाधीन् । म्य-. होदयनि । अलिरि . . इति किम् ? अत्सि । भिडित । रति किम् ? ३धि | निरष्टि।
र पदान्ते विसर्जनीयः ॥१।२।१७॥ २: रेफम्य पदान्ते वसंतानस्य विसर्जनीयादेशो भवति । सजः । शजूःप । बहः । उहः । आशीः । शोःपुः । क्षः : लक्षः । प्रात: 1 पुगः । गोः । धूः । पदान्त इति किम् ! गिरो । गिरः । तवरः । प्राति । नाकुटा, नात्यम् इत्यत्र असिझं वहिरङ्गमन्तरङ्ग इति बिसर्जनीयः परे असन्निति च भवति । पदान्त त्यधिकारः 'पदस्य' [ २१६२ ) इति यावत् ।
धातोोग्दोऽयदा नि चाकरोः ॥ १।२२६८॥ छुर् र् इत्येतद्वजितस्य धातोरयमचे मकारे रे च पदानों यप्रत्यय जितनगरे नमालारे गा च परे सदस्यसपूर्व मन्दीर्वो भवति । गोः । धूः । आशोः । राजः : गी । धुर्ग। मजू। अपहलि—विचात् । सभ्यात् । दुति । धूवति । मूच्छ । हा। शेण । मणम् । गोलगी। दी। उहरिते । चिसो । लुलपति । निकोला । दीने। प्रतिदिना । पहादी। छातारित किम चतुभिः। चतुर्थः पाताल तस्य विशेषणं किम् ? दीना । दीदने । दीग्यत इत्यर्थ; 1 इको विशेषर्ण किम् ? दधिव्रज्या। ग्रामगीदज्या इत्या तु प्रत्यासस्य वाकाश्चममा टि। नोकि ? छिन् । सिए । सिद्धयति । युद्धते । इति चिम् ? अधिमः ! अजाम:। अध्यते । लगने । अबहल्नि नि कि । गदी। गिरः । किरक्षि। गिरति । हलित्यैव सिद्धेगअहणम् 'असिद्धं बहिरङ्गमन्तर में' इसि, तेन रह न भवति-पितः । दिव्युः । रिचतुः । रिर्मुः । चतुति । कुरोति । समरकाम्यति । गीति। धनीत इत्पवयवयानुरबाहिरङ्गः । यः प्रतिपय इति नि ? निर्यः । दुर्य: । हिरवलादानादिह गवायेव-शति । व्यक्ति । कोयते । गोईते । चकार: 'पदन्ते' इत्यनेनास्य समुच्चमाधः । अन्छ गिरिश : छुर्यात् । अर्थात् । उकार; किम् ! कुर भाट्ये कुर्यात् । केचिदस्य महणमिच्छन्ति।
बोश्च मो गि: ॥१॥२६६॥ मकरातस्य बातोरन्तस्त्र प्रदान्त मारवकारयोन परयोर्नवारादेशो भवति । प्रशान् । प्रतान् । प्रक्षन् । प्रदाभिः | भिः । प्रशान्सु ।'प्रदान्छु । तवयासत्याल लुग न भवति । म्वो:-नवति। नपन्बः । नतम । जनाधा । अनावः । गमः । जगन्यार। ज्योश्नति निम् ? प्रतायो । प्रसाभः । म तिमिम छिन् । गिद् । धातोरिति बिम् ? इदम् । किम् ।
अनवदुष्मिणदिक्क स्पृगदधृतपरिबाट ॥१।२।३०॥ अन टुरिस्पादोनि शब्दरयरूपाणि पदान्ते इतरत्याईगि निरस्य । 'अननुह, ' इस्पेसस्य इत्यम्स्व न स्कुलम् । अनडुभ्याम् । अनदुस्मु । धुत इटल । दिन इत्यस्य उत्तम्-सिंगला दिनम् । धुभ्याम् । गुपु । तकारी योनि वलि शुभवति । च्चा दोधः । भवति । अत एव तारात् अस्यास्यामात्रः । तेन 'धोका म्' इत्युवा रस्य सिद्धो भवति । उनिहः-उरिणः । जणिम् । उनि विश:-दिन । विम्यान् । रिा । दृदाः-यू । दृग्भ्याम् । दृक्षु । यो चाभूत सहलाहरू । या । तादृयः । स्रः-तस्मृतः । धृतस्पूम्याम् । अस्पृक्षु । दश्यः
---- - . .. -झे, इति वा क०म०।२, -व लियम अलि-१०म० । ३. नापत्य इत्य-क०म० । ४. च न न.-०, न । ५. योगाम क., म. । ६. जाईचिश्ते क०, म । ७. यी येत-2, म | ८. इदीच्यत इत्य-क०, म |..: कि-३०, मः । १०. धुः कः,ग15. अधुर्क-क.स. १२, न करया-क०, ०। ५३. इत्यस्य कर, २०। १४, शुत, क, म०। १५. सकारादीचोंक० म०11३. कासिमीद-, गर । १७. पंकि , म ।