Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 419

शापटापन यासरणम्
[भ.
पा. ४. ६५-४५
.
.
.
..........
समि मुष्टी टासाट गम्युगपये महाविर गावासारि पम्पपी त! 'गुएिन रंगुला iit | रानम् ! | sl जिवा । महो मामाय ii । माही गौष्टिपार संपादः । मुष्टेलिनारुपायतं । गुठविति किम् ? संग्रहस्त स्वार्थस्य ।।
युद्दोः रामाशा यु दु दुः इत्येतेम्पः सम्युगपदे कर्तरि पश्यत्ययो भवति । संयाय: 1 संद्रायः । रांदायः । समोति किम् ? यवः । प्रयः । उपद्रवः । दवः ।
स्तोर्यशे ।।४।४।१६।। सम्पूर्वात् स्तोते कसरि यज्ञविषये घञ्प्रत्ययो भपति । संस्तुवन्त्मवेति संस्तावः छन्दोगानाम् 1 यत्र देशे योगाः सत्य स्तुवन्ति से देश: संस्ताव उज्यते । यज्ञ इति किम् ? संस्तवोऽन्यदृष्टः।
परी ग्रहः ।।४।४।३७।। परिपूर्वाद ग्रहे रकर यज्ञविषये घप्रत्ययो भवति । चत्तरपरिमाहः । घरपरिग्राहः । यज्ञ इति [म ? परिग्रहः ।
न्यवे शापे ||३|| नि अब इत्येतत्पूर्वाद ग्रहेर कतरि घवत्ययो भवति शाप आक्रोशे गम्यमाने । निगाहो ह ते जाल्म भूयात् । अवग्राहो हु ते नालग भूयात् । शाप इति किम् ? ग्रहश्चोरस्प । अथग्रहः परस्य ।
लिप्सायां प्रे ४|४|३९|| प्रौद् ग्रहेर कर्तरि घञ्पत्ययो भवति लिप्साय गम्पमानायाम् । पात्रताहेण चरति पिसातार्यो । युवप्रग्नाहेग चरति दक्षिणार्थी । लिम्मायामिति थिम् ! मसः प्रग्रहः ।
द्रस्तुत्रोः ४४१४०॥ प्रपूर्वको टु स्तु तु इत्येतेयोऽकर्तरि घन पस्ययो भवति । प्रद्रायः । प्रस्तावः । प्रसादः । प्रति किम् ? द्रवः । स्तवः । स्रदः ।
नोऽयो सारा प्रसूति त इत्येतस्मादातोरकतार पप्रत्ययो भवति अयशेन द्यागविषयः प्रयोमा भवति । प्रस्तारः । मांगनस्तार: । विमानप्रस्तारः । नयनस्तारः । अय इति किम् ? बहिःप्रत्तरः । भावने स
प तिपसाधातोः प्रथन विस्तीर्णतायां वर्तमानाद तरि घश्यत्ययो भवति अगदेन तत्पन शब्दविषयं भवति । विस्तार: पटस्य । विस्तारो गृहस्य । प्रयन इति किम् ? विस्तारस्त गरम छानमित्यर्थः । अशब्द इति किम्? अहो द्वादशाङ्गप्प विस्तरः। विष्टार: पहिवतछन्दः । विष्टारः बृहत्तीछन्दः इति विटारामिनि धानमिति निपातनारिससम् ।
जुयोः ।।४४३।। विपुafeti rम्पामकतरि पम् भवति । रिक्षावः । विश्नावः । वाविति किम् ? क्षत: । थवः ।
युपेशीङः क्रमे ४४ा ति उप इत्तयोपपदयोः रोडकरि घरत्ययो भवति की। प्रमशिगविपाशाययों गति। तन विभागः । मम विशायः। तव राजोपशाय: । मम राजोपाय: | बामप्राप्त पर्याय सायं शबनमुना । अन्य शामिन पर्याय उन्मते इत्याहुः । श्रम इति किम् ? विमायः । उपदमः । अर केचित त्रिविषये वजेर मवत्याः । सपरे तद्वा तदेव तदनियमाननादरणीयमित्याहुः ।
इस्तादेयेऽस्तेयेऽनुदाचेः४५] हस्तादेय हस्ते नोपामारनिरपेक्ष यदादातुं शक्यते तद्विषपाचिनोतिरनुत्पादकत घजप्रत्यया भवति अस्तेये । स चदात्यर्थरस्त वे न भवति । स्तेयं चौर्यम् । हस्तादेये इशि व प्रत्यात्तिरुच्यते । तेन तत्वत्यासन्नविषये पात्व विधानम् । पुष्प चाय: । फलनचायो
१. मुष्टिः प्रहरणस्य इति, क० म. टि । २. अस्नियां गुहिमस्तू द्वौ समाहो मुचितिः स्त्रियाम् , इति जयन्ती, क. म. टि० । ३. रहाइलिसशसः, क. म. टि० । ५, संयात्रो यन्नपातित्तः, क० म० टिक। ५. अनिमिष्टानश विसर्जनीमा (3) मतः इति विश्व, क. महि०। ६. निगारी हार विक्षावोनाहा निगरगादिपु. ३२१मरः, क. मटि०। ७. विश्रावस्तु प्रसिस्वातिः, इस्यमस, कम । ८. अपशायो पिशायश्च पर्यायशयनार्थको, एत्ति नामजिङ्गानुशासनम् कप म. टि० । कमण क्रियायाः पदार्थानां सम्घः प्राप्तिकालानतिवृत्तिः पर्याय: काम. टि.1 ५. पुष्पलावर। क. म.टि.। 1", पालकायक: । ३.० ३. टि. ।