Page Text
________________
शर्किटाय नव्य किरणम्
[ अ. ४ पा. भू. १०४ - ११०
गणः || ४ | ३ | १०४ ||
पद्विभ पूर्वस्येकारादेशो वा भवति । अजीगणत् । अजगत् 1 शब्दो वाऽनुकर्षणार्थः । चराञ्चद् भूरिवाविश्यतं यत्वंशात्वमचीकथ इत्येके अदन्तत्वादिस्वस्याप्राप्ती वचनम् ।
३३२
लियादादेरतः ||४|१|१२२ ।। टिटि धातोद्विनवे पूर्वस्यादेरकारस्याकारादेशो भवति । आटतुः । आटुः । टिथ । बादलुः । आः । आदिय । लित्युतराम् आदरिति किम् पाच अत इति किम् ? ईपतुः । ईषुः । तकार उत्तरार्थः । एद लुवो बाधनार्थं वचनम् ।
नक्चादाद्यनेकहलः ||४|१| १०६ || अशी व्याप्तावित्यस्य ऋकारादेरने पहलश्च कर्तोलिटि द्विर्भावे पूर्वस्यादेकारस्याकारादेशो भवति नक्त्रास्थापमः अश्नु – आन आनशाले । अनशिरे । अनु इति विकरणोपादान (दश भोजन इत्यस्य न भवति । आदा आशतुः । आशुः । ऋदादि ऋतू आनृधतुः । आनृधुः । ऋद्धि-जे आजाते आजिरे । दकार ऋकाराभिरक्त्यर्थः । अनेक-अनच । मनतुः । भानर्जुः । मादच्छं | भागच्छेतुः । भवः । आत आङ्गः । श्रवञ्जतुः ।
। आना | आनक्षतुः । ज्ञानक्षुः । अनेकग्रहणं किम् ? बाट आटतुः । मादुः । विधीयमाना कार सन्नियोगेऽयं क्व चाकारः अत इति तकारादाकार भूतपूर्वस्य न भवतीह न भवति । आशु आया । अञ्छ । भान्छतुः । भरित्येके ।
I
भूव्यथोदिन ||४|१|१०|| भू व्यथ इत्येतयोरिद्विभवि पूर्वस्य यथासंख्यम् अत् इत् इत्येतावादेशो भवतः । बभूव | बर्वे देवदतेन अनुवभू चलो देवदत्तेन । विव्यथे । विद्यते । विव्यथिरे । लिटिति किम् ? भूषति । वाध्यध्यते । केचित् भवति व्ययोऽचित् इति निर्देशमिच्छन्ति तत्र किल न भवतीति कर्तृनिर्देशात् । कर्थे लिटि भुवो अकारो भवति । न भा । बभूवे देवदत्तेन । अनुभूबे कम्बलो
देवदत्तेन ।
इम्यञस्साचोऽव्यम् ||४|१|१०|| भज्यामिति आज्या इत्यतो यो निर्देयते धातुस्तस्य लिटि द्विभवि पूर्वस्य साचः परंणाचा सहित अयि च अपेक्षपकारपरस्य यत्रः स्थाने इगादेशो भवति । उवास । उसि | वाद उदय इमान दयनिय । उवा । उपिय । ब्वाह । उहि । उवाय उबसि । संवि उपाय विवायि । सूनान । सुष्वपिय उवाच। उवनिथ उवावा । उवशिथ विश्यश्च । विव्यचिथ । विन्याय । विव्य-विव्यथ शिज्यो जिज्यिथ साथ इति किन ? यज्ञोऽचदचोभयस्य स्थाने एक इन्यथा स्वःत् । न यत्नात्रस्य अयति किम् ? विव्याय । वित्र्याच । विव्याध वकारस्य मा भूत् । निषेधसामर्थ्याद्यका रस्येकि कृतेऽपि प्रतिदेवः । अतीदमेव ज्ञापकं हलोऽनादेरिति लुवं बाधित्वा भवतीति । रग्रहणमुत्तरार्धम् । वृश्चति । वृतं । भयमिति किम् ? सस्याय | सस्यमतुः । सस्यभुः । ग्रविचिच्छि मिकि सत्युरम् । पति हलोऽनादेरिति लुगिति नास्ति विशेषः स्वानेश्वाम् भवति । लिटीति विपस्यनिधि भवति । शिववाणशिश्वियः । शिविः । granata appir fas
1
न वः ॥४२११०
निर्मापूर्वस्येति निवृतम् । वः वरिजादेशस्य यो यो य लिटि परे तस्येशादेशो भवति । प्यं चेनिनम् । तेन वयोर्य इत्यस्येग्भवति त्राय । ऊ इति किम् ? अपि । अनिष्यति । अभिदिरे। उत्तरार्थ च ।
प्रभुः । व
वा ||४|१|११०॥ वः वजाय वोयरे यञ् लिटि परे तस्येगादेशो वा न भवति पूर्वेण नित्ये निषेधे प्राप्ते विकल्पः 1 पतुः कः वतुः। ऊचुः निषेधविः किम् ? उपाय । उचिय । उय |
१. अगुगल क० म० टि० । २. क० म० ३ देचं वा क० म
| SR No. | 090412 |
| Book Title | Shaktayanacharya Vyakaranam |
| Original Sutra Author | Shaktayanacharya |
| Author | Shambhunath Tripathi |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Grammar |
| File Size | 14 MB |