Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 311

३१०
वाकटायन व्याकरणम् [भ. ३ पा. ४ भू. ७४-८५ आदिः । सार: पुम्भावार्थः । वानी याल्पा । दर्शनो यदेश्या: । केचिदर्शनीया देश्येत्येव भवितव्यमिति देश्यपः पकार छन्ति । देशीया रति रेतः मरिस्वार्थ इति पयुदासार्थः । सोध्नदेशीया । पञ्य देशोया ।
सुपः प्राग्नदुर्वा ।।३।१७८!! ईपदा मातेथें वर्तमानात् सुबमा दरू पात् प्राक पुरस्ताद बहुप्रत्ययो या भवति न परस्तात् । इंपदसमाप्त: पटुः बह पटुः । बहुमदुः । बहुभुक्तम् । बहाहा द्राक्षा । बहुपयो यवागूः । बहुतैलं प्रसना । वाथचनात् कल्पवादपो भवन्ति । सुप इति किम् ? तितामाभूत् ।
नठादिः कपोऽच्मिादिभ्यः ||३:४७६|| छिन्नादिय वाद्यः प.गप्रत्ययस्तक्षनाद् डादिः प्रत्ामी न 11:T | Al: HTTE: I': । मागो: इर: पटकः । प्रमा: 'T'क: । प्रशस्तादिगुस्सितस्वादिविशिष्टयां तन एब यो भवति । अपमेशा पटुतमकः । अयानयोः पटुतरकः । पटु रूपकः । पदुकरूपकः । पटुदेवावाः । मदेशीगा कप इति किम् ? सुटीरतमः । पकारः किम् ? लोहितकतमा मणिः । लोहितकामक्षिकोनि । शिक्षादिम्यत बिग?हित: अज्ञातो वा चिन:न्तिकः । अयोपां छिन्नबालमः । अयमन योविछन्नकतर: 1 छिन्नर: । छिलकाकलाः । छन्तादयः प्रयोगगम्या:।
सनरयन्ते ||३१४मा अगत्व यः कप सदासाद् छादिन भवति । अनत्यन्त छिन्नकम् । अनस्यन्तं भिन्न भिनगाम् । इयमेषां भिन्न कम् । इदमे या वाष्टं छिन्नकम् । यमनमोः प्राएं छिन्नकम् । प्राकृष्ट भिनपाए । प्रष्टासन्नता व पक्षायां जादिग्रहणात्तत एव को भवति द्विारामका । भिन्न तमाम् । छिन्न तरकन् । भिमत रकम् । प्राक्कात्क्रप ||३।४।- लोमितामणो कः इति बश्श्यते इति अवतत:
प्र योऽधिकृतो येदितव्यः । पूरसितमोजातो वाऽस्वः अबकः । गर्व भ: । गकारः पुम्भाशर्भ: । मसिना बन्दै दार विका प्राकावित्यर्थम । अन्यथा यादवाधितो नोत्तरषानुवी । परतोऽपि वा वतं३ ।
तिङसादिरस्वन्त्यात् पूर्वाऽका ॥३।४२ शिगन्तस्प सदिशेला व मक्ष अनी म योऽन्त्योदच तस्माता: अत्ययो भवति । प्रायका कायापवाः । शुसितमरूपमशात वा पचति पचतजि । पचतकः । पवन्तकि । रावये । विश्वका गपिता । त पत्पिता। कविता । मकतिराता । परमत्व कतिता। परममतिता। परमसयो । पर
रियो: राय देरगिति तपमान । असन्त माविक मिशिल रादिः पूर्व: स्यात् । पूर्व इति किम् ? परः स्याः ।
युष्मदस्मदोः सुपो ऽसोभि ॥३॥४३॥ युगमस्मदोरक सुबन्तरूपा र पात्यू वो भवति । यु-ममोरयन्त्यात् पूर्वपापादः । अमोभि । न शुभम पा सकार गरेको भकारो वा परों गति । स्त्रयका । मया । वयकि । म युनाम् । अस्माकम् । परमत्वयका । परममयता । युपदामदोरिति यि ? तकमा । यसपा । सवय । विश्वकेन । मकेन । अमुकेन । इमरः । अभुकैः । भवन्ती । गन्तः । कि ? सायम्योग र गान् । If शोभिनिषेधा 1 गोगी ? सुतायो । अरगमःगु । गुरुयो। माययोः । गबना गम् । नाव काभ्याम् । युराकाभिः । अस्नकामिः ।
कोदिश्चात्ययस्य ॥३:४|| सत्यस्य गोस्वत्योऽत् चोर प्रत्ययो नवति प्रश्मिात् । पाय। राताम्म । तम्यादाभियो। वारश्चान्तायेारे भव। सिगजा का उचः अन्नगाः । नीचेः गोषक: । धि-क्रिस ! हिरिक-हिर नित् । पृबर--पृथकात् । विरितीकारोवार स्यान्सादेशविभागा । युगमात् । चकारोवान येत । न सर्वस्याग्भवति । कारान्त दिदन योगविभाग. स्ति। रियाभावार्थः । ६५५२सरतो । यदक । लट्...प्रशासन । अकि अशाश ।
तृणीकाम् ।।३ ।। ष्णाकामिति तमामकाम् विपात्यते । प्रायकादको सवादः । कुस्लिमल्पमज्ञात मानी तूष्णोकाना दणका तिति ।
१. प्रकपान-८ मा ।