________________
प्रथम सर्ग
श्रेयास्तस्मिन्सुखमनुभवेरप्सरोभिस्तदुच्चेगन्तव्या ते वसतिरलका नाम यक्षेश्वराणाम् ॥२७॥ प्राक पलोकत्रयेण विकल्प त्रयं प्रतिपाद्य तदेव क्रमेण विवृणोति आध इति । मुनिमत मुनिभि नुन । तष ने । आध; आदी भवः द्यः प्रथमः । कल्पः विकल्पः । 'कल्पः स्यात्प्रसय न्याये शास्त्र ब्रह्मदिन विधी' इति विकः । पुर्षतरषात् दासायश्वात् । सुफर सुख कार्यो न न भवति । अश्याच चरमविकल्पदय । वैग्यात् बीनत्वात् । इलाध्यः पूज्य: न भवति । ततः नस्मात्कारणात् । वे नव । 'ते मयाकरवे' इति पुष्भवस्त इलादेशः । मध्यकाल्पामयः मध्यकल्लाश्रयणं । अंपान योग्यः । 'श्रेयाश्रेष्ठमुकल: स्यात्मसमवासिशोभते' इत्यमरः । तस्मिन् मध्यविकल्प । अप्सरोभिः देवस्त्रोभिः । उसः सुखं महासुखं । अनुभवः अनुभूयाः । तत् तस्मात् कारणात् । योधपराणाम् वनदेन्द्राणाम् । अलका माम अलकेति प्रसिद्धा । अलकापुरीप्ति नाम प्राकाश्यसम्भाव्यशोधोपगमकुत्सने' इत्यमरः । वसतिः स्थानम् । 'वसतो रात्रियश्मनाः' इत्यमरः । तत्र से । गन्तव्या यातव्या त्वया प्रापणीयेत्यर्थः ॥२७॥
यस्यां रात्रैरपि च विगमे दम्पतीनां विधत्ते, प्रीति प्राप्तस्तननिधुवनग्लानिमुच्चाहरन्ती । वृष्टा सालं सततविरहोत्कण्ठितैषचक्रवाके,
हिह्मोद्यानस्थितहशिरश्चन्द्रिका धौतहा ॥२८॥ पस्यामिति । यस्यामालकायां पुर्याम् । सततचिरहोरकण्वित: सततमनवरतं 'विरहेण वियोगेन उनकगिटतः पुत्कलितः । 'सतानारतानान्तसन्तताऽविरताऽनिशम् । 'उत्कण्ठात्कालिक समे' इत्युभयत्रायमरः । 'वियोगो मदनावस्था विरहोयल्लक विदुः' इति धनम् जयः । चक्रवाकैः रथाङ्ग पक्षिभिः 1 'कोकरपकना बाकोरमानावयमामकाः ।' उन्यमरः । सालम् अश्रुवातंन सह । 'रोदन धासमधु च' हन्यमरः । पुष्टा लक्षिता। धोतहम् छौनानि विमली कृतानि हम्याणि यया सा तथोक्ता । "हादि धनिना शासः' इत्यमरः । वाह्योद्यानस्थित शिवधगिका बहिवंबाह्य तच्च तान चेनि कर्मधारयः । वाशोथाने तिष्ठति स्म वाह्योचानस्थितः स बासौ रच तस्य ईशान दिगिन्दम्य शिरो मस्तकं तस्मिन् स्थिता चन्द्रिका ज्योत्स्ना । 'चन्द्रिका को दो ज्योत्स्ना' इत्यमरः । रात्र: निशायाः । विगोपि विरामेति । किं पुनः रात्राविपि शब्दार्थः । दम्पतीनां जायापनोनाम् । 'सम्पती
अम्पतो जायापप्ती भार्याफ्ती च ती' इत्यमरः । प्रातस्तमनिमुवमग्लानि प्रातभवा 'प्रातस्तना । 'सायं चिर्र प्राङ्गै प्रगेऽव्यात्' इति ननट् । निघुवनस्य रतम्प ग्लानि
रायासः तथोक्तः । "निधुवन रतम्' इत्यमरः । प्रातस्तमा चासो नियमग्लानिश्वेति कर्मचारयः । ताम् । उपः पर हरम्सी मोषयन्ती । प्रोति प्रमोबम् । 'मुत्प्रीतिः