Page Text
________________
A
s ttaitrina
न्यायविनिश्चयविवरणे
R] दूरप्रतिभासनम् ? पुनरपि शरीरस्थापरमानापेक्षया सत्परिकल्पनायाम् अव्यवस्थापतिः । विषयदेशलानकल्पनायाश्च योगिज्ञानस्य प्रतिविषयदेशं भेदरपत्ते योगी नाम कश्चिदेको भवेत् । अत्यति दे देव.३५ मेचकशानस्यायुषगमादिति चेन्न ; व्यापकास्पवादस्य व्यवस्थाप्रसवात् । मापि तात्विक त दे तदेकमुपपन्नम् ; भेदेतरात्मशास्त्रानभ्युपगमात् , नीलयोध५ रूपतया तान्त्रिक एव भेदे तदुपपत्तिप्रसा। तथा च यतस्य कल्पितत्वप्रतिपादकमलवारवचनम्
"नीलान व्यतिरेकेण विषयितानमीक्ष्यते ।।
'ज्ञानप्रवेन मेदस्तु कल्पनाशिल्पिनिर्मितः ।। (प्र०वार्सिकाल० ३।३७७] इति । 'तश्लीलभाषितं भवेत् । अतात्तिके सु तद कथं सस्य विषयग्रहणम् ? कारचलाभावात् । १० स्वशक्तित एवेति चेत् ; उपपत्तिमदेवम् , अन्यथा कालदेशविप्रकृष्टतया भावोपदेशस्याभावप्रस
जात , किन्तु नयनशानादपि स्वविषये मिनदेशेऽपि व्यक्ति स्वशक्तित एवं भवेत् तयैव निरक्यानुभवान् । तथा च कथं मिनदेशक भिन्न कालस्यापि स्मरणादेनं व्यक्तिः ? पत्रे तत्रापि हानशक्तरेनिवारणात् । भिन्नकालवस्तुझानं निषियमेव पुस्काले तद्विषयस्याभाषादिति
घेत् ; मिनदेशवस्तुमानमपि कधं सविषयं तदेशे तद्विषयस्याध्यमावात् । तस्य देशान्तरे १५ विमानत्वादिति चेत् ; इतरत्यापि कालान्तरे विद्यमानत्वारिति समः समाधिः । सर्वस्यापि कालान्तरवर्तिनः किन्न व्यतिरिति चेत् ? देशान्सरवर्सिनोऽपि किन्न स्यात् ? खहेतुनिषद्धा.
शक्तिनियमादिति चेत्"; ; अन्यत्राप्यस्यैव परिहारत्मात् । कथं पुनः शत्योऽपि देशकालविप्रकृष्टभावापेक्षप्रादुर्भावा" इति चेत् । न तथा तासामचिन्त्यत्वात् । न हि शताया
'कथमित्यमेवोत्पन्ना नान्यथापि' इति थियारयितुं प्रार्यन्ते । प्रमाणवलोपनीतास्तु परमभ्यनु२० शांयन्त एव, अन्यथा न किश्चिद्भवेत् अपहस्तिततवालावलम्बनस्यान्यत्रापि वस्तुव्यवस्थापन
स्यासम्मवान् । तदेवाह-'अचिन्त्या मावशक्तयः' इति । स्वपदव्याख्यातमेतत्" । योधमा• विष्कुनाह
विषमोऽयमुपन्यासस्तयोऽत्सदसत्त्वतः । इति । अयमतर: आरादित्यादिः उपन्यासो रक्षान्तो विषमो दान्तिकमाशो न भवति । २५ सरशेन व दान भवितव्यम् । तद्वैषभ्यश्च तयोर्दे शकालविप्रकृष्टयोः सदसस्वतः वेश.
व्यवहिवस्य" हि सज्ञानदेशे असस्वेऽपि व्यक्तिरुपपनैन तज्ज्ञानकाले मात्रात् , न कालव्यय
म
..परविश्व-भा०, २०१०। ३ प्रतिविषय देशभेदा-भा०, ०,१०।३-बादप्रथम धुप०,०1४-प्रतिपादितम-R०,०, ५०। ५ विज्ञानस्वेन मे३-०६ सदश्मलभा-बाd., १० . कासदेशे पि प्रकृ-भाग, कालदेवोऽपि विप्रकृ-प०। ८ वष मा.,२०,०। भिवदेश
मिमालेऽपि । शानदेशे। ११ वैरन्य-मा०, ०, २०१२-वाविति 80,०,.. ५-स्थानमेतरा , 40, प.।" हितस्य दितत्त्य मानप्रदेशे प.सहितत्व ज्ञानदेशे भा०,०।
स
।
| SR No. | 090296 |
| Book Title | Nyayavinishchay Vivaranam Part 1 |
| Original Sutra Author | Vadirajsuri |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | |
| Total Pages | 609 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 19 MB |