Page Text
________________
સમ
स्यायविनिश्चय विचरणे
ध्यक्षयोरभावं पश्येत् ? । पश्यतु को दोष इति चेत्; न; 'अपरमपि प्राक्षं पूर्वापरणाक्षयदेव तत्र कस्यचित्रत्वयं पश्यतु न केशिदोष:' इत्यपि प्रसङ्गात् । ततो 'न पूर्व परत्र' इत्याद्यपि परस्य प्रयासमात्रमेव, तथापि कस्यचिदनिष्टस्याऽभावात् । तन्नार्थ विचारः प्रत्यक्षम् । अनुमानमिति चेत्; न; हिङ्गामायात् । इन्द्रियव्यापाराश्रितत्वमेत्र लिन न ५ तदध्यक्षस्य क्षणपर्यवसानसाधनादिति चेत् क पुनस्तस्य स्वसाध्याविनाभावप्रतिपत्तिः ? संहतसकल विकल्पावस्थायामिति चेत्; न; तस्था एवापरिज्ञानात् अनुपजातधिकरूपकस्माषा निरंशक्षणक्षीणस्त्रपर विषयदर्शनप्रबन्धरूपा सेति चेत् नन्त्रियं श्रूयत एव भवद्वचनात् । न कदाचिदप्यतुभवमुपसर्पति अन्तरिश्वान्वयितो नानावयवसाधारणस्यैव चेतनस्येतरस्य च प्रतिपत्तिदर्शनात् । तस्माद् दुरन्तसंसारदुःखदायादभीरुभिः । कलिवियेयं लोकविप्लवकारिणी ॥ ४३४ ॥
१०
Bf fava मयान्तरप्रवृत्तिलक्षणे बाधकवलादविनाभावप्रतिपत्तिरिति चेत्; न; विरोधाभावे areeread: । अस्तु क्षणमात्रपर्यवसितेन्द्रियव्यापारकृतं प्रत्यक्ष न च तन्मात्रपर्यवसितम, free feat ? निवतासीतादिविषयत्वमेव । नीतादिविषयत्वसम्भवे प्रत्यक्षस्य नियततद्विषयत्वं शक्यमुपपादवितुम् जीतादिविशेष शोकाचारों १५ स्यात् । न चैवम्, अतीते स्मरणस्य अनागते व सम्भवानुमानस्य वैयर्थ्यापतेः । अतो विरोधबोपनीतस्यालिङ्गयैव हेgarreta free areवात् कथं तद्बलेनाविनाभावप्रतिपत्ति भवतीति चेत् ? न वर्त्तमानविषयत्वेऽपि दोषात् । तथा हि
२०
२५
[ १+७
arat प्रत्यक्षेणावगच्छतः ।
सर्वस्य वर्त्तमानस्य तेनैव प्रहणं भवेत् || ४३५ ॥ प्रत्यक्षान्तरमन्यत्र तथैवोपकल्पितम् । गृहीतणाोषात्परस्य सारणादिवत् ११४३६॥ प्रत्यक्षं वर्त्तमानस्य यस्यैवाकारमुद्वहेत् । atre] तेन न सर्वस्येति चेन्मतम् ॥४३७॥ सर्वस्य वर्तमानत्वाविशेषाररवेष्टवस्तुषत् । ats fred कस्मादाकारोद्वहनं भषेत् ॥१४३८ ॥ . 'योग्य तस्यैवाकारमुग्रहेन् । गृहाति च सदेव' इति प्रत्यवस्थान सम्भवे ॥१४३९॥ अतीतादिप्रहेऽप्येवं नियमः किन्न मन्यते ।
प्रत्यक्षस्य तत्रापि सामर्थ्य नियमान्वितम् ॥४४॥
१ - यदेव प्रा०, ब०, प०, स० । २ कथविशेषः २०, ४०, प०, स०३ विद्याभा भा०, १०, प०, स० ४ संतसकलकिल्यावस्था । ५ क्षणान्तर ६ मात्र ७ तद्वैावक-आ०, ब०, प०, स० [८] सम्भवेत् आ०, ब०, प० ।
| SR No. | 090296 |
| Book Title | Nyayavinishchay Vivaranam Part 1 |
| Original Sutra Author | Vadirajsuri |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | |
| Total Pages | 609 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 19 MB |