Page Text
________________
...25duits
..
भ्यायविनिश्चयधिधरणे
[१२ केनापि प्रकारेणेति एफेन तत्प्रक्षालने किं तत्र दाभ्यां बदभिर्वा वैयादिति चेत् ? न; ततोऽपि तदतिशयस्य सम्भवाम् . सम्यग्ज्ञानानां सापल्यस्याभावाचेति निवेदनात् । कथं तर्हि बहुवचने यादिलिपसिसि को १ म; बहुषु धादरम्तमान संसस्तत्प्रतिपत्तेरविरोधात् । कैनेंनीयते ? इत्याह बमोमिः । न्यायविनिश्चयवशनैरिति । 'प्रत्यक्षलक्षणम्' इत्येवमादीनि हि तदू५ पनानि, वैश्व प्रत्यक्षादिकमेव निर्मलत्वं नीयते नाम्नायस्सत्कथं तैः स सन्नीयत इत्युच्यत इति
चेत् ; म; तृतीये तैरेवाम्नायस्यापि तन्नयनात् । प्रत्यक्षादेस्तहि तन्मयनं किमर्थम् अप्रस्तुताभिधानदोषादिति चेत् ? न ; तस्याप्याम्नायपरिशोधनार्थत्यात् । प्रत्यक्षादौ हि निर्मलतां नीते निर्मलतत्प्रमाणपरिशुद्धद्रव्यपर्यायसामान्यविशेषात्मकजीवाविपदार्थगोचरसया सुपरिशुद्धमाम्ना
यज्ञानप्रामाण्यं भवति । अत एव प्रत्यक्षादिकं परिशोध्य पश्चादाम्नाया परिशोधितः, निश्चित१० प्रामाण्यप्रत्यक्षादविरोधेन निष्प्रतिपक्षस्थानावप्रामाण्यस्य व्यवस्थापनार्थम् । यदृश्यत्ति
"सकलागार्थविषयज्ञानाविरोधं बुधाः प्रेक्षन्ते" [ न्यायवि० श्लो० ३८५ ] इति । लोकप्रसिद्धक्षेष परिशुलं प्रत्यक्षादिक कि सत्परिशोधनेन ! परिशुद्धशोधने अतिप्रसादिति चेत्न; तस्याप्याम्नायवन्मलिनीकृतत्वात् । न हि कस्यचिदपि परिशोधनम् उपायाभावात् ,
सर्वप्रमाणमलिमीभावे हि क इवोपायः परिशोधनस्य स्थात्, प्रमाणस्यैव परिशोधनोपायचात्, १५ तस्य च मलिनीभावात् , अप्रमाणस्य तदुपायत्वे प्रमाणकल्पनादेयय॑म्, प्रमाणपत्प्रमेयस्यापि अप्रमाणदेव परिशोधोपपत्तेः ।
यदि सर्वप्रमाणानामुच्यते मलिनीकृतिः । उपायाभावतस्तेषां परिशुद्धिक्रिया कथम् ? ॥१५७|| प्रमाणस्यैव क्तया परिशुद्धावुपायता । न च सन्मलिनीभूतमुपायत्वाय कल्पते ॥१५८॥ मलीमसनुपायश्चेत् । मलप्रक्षालनं वृथा । अप्राणमुपायश्चेत् : प्रमाणान्वेषणं युथा ॥१५॥ प्रमेयपरिशुद्धिश्न प्रमाणपरिशुद्धिवत् । अप्रमाणादुपायात् यत्प्रसिद्धिपदमृच्छति ॥१६॥ इति चेत् ; असदेतत् , यह हि सर्व मलीमसम् । प्रमाणम्, परिशुद्धस्य सम्भवात्तस्य कस्यचित् ।।१६१॥ तेने पापरिशुद्धस्य परिशोधनसम्भवान् । उपायामावतो नास्ति शुद्धिरित्यसमञ्जसम् ॥१६२|| सर्वशून्यप्रवादे हि शून्थज्ञानमकल्मषम् । सकहमपान तज्ञामान्यत्वं यत्प्रसिद्धपति ॥१६॥
हुवनमात् । २ वमयारिभरूपाणि ३ : बचोभिः सानायः तत् अमलत्वं भैमीयते। प्रश्नप्रस्तावे। ५ अपात् । -कतिस्परिशुरशोधनेम आ.ब.प.स .परिशुद्धप्रमाणेन । सविसंपादि प्रमाण स्वकर्तव्यम् ।
| SR No. | 090296 |
| Book Title | Nyayavinishchay Vivaranam Part 1 |
| Original Sutra Author | Vadirajsuri |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | |
| Total Pages | 609 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 19 MB |