________________
२८० गद्यचिन्तामणि
[१८६ अरव्या - म्बरपल्लवां संफुल्लवनवल्लीतुल्यसौन्दर्यां चिरादिव विभाव्यमानां कामपि वृषस्यन्ती युवती वृषम्कन्धोऽयमपश्यत् । अपृच्छच्चायमभिप्रायविदामग्रेसर: 'कासि वासु, कस्मादिहासि । कस्यासि परिग्रहः । परिवाय परस्त्रोविमुखानामस्मत्प्रमुखाणां वशिनां मनःप्रवृत्ति मनोषितं तवाचक्ष्व'
इति । सा च समोहितविरोधिविजयानन्दनवचसा विधितमन्मथा तन्मनोभेदन निष्णातां दूतामिव ५ मितहमित द्विगुणिनदशनकिरणावलि विनिःमारयन्ती विरचिताजलिरेवमुपादत्त वक्तुम् –'अयि
भद्र, विद्राबितविधिपो विद्याधरराजस्य काचिदहं कन्या । गृहाद्विनिर्गत्य विजयागिरी साध सखीभिराबोडे क्रीडन्तीमालोक्य मम स्यालः कोऽपि वलादवलम्ब्य स्वबिमानमारोप्य गच्छन्मध्ये. मार्ग निजयुमध्यारोपभोतः पातितवानत्र वने । पातकिनी चाहमिह पर्यटन्ती भवन्तमधुना दिया
......................
किंचिन्मनाग विवर्तितत्रिकः परिवर्तितपृष्टास्थिको वृषस्य स्कन्ध इव स्कन्धो यस्य तथाभूतोऽयं जीवंधरः १० सबिलासं सविभ्रमं यथा स्यात्तया करशाखामिरगुलीभिरवलम्बितो पृतः सिताम्बरपल्लवः सितवस्त्राञ्चलो
थया ताम्, संफुल्ला समन्तापिता या वनवल्ली वनलता तस्यास्तुल्यं सौन्दर्य कामनीयकं यस्यास्ताम् , चिरादिव दीर्वकाहयतामा विमानमान: परिवारमाना अपस्यन्ती मैधुनेच्छावती कामपि युवी तहणम् अपश्यत् । अभिप्रायविदामाकृतज्ञानाम् अग्रेसरः प्रधान! अयं जीवकः अच्छच्च पप्रच्छ च
वासु ! सुन्दरि ! का असि वर्तसे । कस्माद् हेतोः इह कानने असि । कस्य जनस्य परिग्रहो मार्या असि । . १५ परस्त्रीभ्यो विमुखा विरलारतेषाम् अस्मत्प्रमुखानां मत्प्रधानानां वशिनां जितेन्द्रियाणां मनःप्रवृत्ति परिझाय
प्रबुध्य तव स्वस्या मनापितमभिप्रेतम् आचक्ष्व निवेदय' इति । सा च युवतिश्च समीहितस्य वान्छितस्य विरोधि यद् विजयानन्दनस्य जीव कस्य वचस्तेन विवर्धितो वृद्धिंगतो मन्मथो मारो यस्यास्तथाभूता सती तस्य जीवंधरस्य मनोभदने चेताभदने निष्णाता कुशला तथाभूतां दृतीमिव मितहसितंन मन्दहास्येन द्विगुणिता द्विगुणीभूता या दशनकिरणावली रदनरश्मिराजिस्ता विनिःसारयन्ती प्रकट यन्ती विरचिताञ्जलि २० बद्धहस्तसंपुटा सती एवमनेन प्रकारेण वक्तुं निगदितुम् उपादत्त स्वीचक्रे वक्तुमुद्यताभूदित्यर्थः-~-अयि
मद ! हे कल्याणिन् ! अहमेषा त्रिद्वाविता दुरीकृता विद्विषो चैरिणो येन तस्य विद्याधरराजस्य खगेन्द्र स्य काचित् कापि कन्या पतिंवरा अस्मीति शेषः । गृहात् सदनाद् विनिर्गस्य निःसृत्य विजयागिरी रमताचले सखीमिवयस्यामिः साधम आक्रीड उपवने कीडन्तीं खेलन्तीम आलोक्य हा मम स्यालो भ्रातजायाभ्राता
कोऽपि बलात् हठान् अवलम्ब्य परिगृह्य स्त्रविमानं स्वकीययोमयानम् आरोग्य गच्छन् मार्गस्य मध्य २५ इति मध्येमागं 'पारे मध्ये षष्टया वा' इत्यव्ययीमावसमासः निजस्थ स्त्रस्य सुमध्या भामिनी तस्या
रोपेण मीतस्त्रस्त: सन् अत्र बने काननेऽस्मिन् पातितवान् । पातकिनी च पापिनी चाहम् इव धने
स्थूल कन्धोंसे युक्त थे। अभिप्रायके जाननेवालोंमें अग्रेसर जीवन्धरस्वामीने उससे पूछा कि 'हे सुन्दरी ! तू कौन है ? यहाँ कहाँ से आयी है ? किसकी स्त्री है ? परस्त्रास विमुख रहने
वाले मुझ-जैसे जितेन्द्रिय पुरुपोंकी मनोवृत्तिको समझ कर अपना अभिप्राय कह'। इच्छित E३० कार्यका विरोध करने वाले जीवन्धरकुमारके उक्त कथनसे जिसका काम बढ़ गया था ऐसी
वह युवती उनका मन भेदने में निपुण दूतीक समान मन्द हास्यसे दूनी दिखनेवाली दाँतोंकी किरणावलीको निकालती हुई हाथ जोड़कर इस प्रकार कहने लगी। उसने कहा कि 'हे भद्र ! मैं शत्रुओं को खदेड़नेवाले विद्याधर राजाकी एक पुत्री हूँ। घरसे निकलकर विजयार्ध गिरिपर
सखियों के साथ बगीचामें कोड़ा करती देख मेरा कोई एक साला मुझे जबरदस्ती पकड़ अपने ३५ विमानमें चढ़ाकर जाने लगा। मार्ग के बीच में वह अपनी स्त्रीके क्रोधसे भयभीत हो गया
जिससे उसने मुझे इस धन में गिरा दिया। मैं पापिनी यहाँ घूम रही थी कि सौभाग्यसे इस