Chandonushasan

SR No.: 090113
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: H D Velankar
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai
Publication Year: 1961
Total Pages: 444
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Literature
File Size: 9 MB

Page 247

पञ्चमोऽध्यायः ।
"निद्दड्डे दड्ढविरहानेलेण, संतावतुलिअवडवाणैलेण ।
मुच्छाविअ नवघणमंडलेण, उअ थेक्क पहिअ कयघंघलेण ।। ३१.१ ॥ धवलमष्र्ष्टषट्चतुष्पात् ॥ ३२ ॥
अष्टपात्षट्पाच्चतुष्पाच्च धवलं नाम छन्दः । यदाह
धवलनिहेण सुपुरिसो वणिजइ जेण तेण सो धवलो । धवलो वि होइ तिविहो अट्ठपओ छप्पओ चउप्पाओ ॥ ३२.१ ॥ धवलानि च सातवाहनोक्तिषु द्रष्टव्यानि । दिग्मात्रं तूदाहरिष्यते ॥ ३२.१ ॥ तत्राष्टांहावोजे चिदौ समे चौ श्रीधवलम् ॥ ३३ ॥
तत्र धवलेषु मध्येsinौ धवले विषमेषु पादेषु चत्रयं द्विमात्रचैकः समेषु पादेषु चद्वयं यत्र तच्छ्रीधवलम् । वसन्तलेखेत्यन्ये । यथा -
"
" खीरसमुद्दिण लवणजलहि, कुवलय कुमुँइहिं । कालिंदी सुरसिंधुजलिण, महुमहं हरिणे ॥ कइलसिण सरिसउ हू किरि, सो अंजणगिरि । इह तु जससिरिधवलिउ पहु, किं पंडु न हु ॥ ३३.१ ॥
१८३
आये तृतीये चिदौ द्वितीये तुर्ये चिः शेषे त्वोजे चातौ समे चादौ चिर्वा यशोधवलम् ॥ ३४ ॥
अष्टौ धवले आद्यतृतीययोः पादयोश्वगणत्रयं द्विमात्रश्च । द्वितीयचतुर्थयोश्चगणत्रयम् । शेषेषु चतुर्षु पादेष्वोजयोः पञ्चमसप्तमयोद्व चगणौ त्रिमात्रश्चैकः, समयोः षष्ठाष्टमयोः चर्गेणद्वयं द्विमात्रश्चैकः, मतान्तरे चगणत्रयं वा, यत्र तद्यशोधवलम् । यथा" जे तुह पिच्छेहिं वयणकमलु, ससहरमंडलैनिम्मलु । जे वि हुं पालहिं भिच्चकम्मु, थुणहिं जि निरुवम् विकमु ॥
1) निवडढेत्यत्र निर्दग्धा ज्वलिताः । दग्धः पापीयान् विरहानलस्तेन संतापतुलितवडवानलेन मूर्च्छा ग्राहिताः । नवघनमण्डलेन कर्तृभूतेन उत्प्राबल्येन स्थिताः पथिकाः कृतदुःखेन । 2 ) खीर समुद्दिणे - त्यत्र हे प्रभो तव यशः श्रिया धवलिते सति के के पाण्डुरत्वं न प्रापुः । क्षीरसमुद्रस्य सदृशो लवणजलनिधिः हू इति जातः । कुवलयानि श्यामकमलानि कुमुदसदृशानि जातानि । कालिन्दी यमुना सुरसिन्धुजलसदृशी जाता । मधुमथनो हरिः रुद्रस्य सदृशो जातः । किरि इति किलार्थम् । सोऽञ्जनगिरिः कैलाससदृशो जातः । 3 ) जे तुह पिच्छहिं इत्यत्र ये पुरुषाः तव पश्यन्ति वदनकमलम् । कीदृक् । शशधरमण्डलवन्निर्मलम् । ये पुरुषास्ते तव भृत्यकर्म पालयन्ति । ये नरा निरुपमविक्रमं स्तुवन्ति । ये पुरुषाः शासनमाज्ञां धरन्ति । ये पादकमलं प्रणमन्ति । तेषां विमुही पराङ्मुखी लक्ष्मीर्न भवति । हे यशोधवलितदिङ्मुख ।
1
-
१ निद्दद्धद ० N; निद्दढद० AB; निद्दद्वडड्ढ CDK. २ विरहाणलेग P. ३ वडवानलेन A ४ मुत्थाविअ N. ५ ओ थक्क B; उत्थक्क PK. ६ अष्टपात् षट्पात् चतुष्पात् N. ७ सुउरिसो F. ८ वन्निज्जइ AK; वजण्णिइ c. ९ कुमुयहिं CDN. १० महुमहण D. ११ हरिणु F. १२ कइलासण C. १३ कि: पडरु A; किं पंडरु B. १४ चगणत्रयं A. १५ तयोशो ० ० १६ पिच्छहि NS; पेच्छहिं BF. १७ मंडलुनिम्मल A. १८ थुणिहि A. १९ निरुवमवि० AF.