Adi Puran Part 2

SR No.: 090011
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2011
Total Pages: 566
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 21 MB

Page 195

पञ्चत्रिंशत्तमं पर्व हरिन्मणिमयस्तम्ममिकं हरितत्विषम् । लोकावष्टम्भमाधातुं सृष्टमायेन वेधसा ॥५३॥ सर्वाङ्गसंगतं तेजो दधानं क्षात्रमूर्जितम् । नूनं तेजोमयैरेव घटितं परमाणुभिः ॥५४॥ तमित्यालोकयन् दूराद् धाम्नः पुञ्जमिवोच्छिखम् । चचाल प्रणिधिः किंचित् प्रणिधाना निधीशितुः॥५५॥ प्रणमंश्चरणावेत्य दधइरानतं शिरः । ससकारं कुमारेण नातिदूरे न्यवेशि सः ॥५६॥ तं शासनहरं जिष्णोनिविष्टमुचितासने । कुमारो निजगादेति स्मितांशून् विष्वगाकिरन् ॥५७॥ चिराच्चक्रधरस्याद्य वयं चिन्त्यत्वमागताः। भद्र भद्रं जगद्भर्तुर्बहुचिन्त्यस्य चक्रिणः ॥५६॥ विश्वावजयोद्योगमद्यापि न समापयन्' । स कच्चिद्भूभुजां भर्तः कुसली दक्षिणो भुजः ॥५६॥ श्रुता विश्वदिशः सिद्धा जिताश्च निखिला नृपाः । कर्तव्यशेषमस्याद्य किमस्ति वद नास्ति वा ॥६॥ इति प्रशान्तमोजस्त्रि वचःसारं मिताक्षरम् । वदन् कुमारो दूतस्य वचनावसरं व्यधात् ॥११॥ अयोपाचक्रमे वक्तं वचो हारि वचोहरः । वागर्थाविव संपिण्ड्य दर्शयन्, दशनांशुभिः ॥६२॥ त्वद्वचः संमुखीनेऽस्मिन् कार्य सुव्यकमीक्ष्यते । असंस्कृतोऽपि यन्नाथ प्रत्मक्षयति मादृशः ॥६३॥
वयं वचोहरा नाम प्रभोः शासनहारिणः । गुणदोषविचारेषु मन्दास्तच्छन्दवर्तिनः ॥६॥ शरीरसे बहुत ही अधिक सुशोभित हो रहे थे। उनकी कान्ति हरे रंगकी थी इसलिए वे ऐसे जान पड़ते थे मानो आदि ब्रह्मा भगवान् वृषभदेवके द्वारा लोकको सहारा देनेके लिए बनाया हआ हरित मणियोंका एक खम्भा ही हो। समस्त शरीरमें फैले हए अतिशय श्रेष्ठ क्षात्रतेजको धारण करते हुए महाराज बाहुबली ऐसे जान पड़ते थे मानो तेजरूप परमाणुओंसे ही उनकी रचना हुई हो। जिसकी ज्वाला ऊपरकी ओर उठ रही है ऐसे तेजके पुंजके समान महाराज बाहुबलीको दूरसे देखता हुआ वह चक्रवर्तीका दूत अपने ध्यानसे कुछ विचलित-सा हो गया अर्थात् घबड़ा-सा गया ॥४५-५५॥ दूरसे ही झुके हए शिरको धारण करनेवाले उस दूतने जाकर कुमारके चरणोंमें प्रणाम किया और कुमारने भी उसे सत्कारके साथ अपने समीप ही बैठाया ॥५६॥ कुमार बाहुबली अपने मन्द हास्यकी किरणोंको चारों ओर फैलाते हुए योग्य आसनपर बैठे हए उस भरतके दूतसे इस प्रकार कहने लगे ॥५७।। कि आज चक्रवतीने बहुत दिनमें हम लोगोंका स्मरण किया, हे भद्र, जो समस्त पृथिवोके स्वामी हैं और जिन्हें बहुत लोगोंकी चिन्ता रहती है ऐसे चक्रवर्तीकी कुशल तो है न ? ॥५८॥ जिसने समस्त क्षत्रियोंको जीतनेका उद्योग आज तक भी समाप्त नहीं किया है ऐसे राजाधिराज भरतेश्वरकी वह प्रसिद्ध दाहिनी भुजा कुशल है न ? ॥५६॥ सुना है कि भरतने समस्त दिशाएँ वश कर ली हैं और समस्त राजाओंको जीत लिया है । हे दूत, कहो अब भी उनको कुछ कार्य बाकी रहा है या नहीं ? ॥६०। इस प्रकार जो अत्यन्त शान्त हैं, तेजस्वी हैं, साररूप हैं, और जिनमें थोड़े अक्षर हैं ऐसे वचन कहकर कुमारने दूतको कहनेके लिए अवसर दिया ॥६१॥
तदनन्तर दाँतोंकी किरणोंसे शब्द और अर्थ दोनोंको मिलाकर दिखलाता हुआ दूत मनोहर वचन कहनेके लिए तैयार हुआ ।।६२॥ वह कहने लगा कि हे प्रभो, आपके इस वचनरूपी दर्पणमें आगेका कार्य स्पष्ट रूपसे दिखाई देता है क्योंकि उसका अर्थ मुझ-जैसा मूर्ख भी प्रत्यक्ष जान लेता है ॥६३॥ हे नाथ, हम लोग तो दूत हैं केवल स्वामीका समाचार ले जाने
१ आधारम् । २ आदिब्रह्मणेत्यर्थः । ३ सप्ताङ्ग अथवा सर्वशरीर। ४ इव । ५ धाम्नां तेजसाम् । ६ चरः । ७ गुणदोषविचारानुस्मरणं प्रणिधानम, तस्मात । अभिप्रायादित्यर्थः । ८ चिन्तितुं योग्याश्चिन्त्याः तेषा भावः चिन्त्यत्वम् । ९ कुशलम् । १० क्षेत्र-इ०। ११ सम्पूर्ण न कुर्वन् । १२ किम् । १३ वचनस्यावसरम् । १४ मनोज्ञम् । १५ पिण्डीकृत्य । १६ दन्तकान्तिभिः। १७ तव वाग्दपणे । १८ संस्काररहितः । १९ प्रत्यक्षं करोति । २० मदविधः । २१ चक्रिवशवर्तिनः । -च्छन्दचारिणः ल०, द०।
२३

Translation AI Generated

The thirty-fifth chapter is about the green jewel-like pillar, green in hue. It was created by the power of creation to support the world. ||53|| The king, adorned with all the qualities of a Kshatriya, was radiating with brilliance. He was indeed made up of atoms of pure energy. ||54|| Seeing him from afar, like a blazing fire, the messenger was slightly shaken, his mind wavering. ||55|| He bowed down, touching the feet of the king, and with his head bowed, he was seated by the prince, not too far away. ||56|| The prince, seated on a suitable seat, addressed the messenger, his smile illuminating the world. ||57|| "Today, after a long time, we are remembered by the wheel-bearer. O blessed one, is the well-being of the lord of the world, the wielder of the wheel, who is concerned with many, well?" ||58|| "He who has not yet completed the task of conquering all the Kshatriyas, is the famous right arm of the king of kings, Bharata, well?" ||59|| "It is heard that Bharata has subdued all directions and conquered all kings. O messenger, tell me, is there still some task left for him, or not?" ||60|| Speaking thus, the prince, with his calm energy, concise words, and measured speech, gave the messenger an opportunity to speak. ||61|| The messenger, ready to speak, with his teeth shining, showed the unity of words and meaning. ||62|| "O lord, in the mirror of your words, the future task is clearly seen, for even a fool like me can understand its meaning." ||63|| "O lord, we are messengers, only carriers of the king's message. We are slow in understanding the merits and demerits, and we follow the dictates of our master." ||64||