________________ આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા તગર, એલચી, ચોય, ચંપા, દમણ, કુંકુમ, ચંદન, ખસ, મવો, જાઈ, જૂહી, મલ્લિકા, સ્નાન મલ્લિકા, કેતકી, પાડલ, નવમાલિકા, અગરુ લવંગ, કપૂર, વાસ આ બધાના પુટ પુડાને અનુકુળ વાયુમાં ખોલવાથી, કુટવાથી, તોડવાથી, ઉત્કીર્ણ કરવાથી, વિખેરવાથી, ઉપભોગ કરવાથી, બીજાને દેવાથી, એક પાત્રથી બીજા પાત્રમાં રાખવાથી ઉદારમનોજ્ઞ-મનહર-દ્માણ અને મનને શાંતિદાયક ગંધ સર્વે દિશામાં મધમધાતી ફેલાય છે. શું તે ગંધ આવી હતી ? આ અર્થ સંગત નથી. તે મણિ આનાથી પણ ઇષ્ટતરક યાવત્ ગંધથી કહેલી છે. સૂત્ર–૧૫ અધૂરથી... તે મણિનો આવા સ્વરૂપનો સ્પર્શ કહ્યો છે. જેમ કોઈ આજિનક(મૃગચર્મ), રુ, બૂર(વનસ્પતિ વિશેષ), નવનીત, હંસગર્ભ નામક રૂ ની તળાઈ, શિરિષફસુમનો સમૂહ, નવજાત કમળપત્રના ઢગલા જેવો કોમળ સ્પર્શ છે? આ અર્થ સંગત નથી. તે મણિ આથી પણ ઇષ્ટતર યાવત્ સ્પર્શથી કહ્યા છે. સૂત્ર-૧૫ અધૂરથી... ત્યારે તે આભિયોગિક દેવો તે દિવ્ય યાન વિમાનની અંદર, બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મોટું પ્રેક્ષાગૃહ મંડપ વિફર્વે છે. તે અનેકશત સ્તંભ ઉપર રહેલું હતું, ઊંચી અને સુરચિત વેદિકાઓ, તોરણો તથા સુંદર પૂતળીઓથી સજાવેલ હતા. તે મંડપ સુવ્યવસ્થિત, વિલક્ષણ, ઘાટીલા, સંસ્થિત, પ્રશસ્ત, વૈડૂર્યમણિથી નિર્મિત હતો, વિમલ સ્તંભો વડે શોભિત હતો. તે મંડપનો સમભૂમિભાગ વિવિધ મણિ કનક-રત્ન ખચિત, ઉજ્જવલ, ઘણો સમ અને સુવિભક્ત હતો. તે મંડપ ઇહા, મૃગ, વૃષભ, તુરગ, મનુષ્ય, મકર, પક્ષી, વ્યાલક, કિન્નર, રુરુ, સરભ, અમર, કુંજર, વનલતા, પદ્મલતાથી ચિત્રિત હતો.તે મંડપ રત્નોના હજારો કિરણોથી સૂર્ય સમાન ઝગારા મારતો હતો. તે મંડપ દેદીપ્યમાન, અનુકુળ સ્પર્શ અને મનોહર રૂપથી સુશોભિત હોવાથી અદભૂત લાગતો હતો. તેમાં અનેક સુવર્ણમય અને રત્નમય સ્તૂપો ઉભા કરેલા હતા. વિવિધ પંચવર્ણ ઘટા-પતાકાથી પરિમંડિત અગ્રશિખરો હતા, ચારે તરફ ફેલાતા કિરણો કંપતા હોય તેમ લાગતા હતા.તે મંડપની અંદર બહાર ગોબરાદિ લેપના કરેલ હતું, ચૂના વડે પોછેલું હતું, ગોશીષ રક્ત ચંદન-દર્દર ચંદનના પાંચ આંગળીઓ સહિતના થાપા ભીંતે મારેલ હતા. ચંદન ચર્ચિત કળશ રાખેલા હતા. પ્રત્યેક દ્વાર તોરણ અને ચંદન કળશોથી શોભિત હતા. દીવાલો ઉપર ઊંચેથી નીચે સુધી સુગંધી ગોળ માળાઓ લટકતી હતી. સરસ સુગંધી પંચવર્ણા પુષ્પોના મંડપ બનેલા હતા. કાળો અગરુ, પ્રવર કુંટુરુષ્ક, તુરુષ્પ, ધૂપના મધમધાટથી ગંધુદ્ધયથી રમ્ય હતું. સુગંધવર ગંધિક ગંધવર્તીભૂત, દિવ્ય વાદ્યાદિ શબ્દોથી સંપન્ન, અપ્સરા ગણ સંઘથી વ્યાપ્ત, પ્રાસાદીય-દર્શનીય યાવત્ પ્રતિરૂપ હતું. તે આભિયોગિક દેવો તે પ્રેક્ષાગૃહ મંડપના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગને વિફર્વે છે.તે ભૂમિભાગમાં વિવિધ રંગના મણીઓ જડેલા હતા. તે પ્રેક્ષાગૃહ મંડપ ઉપર ચંદરવો વિફર્વે છે, તે ચંદરવો પદ્મશતાદિ ચિત્રોથી ચિ લતાદિ ચિત્રોથી ચિત્રિત યાવત્ પ્રતિરૂપ હતો. તે બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગના બહુમધ્ય દેશભાગે એક મોટો વજમય અખાડો વિદુર્વે છે. તે અખાડાના બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મોટી મણિપીઠિકા વિકુ છે, તે લંબાઈ-પહોળાઈથી આઠ યોજન અને બાહલ્યથી ચાર યોજન, સર્વ મણિમય, સ્વચ્છ-શ્લષ્ણ યાવત્ પ્રતિરૂપ હતો. તે મણિપીઠિકા ઉપર એક મોટું સિંહાસન વિક છે. તે સિંહાસનનું આવા સ્વરૂપનું વર્ણન કહ્યું છે - તે સિંહાસનમાં સોનાના ચકલા, રત્નમય સિંહઆકૃતીવાળા હાથા, સોનાના પાયા, વિવિધ મણિમય પાદશીર્ષક, જાંબૂનદ સુવર્ણમય ગાત્ર, વજમય સંધિ, વિવિધ મણિમય મધ્યભાગ બનાવેલો હતો. તે સિંહાસનમાં ઇહા-મૃગ-વૃષભ-તુરગ-મનુષ્ય-મગર-પક્ષી-બાલક-કિંમર, રુરુ, સરભ, અમર, કુંજર, વનલતા, પદ્મલતા. આદિના ચિત્રો બનેલા હતા. સાર-સારોપચિત મણિરત્નની પાદપીઠ હતી, તે પાદપીઠ ઉપર પગ રાખવા માટે CII. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 12