________________ આગમસૂત્ર 8, અંગસૂત્ર 8 અંતકૃત્-દશાંગ સૂત્ર પાડવા લાગ્યા. મેઘની ધારાથી આહત થયેલ કદંબપુષ્પ સમાન તેના રોમે રોમ પુલકિત થઇ ગયા. તેણી તે છ એ સાધુઓને અનિમેષ દૃષ્ટિએ જોતા-જોતા દીર્ઘકાળ નીરખી રહી. જોઈને તેઓને વંદનનમસ્કાર કર્યા. વંડી-નમીને અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે આવ્યા, ત્રણ વખત આદક્ષિણ-પ્રદક્ષિણા કરી, કરીને વંદનનમસ્કાર કર્યા. પછી તે દેવકી દેવી તે જ ધાર્મિક યાનમાં બેસી પછી દ્વારવતી નગરીએ આવ્યા, તેમાં પ્રવેશી, પોતાના ઘેર બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળામાં આવી, આવીને માનપ્રવરથી ઉતરી, ઉતરીને પોતાના વાસગૃહમાં, પોતાની શય્યામાં આવી, આવીને પોતાની શય્યા ઉપર બેઠી. ત્યારપછી દેવકી દેવીને આવો મનોગત સંકલ્પ થયો કે - નિશ્ચ મેં સરખા યાવત્ નલ-કૂબેર સમાન માતા પુત્રોને પ્રસવ્યા છે. મેં એક પણનું બાલ્યત્વને અનુભવ્યું નથી, આ કૃષ્ણ વાસુદેવ પણ છ-છ માસે મારી પાસે પાદ વંદનાર્થ જલદી આવે છે, તે માતાઓ ધન્ય છે, એમ હું માનું છું કે જે માતા પોતાની કુક્ષિથી ઉત્પન્ન થયેલ પુત્રો, સ્તન દૂધમાં લુબ્ધ હોય, મધુર વચન બોલનારા હોય, અસ્પષ્ટ ભાષા બોલતા હોય, સ્તનમૂળથી કક્ષા દેશભાગે તે બાળક સરકતા હોય, તે માતાઓ તેમના મુગ્ધ, કોમળ-કમળ જેવા હાથ વડે ગ્રહીને ઉત્કંગમાં બેસાડે છે, તે પુત્રો સુમધુર ઉલ્લાપને વારંવાર આપે છે, મંજુલ વચન બોલે છે. પણ હું અધન્ય છું , અપુન્ય છું, અકૃત પુણ્ય છું. આમાંથી ણ પુત્રને ન પામી. એ રીતે તેણી અપહત મન સંકલ્પા ( નિરાશ અને ઉદાસ થઇ) યાવત્ ચિંતામગ્ન થઈ, મુખને હથેળી ઉપર રાખી ભૂમિ તરફ જોતા બેસી રહ્યા. આ તરફ કૃષ્ણ વાસુદેવ સ્નાન કરીને યાવત્ વિભૂષિત થઈને , દેવકી દેવીને પાદ વંદનાર્થે જલદી આવ્યા. ત્યારે કૃષ્ણ દેવકી દેવીને જોઈને પાદવંદના કરી, કરીને દેવકીને પૂછ્યું હે માતા ! બીજી કોઈ વખતે તો મને જોઈને, તમે હર્ષિત યાવત્ સંતુષ્ટ થાઓ છો, આજ કેમ અપહત મના સંકલ્પા (નિરાશ અને ઉદાસ થઇ) યાવત્ ચિંતામગ્ન થઈ, મુખને હથેળી ઉપર રાખી ભૂમિ તરફ જોતા બેસી રહ્યા છો? ત્યારે દેવકીએ, કૃષ્ણને કહ્યું - મેં સમાન દેખાતા, સમાન શરીરી યાવત્ નાલ્લુબેર સમાન સાત પુત્રોને જન્મ આપ્યો, પરંતુ એક પણનું બાલ્યત્વ અનુભવ્યું નહીં, તું પણ પુત્ર ! મને છ-છ માસે મારી પાસે પગે લાગવા જલદી આવે છે, તે માતાઓ ધન્ય છે ઇત્યાદિ બધું પૂર્વવાત કહેવું યાવત્ તે કારણે હું ઉદાસ યાવત ચિંતામગ્ન છું. ત્યારે કૃષ્ણ, દેવકીમાતાને કહ્યું - હે માતા ! તમે અપહત યાવત્ ચિંતામગ્ન ન થાઓ. હું તેવો યત્ન કરીશ, જેથી મારો સહોદર નાનો ભાઈ થાય. એમ કહી દેવકીને તેવી ઈષ્ટાદિ વાણી વડે આશ્વાસિત કર્યા, ત્યાંથી નીકળ્યા. નીકળીને પૌષધશાળાએ આવ્યા, આવીને અભયકુમાર માફક અઠ્ઠમ તાપ વગેરે વિધાન કર્યા. વિશેષ એ કે - હરિભેગમેષીને ઉદ્દેશીને અટ્ટમ તપ ગ્રહણ કરી યાવત્ અંજલિ જોડીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! હું ઇચ્છું છું કે મને સહોદર નાનો ભાઈ આપો. ત્યારે હરિભેગમેલીને કૃષ્ણ વાસુદેવે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! દેવલોકથી ચ્યવેલ એક જીવ, તમારો નાનો ભાઈ થશે. તે બાલ્યભાવથી મુક્ત થઈ યાવત્ યૌવન પામી, અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે મુંડ થઈ યાવત્ દીક્ષા લેશે. કૃષ્ણને બીજી–ત્રીજી વખત આમ કહ્યું, કહીને જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો. ત્યારે કૃષ્ણ પૌષધશાળાથી નીકળી, દેવકીમાતા પાસે આવીને દેવકીના પગે વંદના કરીને કહ્યું - હે માતા ! મારે સહોદર નાનો ભાઈ થાઓ. એમ કહી દેવકીમાતાને તેવી ઇષ્ટાદિ વાણીથી આશ્વાસિત કરીને ગયા. ત્યારપછી દેવકી અન્ય કોઈ દિવસે, તેવી તેવાવી પ્રકારની કોમળ અને સુખદ શય્યામાં સુતેલા હતા યાવત્ સિંહનું સ્વપ્ન જોયું, સ્વપ્ન જોઈને દેવકી દેવી જાગ્યા. તે હર્ષિત અને સંતુષ્ટ થયા. સ્વપ્નનો વૃતાંત તેમણે પોતાના પતિને કહ્યો ઇત્યાદિ (ભગવતી સૂત્રમાં શતક 11 માં મહાબલના વર્ણન માફક અહી શય્યા, સ્વપ્ન અને પુત્ર જન્મનું વર્ણન કરવું.) યાવત દેવકી દેવી અત્યંત સુખપૂર્વક ગર્ભનું પરિવહન કરવા લાગ્યા.) મહારાજા વાસુદેવે સ્વપ્ન લક્ષણ પાઠકોને બોલાવ્યા, સ્વપ્નોનું ફળ પૂછ્યું, સ્વપ્ન પાઠકોએ સ્વપ્નના ફળને જણાવતા કહ્યું કે સુયોગ્ય પુણ્યાત્મા પુત્રની પ્રાપ્તિ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(અંતકૃત્ દશા)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 12