________________ આગમસૂત્ર 7, અંગસૂત્ર 7 ઉપાસકદશાંગ સૂત્ર અને કુપ્ત પ્રમાણાતિક્રમ. પછી દિશાવ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- ઉર્ધ્વ દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, અધો દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, તિર્જી દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, ક્ષેત્રવૃદ્ધિ, સ્મૃતિઅન્તર્ધાન. પછી ઉપભોગ પરિભોગ- તે બે પ્રકારે કહેલ છે- ભોજનથી અને કર્મથી. તેમાં ભોજનના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- સચિત્તાહાર, સચિત્તપ્રતિબદ્ધાહાર, અપક્વ ઔષધિ-ભક્ષણ, દુષ્પક્વ ઔષધિ-ભક્ષણ અને તુચ્છ ઔષધિ-ભક્ષણ. કર્મથી શ્રાવકે પંદર કર્માદાનો જાણવા પણ તેનું આચરણ ન કરવું. ઇંગાલકર્મ,વનકર્મ, શાટકકર્મ, ભાટકકર્મ અને સ્ફોટકકર્મ, દંતવાણિજ્ય, લાક્ષવાણિજ્ય, રસવાણિજ્ય, વિષવાણિજ્ય અને કેશવાણિજ્ય, યંત્રપલણકર્મ, નિર્લાઇનકર્મ, દવાગ્નિદાપન, સરદ્રઢતળાવ શોષણ, અસતીજનપોષણ. પછી અનર્થદંડ વિરમણના શ્રાવકોએ પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- કંદર્પ, કૌકુચ્ય, મૌખર્ય, સંયુક્તાધિકરણ અને ઉપભોગ-પરિભોગાતિરિક્ત. પછી સામાયિકવ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- મના દુપ્રણિધાન, વચનદુપ્પણિધાન, કાયદુપ્રણિધાન, સામાયિક કરવાનું સ્મરણ ન થવું, અનવસ્થિત સામાયિક કરવું. પછી દેશાવકાસિકના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ આનયના પ્રયોગ, શ્રેષ્યપ્રયોગ, શબ્દાનુપાત, રૂપાનુપાત, બાહ્યપુદ્ગલપ્રક્ષેપ. પછી પૌષધોપવાસના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- 1. અપ્રતિલેખિત દુષ્પતિલેખિત અને 2. અપ્રમાર્જિત - દુષ્પમાર્જિત શય્યા સંસ્મારક, 3. અપ્રતિલેખિત-દુષ્પતિલેખિત અને 4. અપ્રમાર્જિત-દુપ્રમાર્જિત ઉચ્ચારણ પ્રસવણ ભૂમિ, 5. પૌષધોપવાસની સમ્યક્ અનનુપાલના. પછી યથાસંવિભાગ વ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આસચિત્તનિક્ષેપણા, સચિત્તપિધાન, કાલાતિક્રમ, પરવ્યપદેશ, મત્સરિતા. પછી અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખણા ઝોષણા આરાધનાના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ- ઈહલોક આશંસા પ્રયોગ, પરલોક આશંસા પ્રયોગ, જીવિત આશંસા પ્રયોગ, મરણ આશંસા પ્રયોગ અને કામભોગ આશંસા પ્રયોગ. સૂત્ર-૧૦ ત્યારપછી આનંદ ગાથાપતિએ ભગવંત મહાવીર પાસે પાંચ અણુવ્રત, સાત શિક્ષાવ્રતાદિ બાર ભેદે શ્રાવક ધર્મ સ્વીકારીને ભગવંતને વાંદી-નમીને, તેમને કહ્યું- ભગવન્ આજથી. મારે અન્યતીર્થિક, અન્યતીર્થિકદેવ, અન્યતીર્થિક પરિગૃહીત અરહંત ચૈત્યને વાંદડુ-નમવું ન કહ્યું. તેઓના બોલાવ્યા સિવાય તેઓની સાથે આલાપસંલાપ કરવો ન કલ્પે, તેમને અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ આપવા કે વારંવાર આપવા ન કલ્પ. સિવાય કે રાજાગણ-બલ-દેવતાના અભિયોગ કે ગુરુજનના નિગ્રહથી તથા આજીવિકા અભાવે કરવું પડે. મારે શ્રમણ નિર્ચન્થને પ્રાસુક, એષણીય અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ, વસ્ત્ર, પાત્ર, કંબલ, પાદપુછણ, પીઠ-ફલક, શા-સંસ્મારક, ઔષધ, ભેષજથી પ્રતિલાલતા વિહરવું કલ્પ. આવો અભિગ્રહ સ્વીકારી, પ્રશ્નો પૂછી, સમાધાન મેળવી, અર્થ ગ્રહણ કરે છે. ત્યારપછી ભગવંતને ત્રણ વખત વાંદી-નમીને ભગવંત પાસેથી દૂતિપલાશક ચૈત્યથી નીકળે છે, નીકળીને વાણિજ્યગ્રામ નગરે, પોતાના ઘેર આવે છે, આવીને શિવાનંદા પત્નીને કહ્યું - મેં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે ધર્મ સાંભળ્યો. તે ધર્મ મને ઇચ્છિત, પ્રતિચ્છિત, અભિરુચિક છે. તો તું પણ ભગવંત પાસે જઈ વાંદી, પર્યુપાસી, ભગવંત પાસે યાવત્ બારે ભેદે ગૃહીધર્મ સ્વીકાર. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ઉપાસકદેશા)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 9