________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર પાંચે પાંડવો, ચતુરંગીણિ તેનાથી પરીવરીને, પૂર્વીય વૈતાલિકના કિનારે મારી પ્રતીક્ષા કરો. પાંડવો પણ યાવત્ તે પ્રમાણે રહ્યા. ત્યાર પછી કૃષ્ણ વાસુદેવે કૌટુંબિકોને કહ્યું કે - હે દેવાનુપ્રિયો ! સત્તાહિક ભેરી વગાડો. તેઓએ વગાડી. ત્યારે તે સત્તાહિક ભેરીનો શબ્દ સાંભળીને સમુદ્ર વિજયાદિ દશ દશાર યાવત્ પ૬,૦૦૦ બલવકો સન્નદ્રબદ્ધ થઇ યાવત્ આયુધ-પ્રહરણ લઈને, કોઈ ઘોડા ઉપર, કોઈ હાથી ઉપર યાવત્ સુભટોથી પરીવરીને સુધર્માસભામાં કૃષ્ણવાસુદેવ પાસે આવી, બે હાથ જોડીને કૃષ્ણને વધાવ્યા. ત્યારપછી કૃષ્ણ વાસુદેવ, કોરંટપુષ્પ યુક્ત છત્ર ધારણ કરી, ચામર સહ, હાથી-ઘોડા આદિ, તથા ઘણા સુભટાદિથી પરીવરીને દ્વારાવતી નગરીની વચ્ચોવચ્ચથી નીકળે છે, પૂર્વી વૈતાલિક પાસે આવ્યા. આવીને પાંચ પાંડવોની સાથે, એકત્ર થઈને, છાવણી નાંખે છે, પછી પૌષધશાળામાં પ્રવેશે છે, પ્રવેશીને સુસ્થિત દેવને મનમાં ધારણ કરીને રહ્યા. ત્યારપછી કૃષ્ણ વાસુદેવે અઠ્ઠમભક્તમાં પરિણમમાણ થતા સુસ્થિત દેવ આવ્યો. બોલ્યો કે - મારે શું કરવું જોઈએ તે કહો. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે સુસ્થિતને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! દ્રૌપદી દેવીને યાવત્ પદ્મનાભના ભવનમાં સંહરાવી. છે, તો તમે પાંચ પાંડવો સાથે, મને છઠ્ઠાને એમ છએના રથોને લવણસમુદ્રમાં માર્ગ આપો, જેથી હું અપરકંકા રાજધાનીમાં દ્રૌપદીને પાછી લાવવા જઉં. ત્યારે સુસ્થિત દેવે, કૃષ્ણ વાસુદેવે કહ્યું - દેવાનુપ્રિય ! જેમ પદ્મનાભે પૂર્વ સંગતિક દેવ પાસે દ્રૌપદીને યાવત્ સંહરાવી, તેમ દ્રૌપદી દેવીને ધાતકીખંડદ્વીપના, ભરતથી યાવતુ હસ્તિનાપુર સંહરુ અથવા પદ્મનાભ રાજાને નગરબલ-વાહન સાથે લવણસમુદ્રમાં પટકું. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે સુસ્થિત દેવને કહ્યું - દેવાનુપ્રિય! તું તેને સંહરતો નહીં, તું અમને છને માટે રથમાર્ગ તૈયાર કર. હું જાતે દ્રૌપદીને પાછી લાવવા જઈશ. ત્યારે સુસ્થિત દેવે કૃષ્ણને કહ્યું - ભલે, તેમ થાઓ. પછી તેણે પાંચ પાંડવ સહ છ માટે રથમાર્ગ બનાવ્યો. ત્યારપછી કૃષ્ણ વાસુદેવે ચાતુરંગિણી સેનાને વિદાય કરી. પાંચ પાંડવ અને પોતે છઠ્ઠા, છ એ રથ સાથે લવણસમુદ્રની વચ્ચોવચ્ચેથી નીકળ્યા, નીકળીને અપરકંકા રાજધાનીમાં ત્યાંના અગ્રોદ્યાનમાં આવ્યા, રથ ઊભો રાખ્યો, દારુક સારથીને બોલાવ્યો. કહ્યું - દેવાનુપ્રિય ! તું જા, અપરકંકા રાજધાનીમાં જઈને, પદ્મનાભ રાજાની. પાદપીઠને તારા ડાબા પગથી ઠોકર મારી, ભાલાની અણીથી આ પત્ર આપજે. કપાળમાં ત્રણ સળ ચઢાવી, ભૂકુટિ ચઢાવી, ક્રોધિત થઈ, અષ્ટ-ફુદ્ધ –કુપિત-ચાંડિક્ય થઈને આમ કહેજે - ***હે, ભો ! પદ્મનાભ ! અપ્રાર્થિતના પ્રાર્થિત ! દુરંત પ્રાંત લક્ષણ ! હીનપુન્ય ચૌદશીયા ! શ્રી-હી-ધી રહિત ! તું આજ નહીં રહે, કેમ કે તું જાણતો નથી કે કૃષ્ણ વાસુદેવની ભગિની દ્રૌપદી દેવીને અહીં જલદી પાછી લાવવા આવેલ છે. તો તું જલદી દ્રૌપદી દેવી, કૃષ્ણ વાસુદેવને પાછી આપી દે અથવા યુદ્ધને માટે તૈયાર થા. કૃષ્ણ વાસુદેવ, પાંચ પાંડવો સાથે દ્રૌપદીને પાછી લેવા આવી ગયા છે. ત્યારે, કૃષ્ણ વાસુદેવને આમ કહેતા સાંભળીને દારુક સારથી હૃષ્ટ-તુષ્ટ થઈને યાવતું આજ્ઞા સ્વીકારી. પછી અપરકંકા રાજધાનીમાં પ્રવેશ્યો, પદ્મનાભ પાસે આવ્યો, બે હાથ જોડી યાવત્ વધાવીને કહ્યું - હે સ્વામી ! આ મારી વિનય પ્રતિપત્તિ છે. મારા સ્વામીએ બીજી આજ્ઞા કહી છે. એમ કહી, ક્રોધિત થઈ, ડાબા પગે પાદપીઠને ઠોકર મારી, પછી ભાલાની અણીથી પત્ર આપ્યો. યાવત્ દ્રૌપદીને પાછી લેવા આવી પહોંચ્યા છે. દારુક સારથીને આમ કહેતો સાંભળી પદ્મનાભે ક્રોધિત થઈ, કપાળે ત્રણ સળ ચઢાવી, ભ્રકુટિ ખેંચીને કહ્યું - હું કૃષ્ણ વાસુદેવને દ્રૌપદી પાછી નહીં આપું હું સ્વયં જ યુદ્ધ માટે સજ્જ થઈને નીકળું છું, એમ કહી દારુકને કહ્યું રાજનીતિમાં દૂત અવધ્ય છે. એમ કહી સત્કાર-સન્માન ન કરીને પાછલા દ્વારેથી કાઢી મૂક્યો. ત્યારે દારુક સારથી, પદ્મનાભ વડે અસત્કારિત થતા યાવત્ બહાર કઢાતા, કૃષ્ણ વાસુદેવ પાસે આવી, હાથ જોડી યાવત્ કહ્યું - હે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 115