________________
જિનપંજર સ્તોત્રના રચયિતા કમલપ્રભાચાર્ય રુદ્રપલ્લીય ગચ્છના હતા, તેમના ગુરુ દેવપ્રભુસૂરિ અને તેમનો સમય વિ.સં. ૧૫ મી સદી છે. કમલપ્રભસૂરિના શિષ્ય અમરચંદ્ર હતા. આ અમરચંદ્ર દ્વારા સ્વહસ્તે લખેલી (રચેલી નહીં) મહિપાલ ચરિત્રની પ્રત જ્ઞાનમંદિરમાં ઉપલબ્ધ છે, જેમાં તેમણે પ્રતિલેખન પુષ્પિકામાં લખ્યું છે કે સંવત ૧૫૦૩ વર્ષે માઘ સુદ ૩ બુધવાસ૨ે શ્રીરુદ્રપલ્લીય ગચ્છે ગગનાંગણમંડનભાસ્કર પૂજ્ય ભટ્ટારક શ્રી કમલપ્રભસૂરિ શિષ્યેન શ્રી અમરચંદ્રેણા આત્મ પઠનાર્થે લિખિતં.
જૈન પરંપરાનો ઈતિહાસ(ભાગ-૨) માં - ૪૩ આ. દેવભદ્રસૂરિ (સં. ૧૩૦૨)- આ દેવપ્રભના શિષ્ય આ. કમલપ્રભે પ્રાકૃત ભાષામાં ‘પાર્શ્વનાથસ્તવન’ ગાથા - ૭, ‘જિનપંજરસ્તોત્ર’ ગાથા ૨૫ રચ્યા.
જૈન પરંપરાનો ઈતિહાસ (ભાગ-૩) માં ઉલ્લેખ - આ. જિનવલ્લભસૂરિની પરંપરાના મધુકરગચ્છના આ. અભયદેવસૂરિવાદિસિંહે સં. ૧૨૭૮ માં રૂદ્રદોલી ગામમાં રુદ્રપલ્લી ગચ્છની સ્થાપના કરી. એ જ પરંપરાના કમલપ્રભે પ્રાકૃત ભાષામાં પાર્શ્વનાથસ્તવન અને જિનપંજર સ્તોત્ર રચ્યા. (પ્રક. ૪૦, પૃ. ૩૪૬)
રુદ્રપલ્લીય ગચ્છ બાબતે શ્રમણ મેગેજિનનો - રતાજી સ્તૂપત્તીય શાસ્ત્રા દા કૃતિદાસ લેખક - ડૉ. શિવપ્રસાદ. બીજો તીત્ચયર મેગેજિનનો રુદ્રપત્નીયાજી જે કૃતિદાસ પર સંક્ષિપ્ત પ્રાશ લેખક - ડૉ. શિવપ્રસાદે વિશદ ચર્ચા કરી છે.
હવે આપણે કમલપ્રભાચાર્ય રચિત જિનપંજર સ્તોત્ર વિશે અને તીર્થંકરનામ મંત્ર વિશે વિચારણા કરીએ.
૨૮
જિન પંજર સ્તોત્ર ૐૐ હ્રીં શ્રી અહં અહંભ્યો નમોનમઃ ૐ હ્રીં શ્રીં અહ સિદ્ધભ્યો નમોનમઃ
ૐ હ્રીં શ્રીં અહ આચાર્યેભ્યો નમોનમઃ ૐૐ હ્રીં શ્રી અહ ઉપાધ્યાયેભ્યો નમોનમઃ
જ્ઞાનધારા - ૨૦
ૐૐ હ્રીં શ્રીં અહં ગૌતમસ્વામી પ્રમુખ સર્વ સાધુભ્યો નમોનમઃ
ભાવાર્થ :- ૐ હ્રીં શ્રી અહં અરિહંત ભગવંતોને મારા ભાવપૂર્વક નમસ્કાર હોજો. ૐ હ્રીં શ્રીં અહં સિદ્ધ ભગવંતોને મારા ભાવપૂર્વક નમસ્કાર હોજો. ૐૐ હ્રીં શ્રીં અહં આચાર્ય ભગવંતોને મારા ભાવપૂર્વક નમસ્કાર હોજો. ૐૐ હ્રીં શ્રીં અહ ઉપાધ્યાય ભગવંતોને મારા ભાવપૂર્વક નમસ્કાર હોજો. ૐ હ્રીં શ્રીં અહં ગૌતમસ્વામી પ્રમુખ સર્વ સાધુ ભગવંતોને મારા ભાવપૂર્વક નમસ્કાર હોજો.
એષઃ પંચ નમસ્કાર, સર્વ પાપ ક્ષયંકરઃ
મંગલાણાં ચ સર્વેષાં, પ્રથમં ભવતિ મંગલમ્ ॥ ૧ ॥
ભાવાર્થ :- આ પાંચ નમસ્કાર સર્વ પાપોનો નાશ કરનાર છે અને સર્વ મંગલોમાં પ્રથમ - ઉત્કૃષ્ટ મંગલ રૂપ છે.
ૐૐ હ્રીં શ્રી જયે વિજયે, અહં પરમાત્મને નમઃ । કમલપ્રભ સૂરીન્દ્રો, ભાષતે જિનપંજરમ્ ॥ ૨ ॥
ભાવાર્થ :- શ્રી કમલ પ્રભસૂરિ “ૐૐ હ્રીં શ્રી જયે-વિજયે અહં પરમાત્મને નમઃ”, આ મંત્ર વડે પરમાત્માને નમસ્કાર કરીને શ્રી જિનપંજર નામના આ સ્તોત્રને કહે છે. એક ભક્તોપવાસેન, ત્રિકાલં યઃ પઠેદિદસ્ મનોભિલષિતં સર્વ, ફલં સ લભતે ધ્રુવમ્ ।। ૩ ।।
ભાવાર્થ :- જે મનુષ્યો એકાસણું કે ઉપવાસ કરીને દરરોજ ત્રિસંધ્યાએ (ત્રણેકાળમાં) આ સ્તોત્રનો પાઠ કરે છે, (બોલે છે), તે પોતાના ઇચ્છિત સર્વ ફળને અવશ્ય પ્રાપ્ત કરે છે. ભૂશય્યા બ્રહ્મચર્યેણ, ક્રોધ લોભ વિવર્જિતઃ
દેવતાગ્રે પવિત્રાત્મા, પણમાસૈર્લભતે ફલમ્ II ૪ ||
ભાવાર્થ :- ક્રોધ, માન, લોભ ને દૂર કરીને જે પવિત્રાત્મા સાધક ભૂમિશયન અને બ્રહ્મચર્યના પાલન સહિત આ સ્તોત્રની રોજ નિયમિત સાધના કરે છે, તે છ મહિનામાં અવશ્ય ફળ મેળવે છે.
જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
૨૯