________________
અર્હાં સ્થાપયમૂર્તિન, સિદ્ધ ચક્ષુર્લલાટકે આચાર્ય શ્રોત્રયોર્મધ્યે, ઉપાધ્યાયં તુ પ્રાણકે ॥ ૫ ॥ સાધુવૃંદ મુખસ્યાગ્રે, મનઃ શુદ્ધિ વિધાય ચ સૂર્ય ચન્દ્ર નિરોધેન, સુધીઃ સર્વાર્થ સિદ્ધયે ॥ ૬ ॥
ભાવાર્થ :- બુદ્ધિમાન સાધક સર્વે અર્થની સિદ્ધિ માટે સૂર્ય - ચંદ્ર નાડીને રોકીને, મનની શુદ્ધિપૂર્વક અરિહંતને મસ્તક ઉપર, સિદ્ધને બે ચક્ષુ - ભૃકુટીની મધ્યમાં લલાટ ઉપર, આચાર્યને બંને કાનોની મધ્યમાં, ઉપાધ્યાયને નાસિકા ઉપર અને સાધુવૃંદને મુખના અગ્રભાગ ઉપર સ્થાપિત કરે.
દક્ષિણે મદન દ્વેષી, વામપાર્શ્વ સ્થિતો જિનઃ
અંગ સંધિષુ સર્વજ્ઞઃ, પરમેષ્ઠી શિવંકરઃ ॥ 9 ॥
ભાવાર્થ :- હે અરિહંત પરમાત્મા ! કામનાશક રૂપે જમણી બાજુનું, જિન રૂપે ડાબી બાજુનું, સર્વજ્ઞ અને શિવંકર પરમેષ્ઠી રૂપે અંગોના સંધિરસ્થાનોનું રક્ષણ કરો.
પૂર્વાશાં ચ જિનો રક્ષેદ્, અગ્નેયીં વિજિતેન્દ્રિયઃ દક્ષિણાશાં પરં બ્રહ્મ, નૈઋતી ચ ત્રિકાલવિત્ || ૮ ||
પશ્ચિમાશાં જગન્નાથો, વાયવ્યાં પરમેશ્વરઃ
ઉતરાં તીર્થકૃત્સર્વા મીશાનેપિ નિરંજનઃ । ૯ । પાતાલ ભગવાનહન્નાકાશં પુરુષોતમઃ
રોહિણી પ્રમુખા દેવ્યો, રક્ષન્તુ સકલ કુલમ્ II ૧૦ ॥ ભાવાર્થ :- હે અરિહંત પરમાત્મા ! જિનેશ્વર રૂપે પૂર્વ દિશાની, વિજિતેન્દ્રિય રૂપે અગ્નિ વિદિશાની, પરબ્રહ્મ રૂપે દક્ષિણ દિશાની, ત્રિકાલવિદ - ત્રિકાલજ્ઞાતા રૂપે નૈઋત્ય વિદિશાની, જગન્નાથ રૂપે પશ્ચિમ દિશાની, પરમેશ્વર રૂપે વાયવ્ય વિદિશાની, સર્વ તીર્થંકરો રૂપે ઉત્તર દિશાની, નિરંજન રૂપે ઈશાન વિદિશાની રક્ષા કરો. હે અરિહંત પરમાત્મા ! ભગવાન અહંમ રૂપે પાતાલની અને પુરુષોત્તમ રૂપે આકાશની રક્ષા કરો. રોહિણી વગેરે સોળ વિદ્યા દેવીઓ સમગ્ર કુળનું રક્ષણ કરો.
30
જ્ઞાનધારા - ૨૦
ઋષભો મસ્તકે રક્ષેદ્, અજિતોડપિ વિલોચને સંભવઃ કર્ણયુગલે નાસિકાં ચાભિનન્દનઃ || ૧૧ || ઔષ્ઠી શ્રી સુમતિ રક્ષેદ્, દન્તાના પદ્મ પ્રભો વિભુઃ જિવ્હાં સુપાર્શ્વદેવોડયું, તાલુ ચન્દ્રપ્રભાભિધઃ ।। ૧૨ । કંઠે શ્રી સુવિધિ રક્ષેદ્, હ્રદયં શ્રી સુશીતલઃ શ્રેયાંસો બાહુયુગલં, વાસુપૂજ્યઃ કરદ્વયં ॥ ૧૩ ॥ અંગુલીર્વિમલો રક્ષેદ્, અનન્તોડસૌ નખાનપિ
શ્રી ધર્મોપ્યુદરાસ્થીનિ, શ્રી શાંતિર્નાભિમંડલ ।। ૧૪ । શ્રી કુંથર્ગુહ્યકં રક્ષેદ્, અરો લોમકટીતટમ્ મલ્લીરુરુ પૃષ્ઠવંશં, પિડિકા મુનિસુવ્રતઃ || ૧૫ ॥ પાદાંગુલીર્નમી રક્ષેદ્, શ્રી નેમીક્ચરણતયમ્ શ્રી પાર્શ્વનાથઃ સર્વાંગ, વર્ધમાન ચિદાત્મકમ્ || ૧૬ |
ભાવાર્થ :- ઋષભદેવ સ્વામી મસ્તકની, અજિતનાથ સ્વામી આંખોની, સંભવનાથ સ્વામી બંને કાનોની, અભિનંદન સ્વામી નાસિકાની, સુમતિનાથ સ્વામી બંને હોઠોની, પદ્મપ્રભુ સ્વામી દાંતોની, સુપાર્શ્વનાથ સ્વામી જીભની, ચંદ્રપ્રભુસ્વામી તાળવાની, સુવિધિનાથ સ્વામી કંઠની, શીતલનાથ સ્વામી હૃદયની, શ્રેયાંસ નાથ સ્વામી બાહુયુગલની, વાસુપૂજ્ય સ્વામી બંને હાથની, વિમળનાથ સ્વામી આંગળીઓની, અનંતનાથ સ્વામી નખોની, ધર્મનાથ સ્વામી ઉદર (પેટ) અને હાડકાઓની, શાંતિનાથ સ્વામી નાભિમંડળની, કુંથુનાથ સ્વામી ગુહ્ય પ્રદેશની, અરનાથ સ્વામી રૂંવાટી અને કેડની, મલ્લિનાથ સ્વામી જંઘા, પીઠ, ખભાની, મુનિસુવ્રત સ્વામી પિંડીઓની, નમિનાથ સ્વામી પગની આંગળીઓની, નેમનાથ સ્વામી ચરણની, શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્વામી સર્વાંગની અને વર્ધમાન સ્વામી જ્ઞાન સ્વરૂપી આત્માની રક્ષા કરો.
જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
૩૧