Sanatan Jain

SR No.: 035241
Original Sutra Author: N/A
Author: Unknown
Publisher: ZZZ Unknown
Publication Year: 1907
Total Pages: 412
Language: English, Hindi, Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_English, Book_Devnagari, & Book_Gujarati
File Size: 3 MB

Page 269

૨૬૨
સનાતન જન.
| [ માચથી જુન. કને લાગે, તો અમને સંતોષ થશે. અમે એક આ મોક્ષપદ એકજ સ્વરૂપે જોઈએ. કાંઈ બીજી પણ સુચના સાથે સાથે કરી ચુક્યા જૂદા જૂદા ધર્મો જુદા જુદા સ્વરૂપે કહે છે છીએ કે ખરું જોતાં હિંદમાં રાષ્ટ્રીય શક્તિની તે પ્રમાણે જૂદા જૂદા સરરૂપે એ મોક્ષપદ દરકાર ન કરીએ તો પણ ધાર્મિક કેળવણી આ- હેઈ શકે નહીં. આ કારથી એકજ ધર્મ પવી જ શકય નથી.
પૃથ્વી પર એવો હોવો જોઈએ કે, જે મોક્ષ અમારા આ વિષયને પ્રથમ ભાગ અહી પદનું વાસ્તવિક અર્થાત્ જેમ છે તેમ સ્વરૂપ પૂર્ણ કરી હવે બીજા ભાગ ઉપર જઈશું. કે જોઈ શ્રેલ હોય, આવા એક ધર્મ શિવાયના એમ કહેશે કે, રાષ્ટ્રીય શક્તિ એ સ્થાયી સુખનું બાકી રહ્યા છે ધમો તેઓ ભલે મોક્ષનું કારણ નથી, એટલે તેના ભાગે પણ પરમાર્થ સ્વરૂપ વાસ્તવિક રીતે જોઈ શકયા ન હોય. અર્થે ધર્મ શિક્ષણ આપવું જોઈએ. રાષ્ટ્રીય પણ તેના હેતુ એ પદ પમાડવાનું છે એટલે શકિત એ સ્થાયી સુખનું કારણ ઘણા અંશે આપણે તે ધમને વ્યવહારનું નામ આપીશું; નથી એમ અમે કહીએ છીએ; પણ અમે પરંતુ એકલું વ્યવહાર એવું નામ આપતાં સવ અંશે એમ કહેવા તત્પર નથી, કેમકે તેઓને અન્યાય આપવા જેવું થશે, કારણ જે પ્રજા શાંતિવાળી સ્થિતિમાં હોય છે કે તેઓની દષ્ટિ એ પદ માટેની છે; ભલા તેને પરમાર્થ પણ સુજે છે, અને પ્રજા પછી તે દૃષ્ટિ 5 જઇ શકતી ન હોય. શાંતિવાળી સ્થિતિમાં ક્યારે હોઈ શકે કે, આ કારણુથી આ વયવહાર સાથે ધર્મ શબ્દ જ્યારે રાષ્ટ્રીય શક્તિને યોગ્ય પણે વર્તતી હેય. જેડી વ્યવહાર ધર્મ આપણે કહીશું. આ કારણે રાષ્ટ્રીય શક્તિને કે અંશે સ્થાયી આવા જુદા જુદા પ્રકારના પૃથ્વી પર સુખ પ્રાપ્ત કરાવવાનું એક નિમિત્ત માનવું ચાલતા વ્યવહાર ધર્મને પણ પ્રત્યેક જાદા જોઈએ; અને તેવું નિમિત્ત હોવાથી અમે તેને જુદા સંપ્રદાયની કેળવણી અથવા ધર્મ શિક્ષણ સર્વ અંશે અસ્થાયી સુખનું કારણ કહેતા અપાવામાં આવે, તે તેથી અમને લાભ નથી. હવે જોવાનું એ છે કે રાષ્ટ્રીય શક્તિને થ લાગતો નથી, ઉલટું નુકસાન લાગે છે. ભોગ આપીએ છતાં પણ જે પ્રકારે ધારવામાં તે કઈ રીતે? હિંદુસ સ્થાઓમાં હિંદુધમનીજ આવે છે તે પ્રકારે પરમાર્થ માટે ધર્મ શિક્ષણ કેળવણી અથવા ધર્મશિક્ષણ આપવામાં આવતું આપવું શ્રેયસ્કર છે કે નહીં ?
હાય, અને તેજ સત્ય ધર્મ છે એવા દઢ સં. ધર્મ બે પ્રકાર છે. એક પરમાર્થ અને સ્કાર કરાવવામાં આવતા હોય, તે પછી તેને બીજે વ્યવહાર ધમે. પ્રથમ વ્યવહાર ધર્મ લઈશું; જેનમાં શું તો સમાયેલા છે એ જોવાની કેમકે આપણે ક્રમવાર ચઢીશું. જૂદા જુદા પ્રકા. બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થશે ? એજ રીતે જેનીયોને રન ધર્મો ચાલે છે તેથી જે લાભ થાય છે જેના દઢ સંસ્કાર કરાવવામાં આવે, તો લાભને વ્યવહાર ધર્મ કહીશું. પૃથ્વી પર ચાલતા તેને હિંદુધર્મમાં શું તત્વો રહ્યા છે તે જેનાના પ્રકારના ધર્મોએ જુદા જુદા પ્રકારના વાની વૃત્તિ થશે? આગળ ચાલતાં આપણે જે ધર્મ વિચારો તથા ધર્મ આચારો પ્રતિ. એમ જોઈએ કે, મુસલમાનોને મુસલમાની પાદન કર્યા છે તે સઘળાને હેત પરમાર્થ ધર્મના સંસ્કારો દઢ કરાવવામાં આવે, તો પમાડવાને છે; પરંતુ તે બધા ધર્મોના વિચારો સત્યમાં સત્ય એ કોઈ બીજા ધર્મ હોય તે તથા આચારો ખરે પરમાર્થ અથવા પરમાર્થ જેવાની અને પછી તે અંગીકાર કરવાની ધર્મ પમાડી શકે તેમ કહેવાય નહીં, કારણ કે આસ્થા થશે ! અમે માનીએ છીએ ત્યાં સુધી પરમાર્થથી જે પામવાનું પદ તે મોક્ષ પદ છે, જે આ પ્રકારે સા ધર્મો પોતપોતાના ધર્મોનું