________________
आगम
(४०)
- [भाग-3] "आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) १
अध्ययनं H, नियुक्ति: [१०,११], भाष्यं , वि०भा०गाथा [३८४-३८६], मूलं [- /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति:
प्रत
दिना
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
॥४॥ उपोताते न्यतमस्यां दिशि व्यवस्थितो भाषक: तदा वामदक्षिणपृष्ठोधिोदिशामलोकेन स्खलितत्वात् भाषाद्रव्याणां प्रथमसमयेविसमवा
लोकमध्ये प्रवेशः, शेषास्तु त्रयः समयास्तथैव, यदा तु बसनाच्या बहिर्विदिग्व्यवस्थितो भाषको वक्ति तदा पुद्गला-12 नामनुश्रेणिगमनात् समयद्वयन शब्दद्रव्याणामन्तर्नाडीप्रवेशस्तद्यथा-प्रथमसमये विदिशो दिशिगमनं द्वितीये त्वन्तर्ना-131 भाषया डीप्रवेशः, शेष समयत्रयं पूर्ववदित्येवं पञ्चभिः समयैः सकललोकापूरणं, उक्कं च-"पढमसमए च्चिय जतो मुक्काई जंति छद्दिसिं ताई।बीयसम्यमि तेच्चिय छदंडा हेति छम्मथा। मथंतरेहि तइए समए पुण्णेहिं पूरिओ लोगो । चउहिं समएहिं
व्याधिः पूरइ, लोकंते भासमाणस्स ॥२॥ दिसिवडियस्स पढमो तिगमे ते घेव सेसया तिनि । विदिसिडियस्स समया पंचाइगमंमि हज दोनि ॥२(३८४-५-६वि.)" अनातिगमः-प्रवेशः, शेष प्रतीतं । अन्ये जैनसमुद्घातगत्या सकललोकापूरणमभिमन्यन्ते,
तद्यथा-प्रथमसमये ऊ धोमात्रगमनात् दण्डो द्वितीयसमये कपाटः तृतीयसमये मन्धाश्चतुर्थसमयेऽपान्तरालापूरणमिति, उच-"जइणसमुग्पायगइ केई भासंति चाहिं समरहिं । पूरइ सयलो लोगो अण्णे पुण तीहिं समएहिं ॥१॥" इति, तदेतदयुक्तम् , तेषां वायसमये भाषाद्रव्याणामूर्दाधोगमनात् शेषदिक्षु तेषामभावस्तदभावाश्च पराघातवासितदब्याणामप्यसम्भवान्मिश्रशब्दश्रवणासम्भवः, अथ च-'भासासमसेढीतो सई जं सुणइ मीसवं सुणइ ।' इत्यनेनाविशेषण दिक्षु मिश्रशब्दश्रवणमुक्तमिति सूत्रविरोधा, अथ 'व्याख्यानतो विशेषपतिपत्तिनहि सन्देहादलक्षणते'तिवचनादूर्वाधोदिगव्यवर्णिदण्ड एक मिश्रशब्दश्रवणमुकं द्रष्टव्यं, न शेषदिष्विति,नन्वेवमपि त्रिभिः समयैर्लोकापूरणमापद्यते, न चतु:समयसम्भवः, कथमिति चेत्, उच्यते, स खलु दण्ड जाधो गच्छन् अविशेषेण चतसृष्वपि दिक्षु शब्दमायोग्यव्याणि
ACACREA4%
JanEducatani
~94~