________________
आगम
(४०)
[भाग-3] "आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) १
अध्ययनं -1, नियुक्ति: [१], भाष्यं -, विभा गाथा [-], मूलं [-/गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
पोटाबेन परिणामविशेषेणावबुध्यते स परिणामविशेषों झानापरपर्यायः आभिनिनोधिक, तथा शृणोति-वाच्यवाचकभाव-10
पुरस्सरं श्रवणविषयेण शब्देन सह संसृष्टमर्थ परिच्छिनत्ति येन परिणामविशेषेणात्मा स परिणामविशेषः श्रुतं, मयं च सिद्धिः लक्षणभेदो नन्द्यध्ययने साक्षादभिहितः, तथा च तत्सूत्रम्-"जत्थ आभिणिबोहियनाणं तत्थ सुयनाणं जस्थ सुअनाणं |
तत्थ आभिणिबोहियनाणं, दोऽवि एयाई, अन्नन्नमणुगयाई तहवि पुण एत्थ आयरिया णाणत्तं पण्णवेंति, अमिणिबुज्झ-M H
इत्ति आभिणिवोहियं, सुणेईइ सुय"मिति । ननु यद्येवंलक्षणं श्रुतं तर्हि य एव श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान तथा भाषालन्धिमान्
वा तस्यैव श्रुतमुपपद्यते, न शेषस्यैकेन्द्रियस्य, तथाहि-यः श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान् भवति स विवक्षितं शब्दं श्रुत्वा तेन दीप
शब्देन वाच्यमर्थ प्रतिपतुमीटे, न शेषः, शेषस्य तथारूपशक्त्यभावात् , योऽपि च भाषालब्धिमान् भवति द्वीन्द्रियादि
रपि सोऽपि प्रायः स्वचेतसि किमपि विकल्प्य तदभिमानतः शब्दमुगिरति, नान्यथा, ततस्तस्यापि श्रुतं सम्भाव्यते, अनुक्रम | -
यस्त्वेकेन्द्रियः स न श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान् नापि भाषालब्धिमान् , ततः कथं तस्य श्रुतमुपपद्यते !, अथ च प्रवचने तस्यापि श्रुतमुपवयेते, ततः कथं प्रागुक्तं श्रुतलक्षणं सम्यगिति !, नैष दोषः, इह तावदेकेन्द्रियाणामाहारादिसंज्ञा |विद्यन्ते, तथा सूत्रेऽनेकशोऽभिधानात् , संज्ञा चाभिलाप उच्यते, यदुक्तमस्यैवावश्यकस्य मूलटीकायां-"आहारसंज्ञा
आहारामिलापः क्षुद्वेदनीयप्रभवः खल्वात्मपरिणामविशेष* इति, अभिलाषश्च ममैवरूपं वस्तु पुष्टिकारि तद्यदीदमवाप्यते ततः समीचीनं भवतीत्येवंभब्दार्थोल्लेखानुविद्धः स्वपुष्टिनिमित्तप्रतिनियतवस्तुमाप्त्यध्यवसावः, स च श्रुतमेव, तस्य शब्दार्थपर्यालोचनात्मकत्वात् , शब्दार्थपर्यालोचनात्मकता च ममैवरूपं वस्तु पुष्टिकारि तथदीदमवाप्यते, इत्येव-15
कर
~
~
