________________
आगम (४०)
[भाग-3] "आवश्यक"- मूलसूत्र
अध्ययनं -, नियुक्ति: [-, भाष्यं [-], वि०भा०गाथा [५६-५८,६०], मूलं [-/गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।।
प्रत सूत्रांक
दीप अनुक्रम
सपोदाते यतिभावं वा भरीरं चोपलभ्योपजायते प्रायः कस्याप्यासन्नमुक्तिगामिनः सम्यग्दर्शनादिरूपभावमङ्गलपरिणामः, उक्तं नामादीना
-"अहवा नामंठवणादबाई भावमङ्गलंगाई। पाएण भावमङ्गलपरिणामनिमित्तभावाओ ॥१॥ जह मङ्गलाभिहाणं विशिष्टता ॥१०॥
सिद्धं विजयं जिणिदनामं च । सोऊण पेरिछऊण य जिणपडिमालक्खणाई च ॥२॥ परिनिब्बुयमुणिदेहं भव जइजण पर्यायताच सुवण्णमल्लाइ । दद्ण भावमङ्गलपरिणामो होइ पाएण ॥२॥" (भा० ५६-५७-५८) अन्यच्च-यद् वस्तुनोऽमिधानं तद् अमिषेयधर्ममन्तरेण नोपजायते, अभिधानाभिधेययोर्वाच्यवाचकसम्बन्धेन परस्परम विनाभावित्वात् , अभिधेयधमोऽपि च नामादिविचारप्रक्रमे नामाभिधीयते, अभिधेये अभिधानोपचारात्, यश्च प्रतिनियत आकारो घटादिवस्तुनः
सा स्थापना, या च तत्तद्रूपतया परिणमनशक्किा सा द्रव्यं कारणत्वात्, यश्च साक्षात् पुरः परिस्फुरन् प्रतिभासते पर्यायः टस भाव, उर्कच-"अहवा वत्थुऽभिहाणं नाम ठवणा य जो वदागारो। कारणया से दवं कजावन्नं तयं भावो॥१॥"
(भा०६०)॥ ततो यद्वस्तु तन्नामादिचतुष्टयात्मकं तदन्तरेण वस्तुस्वायोगादिति तात्त्विकानि नामादीनि। एवं च तात्त्विकनामादिचतुष्टयात्मके सर्वस्मिन्नपि वस्तुनि व्यवस्थिते ये एकैकांशावलम्बिनो नामादिनया, तद्यथानामनय आह-वस्तुधर्मो नाम तत्प्रत्ययहेतुत्वात् ,यद् यस्य प्रत्ययहेतुस्तत्तद्धर्मो यथा घटस्य स्वरूपादयः, वस्तुनः प्रत्ययहेतुश्च | नाम ततो निःसन्दिग्धाविपरीतप्रतीतिसमुद्भवात्, तस्माद्वस्तुधर्मो नाम,यदि पुनर्वस्तुधर्मों नाम न स्यात् ततस्तद्वस्तु वस्त्वेव न R१०॥ स्थात्, निरभिधेयत्वात् षष्ठभूतवत्, अन्यच्च-वस्तुधर्मत्वाभावे घट इति नाम्न्युच्चरिते घट इति प्रतीतिनिःसन्दिग्धा न स्यात् प्रतिवग्धाभावात, किन्तु केषांचित्संशयो यथा किमयमाह, केषांचित्कदाचिद्विपर्ययो यथाऽनेन पट: प्रोक इति, अन्येषां
JanEducation
~42~
