________________
आगम (४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं [-], नियुक्ति: [-], भाष्यं -], वि०भा गाथा [४२], मूलं [-/गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
भूता नयाः ते अत्यन्तविशुद्धत्वादागमतो द्रव्यमङ्गलमित्येव नानुमन्यन्ते, तथा च ते आहुः-आगमतो हि द्रव्यमङ्गल-1 मिदमुच्यते मङ्गलशब्दार्थज्ञाता तत्र चानुपयुक्त इति, तदेतत्परस्परव्याहतं, यदि मङ्गलेशब्दार्थज्ञाता तर्हि कथमनुपयुक्तः, अनुपयुक्तश्चेत् कथं मङ्गलशब्दार्थज्ञाता, ज्ञानस्योपयोगात्मकत्वात् तदभावे तस्याप्यभावात् , न खलु जीवश्चेतनारहित इति शक्यं प्रतिपत्तुं सचेतसेति, उक्तं च-"जाणं नाणुवउत्तोऽणुवउत्तोवा न जाणई जम्हा। जाणतोऽणुवउत्तोत्ति विति सद्दादओ-12 ऽवत्थु ॥१॥" (भा० ४२) इत्थं चागमतो द्रव्यमङ्गलस्य नयैर्विचारः सूत्रेऽपि साक्षात् संवादी, तथा चानुयोगद्वारे वागमतो द्रव्यावश्यकमधिकृत्य सूत्रं-"नेगमरस णं एगो अणुवउत्तो आगमतो एग दवावस्सयं दुन्नि अणुवउत्ता दोन्नि दवावस्सयाई तिप्ति अणुवउत्ता आगमओ तिण्णि दवावस्सयाई, एवं जावया अणुवउत्ता आगमतो तावड्याई नेगमस्स दवावस्सयाई, एवमेव ववहारस्सवि, संगहस्सणं एगोपा अणेगो वा अणुवउत्तो वा अणुउत्ता वा दवावस्मयं वा दवावस्सयाई बार से एग दबाबस्सयं, उसमयस्स आगमतो एवं दवावस्सयं, पुहुत्तं नेच्छद, तिण्हं सदनयाणं जाणए अणुवरते अवदूर कन्हा, अइ जाणर अणुवउ न भवई" इति । उक्तमागमतो द्रव्यमङ्गलमधुना नोभागमतोऽभिधीयते, तच विधा, तद्यथा-शारीरदव्यमङ्गलं भव्यशरीरद्रव्यमझालं ज्ञशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तद्रव्यमलं च, तत्र यन्महालपदार्थज्ञस्यापग-131 तजीवितस्य शरीरं सिद्धिशिलातलादिगतं तद्भूतभावनया घृतमस्मिन् कुम्भे प्रक्षिप्तमासीदित्येष घृतकुम्भ इत्यादिवदती
तनयानुवृत्त्या ज्ञशरीरद्रव्यमङ्गलं, यस्तु वालको नेदानी मङ्गलशब्दार्थम वबुध्यते अथचावश्यमायत्यां तेनैव शरीरसमुइच्छ्रयेण भोत्स्यते स भाविभावनिवन्धनत्वाद् घृतमस्मिन् कुम्भे प्रक्षप्स्यते इत्येष घृतकुम्भ इत्यादिवद् भविष्यन्नयानुस
+
-~37~