________________
आगम (४०)
[भाग-3] “आवश्यक - मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं -1, नियुक्ति: H], भाष्यं -1, विभा गाथा -1, मूलं [-/गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
प्रभवति, अथ शास्त्रस्य कथं स्वतो मङ्गलता !, उच्यते, निर्जरार्थत्वात् , तथा चात्र प्रयोगः-अधिकृतं शास्त्र सकलमपि । दिमङ्गलं निर्जरार्थत्वात् तपोवत् , अथ कथमस्य निर्जरार्थतेति चेत्, उच्यते, ज्ञानरूपत्वात् , ज्ञानस्य च कम्मनिर्जरण
हेतुत्वात् , उक्त च-"जं अन्नाणी कम्म खवेइ बहुयाहि वासकोडीहिं । तन्नाणी तिहिं गुत्तो खवेइ ऊसासमेत्तेणं ॥१॥"
यदज्ञानी कर्म क्षपयति बहुकाभिर्वर्षकोटीभिः । तत् ज्ञानी त्रिभिर्गुप्तः क्षपयत्युच्छासमात्रेण ॥१॥] तस्मात् स्थितमेएतत्-शाखस्यादौ मध्येऽवसाने च मङ्गलमुपादेयमिति। __ अथ मङ्गलमिति कः शब्दार्थः?, उच्यते, 'अगु वगु मगु' इत्यादि दण्डकधातुः, 'उदितः' इति नम्, मन्यते अधिगम्यते प्राप्यते इतियावत् हितमनेनेति मङ्गलं "मृदिकन्दिकुण्डिपटिपाटिमणिशकिमंडिकेयमिचञ्चिदेवृशलिकलिकमपलि
गुध्धश्चिचपिवहिदिहिकुहितृमृपिशितुसिकुस्यनिद्रमेरल' इत्यलप्रत्ययः, अथवा मजयते-प्राप्यते स्वर्गोऽपवर्गो वाऽनेनेति मङ्गःकपुन्नानीति करणे घप्रत्ययः, मङ्गो नाम धर्मः, तथाऽत्र पूर्ववैयाकरणप्रसिद्धेः,तं लाति-आदत्ते इति मङ्गलं, 'आतोऽनुपसर्गा,
दह्वायामः' इति डप्रत्ययः, मङ्गो नाम धर्मः धर्मोपादानहेतुरिति भावः, उक्तं च-'मंगिजरऽधिगम्मइ जेण हियं तेण मंगलं होइ । अहवा मंगो धम्मो त लाइ तयं समादत्ते ॥१॥" (भा०) अपरे पुनरेवं व्युत्पत्तिमाचक्षते-मडु भूपायां, मण्यते-शास्त्रमलकियतेऽनेनेति मङ्गलं पूर्ववदलप्रत्ययः, अथवा मन् ज्ञाने' मन्यते-ज्ञायते निश्चीयते विघ्नाभावोऽनेनेति मङ्गलं, यदिवा 'मदै हर्षे'माद्यन्ति-विनाभावेन हृष्यन्ति शिष्या अनेन 'मह पूजायां वा मह्यते-पूज्यते शास्त्रमनेनेति मङ्गलं, सर्वत्र "विरलोरलक-14 है पिंजलयुगलभगल कुन्तलोत्पल कोमलपिङ्गलकाहलादय" इत्यलपत्ययो निपातनाञ्च विवक्षितरूपनिष्पत्तिः, नैरुताः पुनरेव
KX4
1.JanEduceon iTANI
Furune Fersonals
... अत्र 'मङ्गल' शब्दस्य अर्थ दर्शयते
~31
