________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं H. नियुक्ति: [८०], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [९६०,९६१,९७०], मूलं - /गाथा-] । पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत
सूत्रांक
15
दीप अनुक्रम
सिहं प्रतिद्वारं प्रत्यध्ययन प्रतिसूत्रं पकव्यमिति, ततः कश्चिदेवं प्रतिविधानमाह-मालहि शाखसादौ
मध्येऽवसाने घेति प्रतिपादितं, तत्रादिमङ्गलं ज्ञानपञ्चकरूपमुक्तमिदानीं मध्यमङ्गलमुच्यते इति, तदेतदयुक्तं, शाखमेव हि। तापनारम्यते, अनारग्धे तु शास्त्रे कुतो मध्यावकाश इति । अथ ब्रूयात् चतुरनुयोगद्वारं शास्त्रम्, अत एव चानुयोगदाराणां शास्त्राङ्गना, ततोऽनुयोगद्वारद्वये उपक्रमनिक्षेपरूपेऽतिकान्ते मध्यावकाश इति भवति मध्यमङ्गलाबसरः, नन्वेवमपीदं शास्त्रमध्यं न भवति, अध्ययनमध्यत्वात् , शास्त्रमध्ये च मध्यमङ्गलावसर इति यत्किञ्चिदेतत्, तस्मादयमत्र पक्षः श्रेयान्इह यह दो मह. प्रतिपादितं तदावश्यकस्यादिमङ्गलं, इदं तु वक्ष्यमाणं न आवश्यकस्य, किन्तु सर्वानुयोगोपयोग्युपो. यातनियुक्तिरूपः प्रकान्त उपोद्घातः नस्य, सर्वानुयोगोपयोगित्वेनास्य महार्थत्वात् कथञ्चित् शास्त्रान्तरत्वात्, तथा च सर्वानुयोगोपयोगितामेव दर्शयन् वक्ष्यति “आवस्सयस्स दसकालियस्स तह उत्तरज्झमायारे । सूयगडे निजुत्ति वोच्चामि तहा दसाणं च ॥१॥” इत्यादि, तथा “सेसेसुवि अज्झयणेसु होइ एसेव निजत्ती' इत्यत्र शेषेष्वप्यभ्ययनेषुपतुर्विशतिस्तवादिष्षिति, आह–सामायिकान्वाख्यानेऽधिकृते कोऽत्र दशवैकालिकादीनां प्रस्तावो येन तदुत्क्षेपोत्र क्रियमाणः शोभते !, उच्यते, उपोद्घातसामान्यात् , तथाहि-तेषामपि प्रायः खल्वयमेवोपोद्घातः, स्तोको विशेषः, सब स्वस्वनियुको वक्ष्यते इत्यदोषः, इत्यलं प्रपञ्चेन । तत्रोपोद्घातस्यादिमङ्गलमाह
तित्थपरे भगवंते अणुत्तरपरकमे अमियनाणी । तिन्ने सुगइगइगए सिद्धिपहपदेसए वंदे ॥८॥ तीर्थ कुर्वन्धीत्येवंशीलातीर्थकराम, 'हेतुनच्छीलानुकूवित्यादिना टः प्रत्ययः, अर्थ तीर्थमिति कःशब्दार्थः', उच्यते,
मा.स.
७
... अत्र तीर्थंकरस्य विशेषण सह वंदना क्रियते -
~215
