________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १ अध्ययनं H. नियुक्ति: [७७], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [८२५,८२६,८२८], मूलं - /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत
सूत्रांक H
दीप अनुक्रम
आव.मल.13इति, पठितश्चान्यत्राप्युपन्यासार्थोऽधशब्दः, यत उकम्"अथ प्रक्रियाप्रश्नानन्तर्यमङ्गलोपन्यासप्रतिवचनसमुच्चयेषि"ति, केवलज्ञानं उपोद्घाते सर्वाणि च तानि द्रव्याणि च-जीवादीनि तेषां परिणामाः-प्रयोगविनसोभयजन्या उत्पादादयः पर्यायाः सर्वद्रव्यपरिणा- 10गा ,७६ अवधीमास्तेषां भावा-सत्तास्वरूपं स्खलक्षणं वा स्वं स्वमसाधारणरूपं तस्य विशेषेण ज्ञपनं विज्ञप्तिः विज्ञानं वा विज्ञप्तिः परिच्छेद इत्यर्थः
तस्याः कारण-हेतुः सर्वद्रव्यपरिणामविज्ञप्तिकारणं, केवलज्ञानमिति सम्बध्यते, उक्तं च-"सबदवाण पओग-वीससामी॥८२
सजा जहाजोग्गं । परिणामा पज्जाया जम्मविणासादओ सबे (ते उ)॥१॥ तेसि भावो सत्ता, सलक्खणं वा विसेसतो तस्स । नाणं विष्णत्तीए कारणं केवलण्णाणं ॥२॥" (वि.८२५-६) तच्च स्वज्ञेयानन्तत्वादनन्तम् , तथा शश्वद् भवं शाश्वतम्, सदोपयोगवदिति भावार्थः, तथा प्रतिपतनशीलं प्रतिपाति न प्रतिपाति अप्रतिपाति, सदावस्थायीति भावः, ननु यत् शाश्वतं तदप्रतिपात्येव ततः किमनेन विशेषणेन?, तदयुक्तम् , सम्यक्शब्दार्थापरिज्ञानात् , शाश्वतं हि नाम अनवरतं भवदुच्यते, शश्वद्भवंशाश्वतमिति व्युत्पन्ः,तच कियत्कालमपि भवति,यावद्भवति तावन्निरन्तरं भवनात्,ततः सकलकालभावप्रतिपत्त्यर्थमप्रतिपातिविशेषणोपादानं, एष तात्पर्यार्थ:-अनवरतं सकलकालं भवतीति, अथवा एकपदव्यभिचारेऽपि विशेषणविशेष्यभावप्रतीतिज्ञापनार्थ विशेषणद्वयोपादानम्, तथाहि-शाश्वतमप्रतिपात्येव, अप्रतिपाति तु शाश्वतमशाश्वतं च भवति, यथा अप्रतिपात्येवावधिज्ञानमिति, तथा एकविधम्-एकमकारं तदावरणक्षयस्यैकरूपत्वात् , उक्कं च-"पजायओ अणंतं, सा-15 सयमिदं सतोवओगाओ। अबयओऽपडिवाई एगविहं सबसुद्धीए ॥२॥" (वि.८२८) केवलं च तत् ज्ञानं च केवलज्ञानम् ॥ इह तीर्थकृत्समुपजातकेवलालोकस्तीर्थकरनामकर्मोदयतः तथास्वाभाच्यादुपकार्यकृतोपकारानपेक्षं सकलसत्त्वानुग्रहाय
कक्क
ड
JanEduceoni
~1864
