________________
आगम
(४०)
[भाग-3] "आवश्यक"- मलसूत्र
अध्ययनं H, नियुक्ति: [५३], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [७०१], मूलं - गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति: ।
प्रत
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
साधेयानि च तानि वोजनानि च सवेययोजनानि, खलुशन्द एवकारार्थः स चावधारणे अखच उभयथा सम्बन्ध उपदर्शयिष्यामः, देवानामर्द्धसागरे पदैकदेशे पदसमुदायोपचारात् अर्द्धसागरोपमे न्यूने आयुषि सति, किमुक्तं भवति, -अर्द्धसागरोपमे न्यूने आयुषि सति देवानां समवेययोजनान्येवावधिक्षेत्र, तथा देवानां सङ्ख्ययोजनान्यवधि-18 क्षेत्रमर्द्धसागरोपमेन्यून एवायुपि सति, न परिपूर्णे नाप्यधिके इति, ततः परं सम्पूर्णार्द्धसागरोपमादावायुपि पुनरसझे
यानि योजनान्यवधिक्षेत्रमवसेयम् , अर्वमधस्तिर्यक् च संस्थानविशेषाद्वक्ष्यमाणाद् भावनीयम् ॥ उक्तं उत्कृष्टमव-IN है षिक्षेत्रम्, अथ जघन्यमाह-'जहण्णय'मित्यादि, जघन्यमवधिक्षेत्रमिति देवानामिति वर्चते, पञ्चविंशतिस्तुशब्दस्य ४
एवकारार्धत्वात् पञ्चविंशतिरेव योजनानि, तानि च दशवर्षसहस्रस्थितीनां भवनपतिव्यन्तराणामवसातव्यानि, 'पणवीस जोयणाई दसवाससहस्सिया ठिई जेसि' मिति वचनात्, ज्योतिष्काः पुनरसङ्क्वेयस्थितिकत्वाजघन्यतोऽपि सङ्ख्येययोजनप्रमितान् सोयान् द्वीपसमुद्रान् अवधिज्ञानतः पश्यन्ति, उत्कर्षतोऽपि सोययोजनप्रमितानेव सङ्ख्येयान् द्वीपसमुद्रान, केवलमधिकतरान् , उक्तं च प्रज्ञापनायाम्-"जोइसिया णं भंते ! केवइयं खित्तं ओहिणा जाणंति पासंति ?, गोयमा ! जहन्नेणवि संखिजे दीवसमुदे उक्कोसेणवि संखिजे दीवसमुद्दे" भाष्यकारोऽप्याह-"दुविहोऽवि जोइसियाणं, संखेजो ठिइविसेसेणं" (वि.७०१) अत्र समवेयः सङ्घयेययोजनप्रमितसोयद्वीपसमुद्रविषयः स्थितेर्विशेषात् , स्थिते
रसझवेयत्वादित्यर्थः ॥ अथ अयमेव चावधिर्येषामुत्कृष्टादिभेदभिन्नो भवति तानुपदर्शयन्नाहमा.सू. १२द्रा "उक्कोसो मणुपसुं, मणुस्सतेरिच्छिएस य जहण्णो । उक्कोस लोगमित्तो पडिवाह परं अपडिवाई॥५३॥"
कर
M
anelibrary.orgE
~155
