________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १ अध्ययनं , नियुक्ति: [*३७], भाष्यं , विभा गाथा [६२५,६२८-६२९], मूलं F /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति: ।
प्रत
*
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
पर्यायः सयेय गुणोऽसङ्ख्येयगुणो वा, उकं च-"खेतविसेसेहितो, इवमणतगुणियं पएसेहिं । वेहितो भावो मखमुणोऽसंख-11 गुणियो वा ॥१॥” (वि. ६२५ पए.) उपकमवधेर्जघन्यमध्यमोत्कृष्टभेदभिन्न क्षेत्रपरिमाण, क्षेत्रं चावधिगोचरनन्याधारेजावधेय॑पदिश्यते, ततः क्षेत्रस्य द्रब्यावधिकत्वात्तदभिधानानन्तरं अवधिपरिच्छेदयोग्यं द्रव्यमभिधातव्यं, अवधिश्च त्रिधा-जघन्यो मध्यम उत्कृष्टश्च, तत्र जघन्यावधिपरिच्छेदयोग्य ताबद्रव्यमभिधित्सुराह
तेयाभासादवाण अंतरा एस्थ लहइ पट्ठवगो । गुरुलह अगुरुयल हुयं तंपि य तेणेव निहाइ ॥ ३७॥ तैजसं च भाषा च तैजसभाषे तयोर्द्रव्याणि तैजसभाषाद्रव्याणि तेषां तैजसभाषाद्रव्याणामन्तरात्, प्राकृतत्वाद्विभक्तिपरिणामः, अन्तरे, अथवा अंतरे इति पाठान्तरमेव, किमुक्तं भवति -तैजसभाषाद्रव्याणामपान्तराले इति, 'अन' एतटास्मिन् उभयायोग्यद्रव्यसमूहे तेजसभाषाभ्यामन्यदेव द्रव्यं लभते' पश्यति, कोऽसावित्याह-'प्रस्थापकः' प्रस्थापको नामा
तत्प्रथमतया अवधिज्ञानप्रारम्भकः, किंविशिष्टं तदित्याह- 'गुरुलध्वगुरुलघु' गुरु च लघु च गुरुलघु तथा न गुरुलधु|
अगुरुलघु, किमुक्कं भवति ?-गुरुलघुपर्यायोपेतं गुरुलघु अगुरुलघुपर्यायोपेतमगुरुलघु, तर यत्तेजसद्रव्यासन्नं तद् गुरु-18 दलघु यरपुनभोपाद्रव्यासन्नं तदगुरुलघु, तदपि चावधिज्ञानं प्रच्यवमानं सत्पुनस्तेनैव द्रव्येणोपलब्धेन सता निष्ठां याति
प्रच्यवते इति भावः, तथा चोक्तं--"पट्ठवगो नाणस्सारंभतो (पासए) जंत(या)दीए । उभयाजोग्गं पेच्छइ तेयाभासंतरे दर्ष ॥१॥ गुरुलघु तेयासन्नं भासासन्नमगुरुं व पासेज्जा । आरंभेज दिटुं दणं पडइ तं चेव ॥२॥" (वि.६२८.९) 'तदपि 'त्यत्रापिशब्दो यत्प्रतिपाति तत्रायं नियमो न पुनरवधिज्ञानं प्रतिपात्येव भवतीति संदर्शनार्थः, चमब्दस्त्वेषकारार्थः।
*****
**
**
JanEducaumheer
S
ahelibrary.org
... ..अत्र नियुक्ति: ३८ एव वर्तते किन्तु मूल संपादने गाथा ||३७|| इति मुद्रितं
~135