________________
आगम
(४०)
- [भाग-3] “आवश्यक - मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं H], नियुक्ति: [१३-१५], भाष्यं , विभा गाथा [४२१,४२३], मूलं - /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति:
18
प्रत
सुत्रांक
H
दीप
उपोद्धाते
प्यवोचत-'न खस्वारम्भ एव शिविकाद्यद्धायां वा घटादिकार्य पश्याम' इति, तदपि स्थूलमतितासूचक, प्रथमसमये हि न निशचना
घटादिकार्यमारब्धं, किन्तु चक्रमस्तकमृत्पिण्डारोपणादि, तश्च तस्मिन् समये दृश्यते, यत् नारब्धं घटादि तत्कचं दृश्यते !, वहाराम्बा ॥४१॥
न खल्वन्यारम्भेऽन्यत् दृश्यते, यथा घटः पटारम्भे, शिवकादयोऽपि न घट इति तदद्धायामपि तस्य दर्शनाभावः, आह. ज्ञानलामा हैच-"अन्नारंभे अन्नं किह दीसउ जह घडो पडारंभे सिवगादयो न घडओ किह दीसउ सो तदद्धाए॥॥ (४२१ वि०)"T | यच्चतदुक्तम्-'किन्नु विवक्षितक्रियाकालपर्यन्ते' इति, तत्समीचीनमेव, विवक्षितकार्यनिमित्तभूतकार्यकोटिक्रियाकालपर्यन्त | एव तस्यारब्धत्वात् , यस्तु लोको व्यवहरति-एतावान् घटस्य करणे कालो लग्न इति स घटार्थितया घटनिमित्तप्रतिस-| मयोत्पन्नकार्य क्रियाकालं घटे लगयति, न च विवेचयति स्थूलमतित्वात् , एवं भवानपि स्थूलमतितया लोकव्यवहारपतितः सन् न किमपि विचारयति, आह च-“पइसमयकज्जकोडीनिरविक्खो घडगयाभिलासोऽसि । पइसमयकज्जका थूलमइ ! घडमि लाएसि ॥१॥(४२३ वि०)" एवमत्रापि श्रवणादीनि प्रतिसमयभावीनि परस्परविलक्षणानि कार्याणि, ततो न तत्कालं सम्यक्त्वोत्पादो ज्ञानोत्पादो वाऽन्यारम्भेऽन्यस्योत्पादाभावात्, यस्मिंस्तु समये सम्यक्त्वोत्पादारम्भो ज्ञानारम्भो वा तस्मिन् समये तदुत्पद्यत एवेति । सम्यक्त्वद्वारे व्यवहारनयमतेन सम्यग्दृष्टिरामिनिचोधिकज्ञानस्य पूर्वप्रतिपन्न एव, नतु प्रतिपद्यमानका, सम्यक्त्वज्ञानयोयुगपल्लाभात्, तत्काले च क्रियाया अभावात् , तदभावे च प्रतिपद्यमा-1 नकवायोगादिति, निश्चयनवमतेन तु सम्यग्दृष्टिराभिनिवोधिकस्य पूर्वप्रतिपक्षः प्रतिपद्यमानकश्च लभ्यते, क्रियायाः कार्यनिष्ठायाश्च युगपद्मावाद्, एतच्च प्रागेव समर्थितमिति, ज्ञानद्वारे मतिश्रुतावधिमनःपर्यायकेवलभेदात् पश्चधा ज्ञान,
अनुक्रम
-10-140-4-9-10-
y
L
~104
