________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययनं [८], मूलं [-1 / गाथा ||९|| नियुक्ति: [२५९...]
बृहद्वृत्तिः
प्रत
सूत्रांक
||९||
उत्तराध्य. व्याख्या-पाणे य णातिवाएज'त्ति चशब्दो व्यवहितसम्बन्धः, ततश्च प्राणान्-इन्द्रियपञ्चकादीन् नातिपात- कापिलीयेत् , यस्त्विति गम्यते, चशब्दात् कारणानुमत्योरपि निषेधः, मृषावादादिनिवृत्त्युपल झणं चैतत् , किमिति प्राणा-16
याध्य.८ नातिपातयेदित्याह-'से'त्ति यः प्राणान्नातिपातयिता स समितः' समितिमान् इति 'उच्यते' अभिधीयते, कीदृशः|| ॥२९॥ सन् ? इत्याह-'त्रायी' इत्यवश्य प्राणित्राता, समितत्वेऽपि को गुणः ?, उच्यते-'ततः' इति तस्मात् समितात् |
हास' इत्यध 'पापकम् ' अशुभं 'कर्म' ज्ञानावरणादि निर्याति' निर्गच्छति, पठन्ति च-णिग्णाईत्ति अत्र देशीप-12 हादत्वादधोगच्छति, किमिव ?-उदकमिव, कुतः ?-स्थलाद' अत्युन्नतप्रदेशात् , अनेन च पूर्ववद्धस्य कर्मणोऽभाव
उक्तः, न लिप्यते त्रायीति च बद्धमानस्येति न पौनरुक्त्यं, पापग्रहणं चास्यावश्यंतयाऽभावख्यापक, पुण्यस्य हि संहननादिदोपान्मुक्त्यनवाप्तेर्देवाद्युत्पत्तौ सम्भोऽपि स्यात् , अन्यथा हि पुण्यस्यापि खर्णनिगडप्रायतया विनिर्गम एव विनिमुक्तिरिति सूत्रार्थः ॥ यदुक्तं-'प्राणान्नातिपातयेदिति तदेव स्पष्टयितुमाह
जगनिस्सिएहिं भूएहिं तसनामेहिं थावरेहिं च । नो तेसिमारभे दंडं मणसावयसाकायसा चेव ॥१०॥ NI व्याख्या-जगत्-लोकस्तस्मिन् निश्रितानि-आश्रितानि जगनिश्रितानि तेषु 'भूतेषु' जन्तुषु 'तसनामेसु'त्ति
॥२९॥ सनामकम्मोदयवत्सु द्वीन्द्रियादिषु 'स्थावरेषु' तनामकम्र्मोदयवर्तिपु पृथिव्यादिषु, चः समुच्चये, 'नो' नैव 'तेर्सि' ति तेषु रक्षणीयत्वेन प्रतीतेषु 'आरभेत' कुर्यात् दण्डनं दण्डः स चेहातिपातात्मकस्तं, 'मणसावयसाकायसा चेव'
दीप अनुक्रम [२१७]
SamEducatum international
For Paraona a Privata u
and!
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~87
