________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययनं [८], मूलं [-] / गाथा ||६|| नियुक्ति: [२५९...]
प्रत
सूत्रांक
||६||
जयथाऽसौ तन्निग्धतागन्धादिभिराकृष्यमाणा तत्र मजति, मन्ना च रेवादिना बध्यते, एवं जन्तुरपि भोगामि |
मनः कर्मणेति सूत्रार्थः ॥ ननु यद्येवममी भोगाः कर्मवन्धकारणं किं नैतान् सर्वेऽपि जन्तवस्यजन्तीत्याहदुप्परिश्च या इमे कामा नो सुजहा अधीरपुरिसहिं । अह संति-सुब्बया साहू जे तरंति अतरं वणिया व ॥६॥
व्याख्या-दुःखेन-कृच्छेण परित्यज्यन्ते-परिहियन्त इति दुष्परित्यजाः 'इमें प्रत्यक्षत उपलभ्यमानाः 'कामाः' भोगाः 'नो' नैव 'सुजह'ति सूत्रत्वात् सुखेन-अनायासेन हीयन्त इति सुहाना:-मुत्यजाः, विषसम्पृक्तस्निग्धमधुरानवद्, कैः ?-'अधीरपुरुषः' अबुद्धिमद्भिरसत्त्वैर्वा नरैः, पुरुषग्रहणं तु ये ताबदल्पवेदोदयतया सुखेनैव त्यक्तारःसम्भवन्ति तैरप्यमी न सुखेन त्यज्यन्ते, आस्तामतिदारुणत्रीपण्डकवेदोदयाऽऽकुलितैः स्त्रीनपुंसकैरिति । यह दुष्परित्यजा इत्युक्त्वा पुनर्न सुहानाः इत्युक्तं तदत्यन्त दुस्त्यजताख्यापकं प्रश्चितज्ञविनेयानुप्राहकं वेति अपुनरुतमेव, अवीरग्रहणेन तु धीरैः सुत्यजा एवेत्युच्यते, अत एवाह-'अथ' इत्युपन्यासे 'सन्ति' विद्यन्ते शोभनानि सम्बगज्ञानाधिष्ठितत्वेन ब्रतानि-हिंसाविरमणादीनि येषां ते सुव्रताः, शान्त्या योपलक्षिताः सुव्रताः शान्तिसुव्रताः, इह च सन्तीति शेषः, साधयन्ति पौरुषेयीभिः क्रियाभिमुक्तिमिति साधवः, ये किमित्याह-ये 'तरन्ति' परपारावायाऽतिक्रामन्ति,कम् ?'अतर तरीतुमशक्यं विषयगणं भवं वा, क इव-वणिज इव, वाशब्दखेहेवार्थत्वात् , यथा हि वणिजोऽतरं नीराधि यानपात्रादिनोपायेन तरन्ति एवमेतेऽपि धीरा व्रतादिनोक्तरूपमतरम् , अधीरेखोकनीतितोऽस्य दुतरत्वात् , पठन्ति
दीप
अनुक्रम [२१४]
SamEducatomima
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~84.
